Fondsenaanbieders zetten deur op kier

IN NAVOLGING van Postbank en ABN Amro maakte Robeco deze week bekend ook beleggingsfondsen van derden te gaan verkopen. Het precieze hoe en wanneer bleef in nevelen gehuld, maar als alles volgens plan verloopt, hoeven klanten van Robeco Direct en moederbedrijf Rabobank zich bij de samenstelling van hun beleggings-portefeuille niet langer tot de Robeco-fondsen te beperken.

Goed nieuws voor de kieskeurige belegger en een doorbraak voor Nederlands grootste vermogensbeheerder. Soortgelijke plannen werden een paar jaar geleden namelijk nog haastig van tafel geveegd, omdat gevreesd werd dat het opengooien van de winkeldeuren de klanten en masse in de armen van concurrent-fondsenaanbieders zou drijven.

'Niet zo'n gekke gedachte als je je bedenkt dat de markt voor particuliere beleggingen altijd voor ruim tachtig procent in handen was van grote jongens als Robeco, ING, Postbank en ABN Amro', zegt Steven Smit van beleggingsfondssite Morningstar. De opkomst en het succes van internetbrokers als Alex - inmiddels van Dexia overgenomen door de Rabobank - en beleggingsfondsen-supermarkten als Fundix en Fundcoach, hebben de markt volgens Smit echter opengebroken.

'Opeens beseften de grootbanken dat hun kracht niet zozeer in het bouwen, als wel in de distributie van beleggingsfondsen zit. Bovendien: als je klanten ergens anders gaan beleggen, heb je een goede kans dat ze voor andere producten als hypotheken ook elders aankloppen', aldus Smit.

ABN Amro zette medio vorig jaar als eerste de deuren voorzichtig op een kier. Naast de huisfondsen kunnen ABN Amro-beleggers inmiddels kiezen uit een beperkt aantal fondsen van Delta Lloyd, Ohra, Triodos, Robeco en het Amerikaanse Fidelity. Nog niet wat je noemt een supermarkt, maar wel een welkome en vooral kostenbesparende uitbreiding.

De ABN Amro-belegger die zijn oog op een 'vreemd' fonds liet vallen, was tot voor kort namelijk aangewezen op de dure beursvloer, terwijl voor een fonds uit de eigen schappen, ongeacht transactiewaarde, slechts 0,5 procent aan- en verkoopprovisie hoeft te worden betaald. Ter vergelijking: een beurstransactie kost volgens de ABN Amro-website 0,65 procent met een minimum van 10,20 euro. Daarnaast rekent de bank voor vreemde fondsen 0,2 procent bewaarloon plus 1,60 euro toeslag per fonds. Een fors verschil, vooral voor de kleinere belegger voor wie de hoge minimumprovisie een onneembare drempel bleek om eens wat verder te kijken.

'Wij hebben bij de selectie van fondsen vooral gekeken in hoeverre zij een aanvulling zijn op onze eigen fondsen', zegt Edzard Hoyng van ABN Amro. 'Het feestje van de jaren negentig is over en beleggingskeuzes maak je niet meer even op een vrijdagmiddag. Als wij een klant goed willen adviseren, moeten we ze natuurlijk wel de tools en fondsen kunnen aanbieden om tot een evenwichtige portefeuille te komen.'

De angst dat de nieuwkomers de eigen fondsen zouden verdringen, is volgens Hoyng ongegrond gebleken. 'Wij hadden afgelopen jaar nog altijd een netto instroom van vermogen, ook in onze eigen fondsen.' Uit een vorig jaar door De Nederlandsche Bank gehouden enquête bleek dat 23 procent van de ondervraagde huishoudens een deel van zijn vermogen in beleggingsfondsen had gestoken. Slechts 10 procent was in het bezit van individuele aandelen.

'De inleg in beleggingsfondsen is over de hele linie nog positief', zegt ook Smit. 'Mensen mijden individuele aandelen, maar willen toch hun financiële toekomst zeker stellen. Met een spaarrekening kom je er niet, dus kiezen velen voor spreiding van beleggingsfondsen. Banken willen zich in die markt goed positioneren.'

Bovendien lopen ook de banken in de huidige claimcultuur minder risico met beleggingsfondsen. Zeker nu zij geacht worden van iedere belegger een profiel op de plank te hebben liggen en feitelijk medeverantwoordelijk gehouden kunnen worden voor mogelijke miskopen. Hoyng: 'Wij willen in de eerste plaats ons advies en aanbod verdiepen, maar het is inderdaad een feit dat je met beleggingsfondsen sneller tot een goede spreiding komt. Het hangt er maar net vanaf wat de klant zelf wil, maar we raden zeker diegenen met een bescheiden vermogen en een lange beleggingshorizon aan eens naar beleggingsfondsen te kijken.'

Blijft natuurlijk de vraag of beleggers in deze sombere beurstijden wel zitten te wachten op al die keuzevrijheid. Een gezamenlijk onderzoek van de Erasmus Universiteit en fondsenwebsite Fundcoach toonde aan dat Nederlandse beleggers zich nauwelijks verdiepen in de fondsen waar ze in beleggen. De naam van de beleggingsinstelling en het hebben van 'een goed gevoel' bleken de belangrijkste criteria om al dan niet de portemonnee te trekken.

'Nederlandse beleggers zijn vergeleken met bijvoorbeeld Duitsers en Amerikanen nog erg onvolwassen', stelt Matthijs Kanis van Belegger.nl. 'In die landen wil men eerst alles over koers-winstverhoudingen en dividendbeleid weten, maar dat interesseert de gemiddelde belegger hier geen fluit. Als al voor een bijzonder fonds wordt gekozen, blijft dat meestal beperkt tot fine-tunen.' Toch is hij blij dat Nederlandse banken hun deuren voorzichtig opengooien. 'De belegger wordt altijd beter van extra keuzemogelijkheden.'

Ook Jeroen Vetter van Fundcoach vindt de initiatieven van de grootbanken positief. 'Al moet ik nog zien wat er bij Robeco van komt, want ik heb het ze al vaker horen aankondigen.' Bang voor concurrentie? 'Voorlopig niet, want ook als het van de grond komt, vraag ik me af hoe slagvaardig ze zullen opereren. Ons aanbod is nog altijd veel groter en daarbij merk ik dat er enorme belangstelling is voor onze cursussen. Beleggen was voorheen voor velen niet veel meer dan wat strooien met fiches in een casino. Nu iedereen een harde les heeft geleerd, is men er vooral op uit de spelregels beter te begrijpen.'