Geen C te hoog in Kerkrade
De cultuurambities in Kerkrade zijn grenzeloos. Drie nieuwe museumgebouwen: The Cube, Continium en het Columbus Earth theater worden zondag geopend.
Een lichte aardschok in voormalig mijngebied: Kerkrade opent zondag in een klap drie nieuwe museumgebouwen, plus een verdiept aardrood plein en een nieuwe looproute tussen het station en het centrum. De cultuurambities in het uiterste zuidoosten van Limburg zijn grenzeloos.
Het eerste waarop het oog valt als de trein stopt, is The Cube, een vierkant gebouw gehuld in een gordijn van verticale staalribbels, dat in subtiele grijsschakering 21 meter hoog oprijst naast het spoor. Net als je denkt: wat gebeurt er toch in Kerkrade, blijkt dit slechts een fractie van een veel groter en gewaagd cultuuroffensief.
undefined
Directeur en aanstichter van dit alles, Hans Gubbels, beweegt zich soepel door een koortsige afbouwactiviteit, daags voor de opening van de drie C's. Kerkrade onthult zondag drie cultuurcomplexen, die samen één geheel vormen, maar ook weer niet. Het vernieuwde wetenschapsmuseum Continium, het Columbus Earth theater en designmuseum The Cube. Elk met een eigen karakter, gericht op een aparte doelgroep en eigen architectonische identiteit.
'Een museum dat alleen terugkijkt naar het verleden heeft geen relevantie voor jonge mensen. Wij willen het hier hebben over het verleden, heden en toekomst, een doorlopend verhaal', zegt Gubbels. Hij is al sinds 2004 directeur van wat voorheen alleen het Continium discovery center was en werkte daarvoor in de attractieparkenwereld. Die afkomst verloochent hij niet. Vooral Earth theater Columbus ademt meer attractie dan cultuur.
undefined
Spectaculair
Columbus is een spectaculair rond theater, waarin je vanaf twee ringen 12 meter in het pikkedonker lager neerkijkt op een projectie van de aarde, alsof je een astronaut bent die uit het raam van zijn ruimtestation tuurt. Een omgekeerd planetarium eigenlijk, 'dat niemand ooit eerder zo heeft gemaakt', zegt Gubbels. Er is octrooi aangevraagd op de projectietechniek.
Columbus is een van de drie architectonische toevoegingen in Kerkrade, ontworpen door een jong Rotterdams bureau: Shift architecture urbanism. Dit Earth theater heeft de vorm van een bol, is bekleed met wit spuitbeton en ligt half onder de grond. Het tweede deel van de nieuwbouw is The Cube met zijn stalen ribbetjes, die over vijf etages is gewijd aan design en designthinking. De derde toevoeging is een langgerekt entreegebouw dat enerzijds alle gebouwen - inclusief de oudbouw - aan elkaar koppelt, maar tegelijk ook 80 meter lang oploopt met de verbindingsroute van het station naar de stad.
Vanuit deze wandelcorridor kun je afdalen naar het aardrode niveau onder het maaiveld dat onder alle gebouwen doorloopt. En er is een pleinruimte toegevoegd, waaraan de horeca zit en waarop het beeld van een mijnwerker prijkt.
undefined
Wat te zien?
De architectonische opdracht voor het nieuwe museumplein van Kerkrade was complex. De ontwerpers van Shift architecture urbanism moesten drie gescheiden gebouwen ontwerpen op een beperkt aantal vierkante meters. Die moesten met elkaar en met de oudbouw worden verbonden. De onaantrekkelijke looproute van de trein naar het stadscentrum moest een nieuwe impuls krijgen.
Shift gebruikte voor de drie gebouwen klassieke geometrische vormen: kubus (het designmuseum), langgerekte rechthoek (entreegebouw) en bol (Earth theater). De oudbouw uit de jaren negentig is aan de nieuwbouw gekoppeld via een verdiept liggend plein. Ondergronds is alles aan elkaar geknoopt door de nieuwe verdieping 'Nul'. Die is consequent in aardrood uitgevoerd en loopt onder alle nieuwbouw door. Daarin zijn de horeca, een plein en de hoofdentree gevestigd, maar ook expositieruimten van het designmuseum. Het project heeft 22 miljoen euro gekost; 14,5 miljoen bouwkosten en 7,5 miljoen voor de inrichting van het museum.
Hoog opgeleid publiek
'We zochten in de nieuwbouw naar aparte identiteiten, de drie gebouwen mikken ook op aparte doelgroepen', zegt Gubbels. 'Het heeft geen zin om uit de Randstad bezoekers te lokken voor ons discovery center als je al een NEMO in Amsterdam hebt.' Maar het designmuseum is het eerste in Nederland. 'Daarmee willen we wel een hoog opgeleid publiek uit heel Nederland lokken.'
Dat is een behoorlijk ambitieuze route van een provinciaal museum, dat in de jaren negentig begon met techniek en de geschiedenis van de mijnbouw. 'Misschien kijkt de Randstad raar op bij deze ambitie. Voor hen zitten wij aan het eind van Nederland. Maar wij hebben een hele andere kijkrichting. 20 procent van ons bezoek komt uit Duitsland.' Gubbels denkt dat het nieuwe museumcluster op termijn 200 duizend bezoekers per jaar naar Kerkrade kan halen. Het zijn er nu 120 duizend. 'Musea van deze tijd moeten meer gaan over debat en beleving, minder over toekijken.'
undefined
Wat te zien?
Het Continium discovery center in Kerkrade had vroeger vijftigduizend stukken in de collectie. Directeur Hans Gubbels heeft dat inmiddels teruggebracht naar twintigduizend, om meer geld te kunnen steken in het tentoonstellen. De invloed van techniek en wetenschap op ons dagelijks leven vormt de hoofdmoot. Daarnaast zijn er in dit oude museumdeel objecten te zien die herinneren aan mijnindustrie in Limburg en Maastrichts glas en aardewerk. Het nieuwe designmuseum Cube blijft in zijn tentoonstellingsbeleid weg van de esthetische kant van design, maar focust op functioneel ontwerp. De eerste tijdelijke tentoonstelling is Designing the World, topstukken uit de collecties van Design Museum Londen en ander design-instituten. Te zien vanaf 25/10.
