Nieuws
Felbegeerde lobbypas wordt afgeschaft, tot ongenoegen van oud-Kamerleden
De Rijkspas voor oud-Kamerleden, beter bekend als lobbypas, wordt afgeschaft. Een motie van Khadija Arib die daartoe oproept, kreeg brede steun. Het betekent dat voormalige Kamerleden niet meer onbeperkt toegang hebben tot het Kamergebouw. Die pas maakt oud-Kamerleden extra aantrekkelijk als lobbyist en is om die reden een felbegeerd attribuut.
Ook in het presidium (het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer) tekent zich een meerderheid af voor het intrekken van de pas. Volgende week valt het besluit. Over de datum van ingang bestaat nog geen overeenstemming. Ook is nog niet besloten of er een overgangsperiode moet komen.
Een afzwaaiend Kamerlid kan na zijn vertrek een Rijkspas aanvragen. Met die pas heeft hij niet alleen toegang tot de publieke tribune en de kantoren van Kamerleden, maar mag hij ook naar commissievergaderingen en mag hij debatten in de plenaire zaal vanuit de voorzittersloge volgen. Allemaal privileges die ideaal zijn om aan belangenbehartiging te doen.
De Rijkspassen zijn de ‘gewone’ lobbyisten dan ook een doorn in het oog: zij vinden de pas concurrentievervalsing. Uit onderzoek van de Volkskrant en Open State Foundation (OSF) bleek onlangs dat sinds 2012 44 procent van de Kamerleden de overstap naar het bedrijfsleven maakte. Er zijn sinds 2011 – de invoering van de Rijkspas – 377 passen aan oud-Kamerleden uitgedeeld, ongeveer zeventig procent van de sindsdien afgezwaaide Kamerleden.
Oud gebruik
Veel oud-Kamerleden zijn verontwaardigd over het voornemen de lobbypas af te schaffen. Kamervoorzitter Vera Bergkamp kreeg een brief van de Vereniging van Oud-Parlementariërs die zich erop beroept dat de lobbypas een oud gebruik is, bedoeld om oud-Kamerleden in staat te stellen de contacten met hun partij en voormalige medewerkers op peil te houden. Tegelijk zijn er oud-Kamerleden die de pas welbewust niet aanvroegen, om geen ongelijke toegang tot de macht te krijgen.
De hoge omloopsnelheid van Kamerleden speelt een rol bij de afschaffing. Kamerleden dienden in het verleden vaak drie of vier termijnen. Nu zijn er veel Kamerleden die na één periode vertrekken en als lobbyist beginnen. Kamervoorzitter Bergkamp wijst ook op de veiligheid: ‘Je wilt weten wie er rondlopen in het gebouw.’
De lobbykwestie
Oud-Kamerleden die willen lobbyen, zullen zich in het vervolg moeten aanmelden voor het lobbyistenregister van de Tweede Kamer, waar zo’n honderd lobbyisten in staan die vrije toegang hebben tot het publieke deel van het Kamergebouw. Ook dat register is drastisch aan herziening toe. Het bevat namen van overleden lobbyisten, en van lobbyisten die inmiddels een andere baan hebben.
De Tweede Kamer houdt zich vooral sinds het vertrek van minister Cora van Nieuwenhuizen intensief met de lobbykwestie bezig. In een andere aangenomen motie van Joost Sneller (D66) en Laura Bromet (GroenLinks) worden de lobbycontacten van bewindspersonen op de korrel genomen. De motie roept bewindspersonen op hun publieke agenda’s systematisch bij te houden door alle externe afspraken daarin op te nemen en het onderwerp van gesprek te vermelden. Die publieke agenda’s zijn vier jaar geleden ingevoerd. Uit onderzoek van OSF bleek dit voorjaar dat bewindspersonen hun agenda slordig bijhouden. Bij het ministerie van Landbouw werden in drie jaar tijd maar tien afspraken geturfd.
