Gang naar Hof beïnvloedt EU-voorzitterschap

Maanden hebben premier Balkenende en vooral zijn vice-premier Zalm ruzie gemaakt in de Europese vergaderzalen om de ondertekenaars van het stabiliteitspact te houden aan de afspraak: geen overschrijding van het begrotingstekort met meer dan 3 procent. Ze vrezen oprecht dat schending van de afspraak kan leiden tot financiële rampspoed: een renteverhoging, het slinken van de pensioenreserves, of dat Nederland moet opdraaien voor financieringsproblemen van andere EU-landen. Binnenlands dreigt de hoon van de oppositie, omdat de eigen begroting is opgehangen aan de drieprocentsnorm.

Ondanks verwoede strijd leed Nederland een dubbele nederlaag. Het haalde zich de woede van Frankrijk en Duitsland op de hals en verloor de stemming in de raad van Europese ministers, waardoor beide grote landen toch niet beboet werden voor hun grote begrotingstekorten.

Nu gaat de Europese Commissie dus, mede onder druk van Nederland, procederen tegen dat besluit. Zalm voelt er voor zich aan te sluiten bij die rechtszaak. Het zou kunnen dat de Commissie uit angst voor te grote toorn van Frankrijk en Duitsland, steken laat vallen in haar aanklacht. Dan kan Nederland alsnog puntjes op de i zetten, vindt de minister van Financiën.

Dat is typisch voor de hardliner Zalm en de lijn die het departement van Financiën onder zijn leiding al jaren volgt. 'Wij zijn van een hardere school dan het ministerie van Buitenlandse Zaken', merkte hij onlangs op.

Zalm is zich dus zeer wel bewust van de irritatie die hij oproept bij de Nederlandse diplomaten, die eind vorig jaar in Bot een geboren voorganger kregen. Bij het ministerie van Buitenlandse Zaken klagen ze al jaren dat door het voortdurende gedram over de financiën Nederland zoveel irritatie in Europa opwekt, dat het bij belangrijke projecten buitenspel blijft staan.

Het lijdt overigens geen twijfel dat Bot het Nederlands standpunt over het stabiliteitspact onderschrijft. Maar hij vindt dat er grotere belangen op het spel staan dan een rigide naleving van dat pact. 'Ik wil niet alleen mijn gelijk halen, maar het ook krijgen', zei hij.

De grote buurlanden nog een keer tegen de haren in strijken vindt hij onnodig. Laat de Europese Commissie de kastanjes maar uit het vuur halen. Nederland staat voor een grotere opgave: zorgen dat in de tweede helft van dit jaar het voorzitterschap van de Europese Unie een succes wordt. De afronding van de Europese Grondwet zou een hoofdprijs zijn. Maar dat kan niet zonder medewerking van Berlijn en Parijs.

Het is niet denkbeeldig dat Zalm zich door Bot en andere collega's laat overtuigen. Als dat niet lukt, zal Balkenende het machtswoord moeten spreken. Hij heeft weliswaar maanden aan de zijde van Zalm gestaan. Maar weet ook dat een succesvol voorzitterschap op hem zal afstralen.