Gearresteerd op het Hongaarse Sziget-festival wegens drugs: hoe verging het eerdere Nederlandse verdachten?

Op het Sziget-festival in Hongarije zijn vaker Nederlandse jongeren gearresteerd wegens drugsdelicten. In vijf gevallen kregen de verdachten hulp van advocaat Rachel Imamkhan van stichting PrisonLaw, die Nederlandse gedetineerden in het buitenland bijstaat.

Dat de kranten deze week bol staan van berichten van de arrestatie van twee Nederlandse jongemannen (21 en 22 jaar) op het Sziget-festival in Hongarije, verbaast advocaat Rachel Imamkhan een beetje. ‘Dat is toch al veel vaker gebeurd, dat is toch geen groot nieuws?’

Voor haar in elk geval niet. Met haar stichting PrisonLaw verleende ze de afgelopen jaren vijf keer juridische bijstand aan Nederlanders die op Sziget in de problemen zijn gekomen wegens drugs. Zaken die amper op de nieuwspagina’s terechtkwamen, maar die voor de betrokkenen een flinke nasleep hadden wegens de lange straffen die Hongarije kent voor drugsbezit en -handel.

‘De zwakkelingen worden gepakt’

De cliënt die haar het meest is bijgebleven, is een Nederlander die in 2013 werd gearresteerd bij de ingang van Sziget. Hij had 200 xtc-pillen, 200 gram amfetamine en 1 kilo wiet bij zich. ‘Hij was met een groepje andere twintigers naar dat festival gegaan. Terwijl de politie hem oppakte, zijn die vrienden hard weggerend.’

De jongen was licht autistisch en handelde volgens Imamkhan onder druk van zijn vriendengroep. ‘Je ziet vaker dat het een beetje de zwakkelingen zijn die worden opgepakt.’

In eerste instantie werd de Nederlander in Boedapest veroordeeld tot 5,5 jaar celstraf wegens drugshandel – een delict waarop in Hongarije minimaal 5 jaar celstraf en maximaal levenslang staat. ‘In hoger beroep hebben we kunnen aantonen dat deze jongen niet in drugs heeft gehandeld, maar dat er alleen sprake was van drugsbezit’, zegt Imamkhan. ‘Zijn bijzondere persoonlijke situatie hebben we ook aangevoerd als verzachtende omstandigheid.’ Dat leidde ertoe dat de straf uiteindelijk werd verlaagd naar 3 jaar. Omdat Hongarije een vergelijkbaar systeem van voorwaardelijke vrijlating kent als Nederland, kwam de jongen na tweederde van zijn straf – dus na twee jaar – op vrije voeten.

Romano van der Dussen

De stichting PrisonLaw, die ook de in Spanje ten onrechte voor verkrachting veroordeelde Nederlander Romano van der Dussen na jaren vrij kreeg, werkt in dit soort zaken samen met een lokale advocaat. ‘Je moet goed uitzoeken hoe het systeem in een ander land werkt’, zegt Imamkhan. ‘Mensen zijn vaak geneigd om een zaak te beoordelen aan de hand van de Nederlandse maatstaven en de straffen die hier gelden, maar dat moet je helemaal loslaten.’

De andere Sziget-verdachten die Imamkhan de afgelopen jaren hielp, hadden minder grote hoeveelheden drugs bij zich en kregen voor Hongaarse begrippen lage straffen - ‘allemaal rond een jaar’.

De kans is groot dat de zaak van de twee Nederlanders die nu zijn opgepakt, minder mild afloopt. Volgens de Hongaarse politie zijn er bij het duo 2.700 xtc-pillen en een hoeveelheid marihuana aangetroffen, en werd er later in hun auto nog eens 17 kilo drugs gevonden. De vraag is hoe de verdachten aan die grote hoeveelheden zijn gekomen en of er een crimineel netwerk bij betrokken is.

De gearresteerde atleet Roelf B. (21) heeft het volgens zijn Hongaarse advocaat Gergö Simon zwaar in de gevangenis. ‘Aangezien Roelf in het verleden noch veroordeeld, noch aangeklaagd, noch beschuldigd is van enige misdaad, zijn deze huidige omstandigheden duidelijk iets waaraan hij nauwelijks kan wennen’, zei hij woensdag tegen persbureau ANP.

Bezoek ter plaatse

Als stichting PrisonLaw een zaak aanneemt, bezoekt Imamkhan ook zelf de verdachte ter plaatse, om zich een goed beeld te kunnen vormen van alle omstandigheden rond het vermeende misdrijf. Zodoende is ze dus ook geregeld in het detentiecentrum in Boedapest geweest. ‘Een oud gebouw waar de omstandigheden erbarmelijk zijn’, zegt Imamkhan. Ze bezocht voor haar werk gevangenissen van Thailand tot Brazilië, dus ze kijkt niet zo snel meer ergens van op, maar naar Europese standaarden is het in Hongarije volgens haar slecht toeven.

Dat blijkt ook wel uit het feit dat de Amsterdamse rechtbank in het verleden een aantal keer een stokje stak voor de overlevering van Hongaarse verdachten naar hun thuisland, vanwege de slechte omstandigheden in enkele specifieke gevangenissen daar. Die voldeden met hun overvolle cellen en gebrek aan gelegenheid tot douchen en luchten volgens het Europees hof niet aan het Verdrag voor de Rechten van de Mens.

In principe is het de bedoeling dat EU-onderdanen hun straf uitzitten in hun land van herkomst, omdat dat de resocialisatie ten goede komt en daarmee de kans verlaagt dat iemand opnieuw de fout in gaat. Dat zou dus ook kunnen gelden voor de twee Nederlanders die op Sziget zijn gearresteerd, als het tot een onherroepelijke veroordeling komt.

Straf in Nederland uitzitten niet gegarandeerd

In de praktijk blijkt dit echter niet altijd zo uit te pakken. Zo weigert Hongarije mee te werken aan de overbrenging naar Nederland van een andere cliënt van Imamkhan. Die werd tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens drugshandel – overigens niet op het Sziget-festival – en heeft verzocht zijn straf in Nederland te mogen uitzitten.

In dat geval zou zijn straf echter worden aangepast aan het Nederlandse strafmaximum voor dit delict – ongeveer zes jaar – en dat ziet Hongarije niet zitten. Daarom werkt het land niet mee aan de overbrenging. Dat is ook niet verplicht, antwoordt minister Dekker (Rechtsbescherming) op Kamervragen over deze kwestie. ‘De familie zit er behoorlijk doorheen, want er is niet zoveel meer wat we voor deze cliënt kunnen doen’, zegt Imamkhan. ‘De enige hoop is dat hij misschien nog wat strafvermindering kan krijgen omdat hij in de gevangenis vrijwilligerswerk doet.’