ReportageBomenkap Sterrebos
Gaan eeuwenoude bomen sneuvelen voor de toekomst van Nedcar?
Autofabrikant VDL in het Limburgse Born wil uitbreiden. Die expansiedrift zou ten koste gaan van een historisch bos. Donderdag stonden actievoerders en de directie van het bedrijf tegenover elkaar bij de Raad van State.
De werkgelegenheid van 12 duizend gezinnen of het behoud van een bos met bomen waarvan sommige al twee eeuwen oud zijn? Het is een klassiek gevecht tussen economie en natuur, deze donderdag voor de Raad van State. De hoogste bestuursrechter behandelt de bezwaren van actievoerders tegen de uitbreiding van de autofabriek VDL Nedcar in Born. Een flink deel van het nabijgelegen Sterrebos zou ervoor moeten verdwijnen.
Het belang van een tweede productielijn is heel groot, onderstreept VDL-topman Willem van der Leegte, die zelf naar Den Haag is gekomen. Bij de autofabriek werken 4.200 mensen, bij aanleverende bedrijven gaat het om 8.000 werknemers. ‘We willen de toekomst van 12.000 gezinnen zeker stellen, met respect voor de leefomgeving’, zegt Van der Leegte.
Met dat respect valt het nogal tegen, vinden de bezwaarmakers. ‘Het kappen van eeuwenoude bossen is niet van deze tijd. Dat gebeurt alleen in de Amazone’, zegt Dirkjan van der Hoven namens De Groene Sporenwolf (DGS). De stichting zet zich in voor de leefomgeving van Nieuwstadt, een stadje met 3.200 inwoners vlak bij het Sterrebos. Ook vleermuizenstichting Sevon ageert tegen de uitbreidingsplannen in het smalste stukje van Limburg, waar België en Duitsland elkaar bijna aanraken.
Gevoelig moment
De rechtszaak komt op een gevoelig en cruciaal moment. Want de auto-assemblagefabriek is sinds het aangekondigde vertrek van BMW, dat eind 2023 zijn beslag krijgt, naarstig op zoek naar een nieuwe opdrachtgever. Eerder leek de toekomst veiliggesteld met de komst van het Amerikaanse bedrijf Canoo als klant. Het wilde in Born elektrische minibusjes gaan maken. Maar Canoo haakte af.
Eind vorig jaar diende zich een nieuwe gegadigde aan. Rivian, eveneens een elektrische autobouwer, ook uit de Verenigde Staten. Het bedrijf zou in Born zelfs twee productielijnen willen innemen: eentje voor pick-ups en SUV’s, en eentje voor bestelbusjes. VDL Nedcar, dat al eerder uitbreidingsplannen had ingediend om de autofabriek ‘toekomstbestendig’ te maken, kreeg opeens haast. Want Rivian kijkt ook naar een locatie in Bristol. De Britse premier Boris Johnson probeert de Amerikanen te paaien met een aantrekkelijk investeringspakket.
En dus moet de rechter feitelijk beslissen over de toekomst van Nedcar. En over de toekomst van het Sterrebos, een klein verwilderd bos van zeven hectare dat grenst aan het terrein van de autofabriek en ooit in de 18de eeuw is aangeplant als houthakbos van kasteel Wolfrath.
Kappen 160 bomen
Volgens Nedcar moeten voor de uitbreidingsplannen ongeveer 160 bomen worden gekapt. Stichting De Groene Sporenwolf en de vleermuizenstichting vinden dat onacceptabel en stapten naar de Raad van State. De afgelopen maanden kregen zij steun van een bont gezelschap van andere actiegroepen en milieuorganisaties, verenigd onder de naam: Red het Sterrebos. Afgelopen zaterdag voerden zo’n 150 actievoerders, verkleed als vleermuis of vlinder, nog actie tegen de bomenkap.
Voor de Raad van State onderstreept VDL-topman Van der Leegte donderdag hoe duurzaam Nedcar wel niet is. ‘Het belang van ecologie heeft zwaar meegewogen’, bezweert hij. Er is en wordt aan ‘omvangrijke natuurcompensatie’ gedaan. Duurzaamheid zit in het dna van het bedrijf - de autofabriek is niet voor niets in gesprek met een producent van elektrische auto’s.
Hij verhaalt over het moment, nu tien jaar geleden, dat zijn vader Wim van der Leegte op het nieuws hoorde dat Mitsubishi de stekker uit Nedcar trok. Hij kon ’s nachts de slaap niet vatten, vertelt zoon Willem. ‘Hoe kunnen we dit zomaar laten gebeuren?’, dacht hij. Vader Wim stuurde diezelfde nacht nog een sms’je naar de toenmalige directeur van Nedcar. De rest is geschiedenis: VDL redde Nedcar, BMW werd binnengehaald en het aantal werknemers in Born groeide van 1.450 naar 4.200.
Parel van de industrie
Nedcar is ‘een parel van de industrie in Nederland’, zegt de VDL-topman voor de Raad van State. ‘Van kansloos in 2012 naar kansrijk nu.’ Hij speculeert zelfs over een verdere groei van de werkgelegenheid. Maar daarvoor moeten helaas wel wat bomen sneuvelen. ‘Met de kap van bomen wachten we tot het laatste moment’, aldus Van der Leegte. ‘We kappen alleen als de werkgelegenheid is veiliggesteld.’
Ook de vertegenwoordiger van de provincie Limburg, die de vergunningen heeft afgegeven, onderstreept het enorme economische belang van Nedcar. ‘Het is een groot en innovatief bedrijf dat de provincie graag wil behouden’, zegt ze.
Volgens bezwaarmaker Dirkjan van der Hoven hebben de provincie en Nedcar onvoldoende naar alternatieve oplossingen gekeken, waarbij het Sterrebos behouden kon blijven. In het smalste stukje van Nederland ligt al ontzettend veel industrie, vindt hij, waardoor de bewoners steeds meer in het gedrang komen: ‘Het gaat om de bescherming van onze leefbaarheid.’
