Fokke Obbema: 'China krijgt rekening voor ongeremde groei gepresenteerd'

Eén van de bekendste Nederlandse ondernemers in China, Marc van der Chijs, heeft deze maand Shanghai verruild voor Vancouver, Canada. In 2004 richtte hij Tudou op, een Chinese voorloper van YouTube, dat hem een fortuin opleverde en dat inmiddels aan de beurs van Shanghai genoteerd staat.

Nu verlaat de beginnende veertiger het land dat hem de status van multimiljonair bracht vanwege...de slechte kwaliteit van de lucht, zoals hij op zijn eigen blog aangeeft. Zijn twee jonge kinderen wil hij daar niet langer aan bloot stellen. En dan te bedenken dat hij in Shanghai woonde, waar de lucht doorgaans heel wat beter is dan in Peking. In de tientallen reacties op zijn blog overheerst begrip. Sterker nog: sommigen overwegen hetzelfde te doen. 'Zo verdrietig hoe China bezig is zichzelf te vervuilen', merkt een zekere Suzie op.

Eerder dit jaar was de lucht in Peking zo slecht dat de meters het niet meer aan konden - het aantal zogeheten PM-deeltjes van 2,5 micrometer kwam royaal uit boven de 500 stuks. Ter vergelijking met ons deel van de wereld: onlangs was er in België een smogalarm toen er 80 van dat soort deeltjes per kubieke meter werden gemeten, vier keer meer dan de grens die de WHO aanhoudt. Mijn poging op dat moment om er achter te komen of Nederlandse bedrijven problemen kregen met hun werknemers, leverde niet veel op. 'Dat is iets tussen ons en onze werknemers', kreeg ik te horen. Wel gaven enkele expats aan dat zij erover dachten hun contract niet te verlengen vanwege de tere kinderlongen waar zij zich verantwoordelijk voor voelden.

Een Duitse journaliste, tevens jonge moeder, zei me dolblij te zijn omdat zij van haar omroep mocht verhuizen van Peking naar Shanghai vanwege de betere luchtkwaliteit. Ook gaat het gerucht dat sommige ambassades en bedrijven om die reden overwegen van China een gevarenpost te maken - en daarmee alleen geschikt voor mannen of vrouwen zonder kinderen. Het besluit van Van der Chijs bevestigt dat 'something is rotten' in China.

Rekening
Het land krijgt de rekening voor zijn ongeremde economische groei nu toch echt gepresenteerd. Behalve de regelmatig terugkerende verhalen over de slechte lucht trokken dit jaar ook berichten voorbij over bodemverontreiniging, grondwaterverontreiniging (60 procent daarvan is volgens een regeringsrapport 'ernstig' vervuild) en vervuilde rivieren. Het dieptepunt vormt wel het absurdistische verhaal over de inmiddels 16 duizend varkenskarkassen die uit de Huangpu zijn gevist. Die rivier stroomt door Shanghai en draagt bij aan de drinkwatervoorziening voor de 23 miljoen inwoners. Gelukkig hebben de 16 duizend dode varkens geen enkele invloed op de kwaliteit van het drinkwater. Zeggen de lokale autoriteiten.

Gaan de landelijke autoriteiten iets ondermenen tegen de milieuvervuiling die Chinezen wanhopig stemt en buitenlanders wegjaagt? Het milieuprobleem is door alle affaires in ieder geval wel bovenaan de politieke agenda gekomen, de regering beklemtoont het echt te willen aanpakken. Maar de grote vraag is of Xi en Li het echt voor het zeggen hebben in dit dossier.

In The New York Times stond deze week een verhelderend verhaal hoe de grote olie- en energiebedrijven op dit vlak dwars liggen . Betere benzine zou de lucht die vrachtwagens en bussen uitstoten een stuk minder vervuilend maken. Maar staatsmolochen als PetroChina en Sinopec houden toepassing van hogere eisen aan die benzine tegen, omdat zij opzien tegen de daarvoor benodigde investeringen in hun raffinaderijen. Zij doen er alles aan om die rekening bij de regering of bij consumenten te leggen en traineren de zo bitter noodzakelijke vooruitgang. Om de lobbykracht van dit soort bedrijven te breken moet de Chinese regering bijna hopen op een zwaardere milieucrisis dan wat dit jaar te zien heeft gegeven.

_{Fokke Obbema is buitenlandredacteur van de Volkskrant}

undefined