Feest in Iran: De verjaardag van de verborgen imam

De twaalfde imam? Wie is dat?
'Een belangrijke figuur voor de sjiieten. Maar om uit te leggen hoe dat zit, moeten we een heel stuk terug in de tijd, zelfs nog tot voor het moment dat deze imam zelf werd geboren', legt Peyman Jafari, politicoloog en Iran-deskundige uit. 'Na de dood van de profeet Mohammed in het jaar 632, ontstonden er twee stromingen: de ene groep wilde dat er een opvolger werd gekozen, en de andere vond dat Ali, de schoonzoon van Mohammed, het kalifaat moest gaan besturen.'

En, wie werd het?
'In eerste instantie Abu Bakr, en na diens dood kwamen Omar en Uthman aan de macht, maar uiteindelijk werd Ali toch nog kalief. Hij werd echter vermoord en toen Ali's zoon Hoessein later optrok tegen de 'valse machthebbers', kwam deze ook om in de strijd. Sindsdien bestaan er twee stromingen binnen de islam: de soennieten en de sjiieten, de aanhangers van Ali.'

Maar die twaalfde Imam, wie is dat nu?
'Volgens de sjiieten was Ali de eerste imam, en waren zijn zoons Hassan en Hoessein de tweede en derde, De erfopvolging liep door tot de elfde imam, maar nadat deze in het jaar 874 overleed, werd zijn zoon en opvolger Mahdi onzichtbaar. Het was een jongetje van zes jaar en in het begin had hij via enkele vertegenwoordigers nog wel contact met de buitenwereld, maar later, in 941, werd ook dat contact verbroken. Sindsdien leeft de twaalfde imam onder ons, maar kan niemand hem zien.'

Hij leeft nog steeds?
Zo gaat het verhaal ja. En de dag dat hij weer onder de mensen komt, volgt de finale strijd tussen het goed en het kwaad, die natuurlijk door het goede zal worden gewonnen. Imam Mahdi is dus ook de messias.'

En deze week was hij jarig?
'Ja, volgens de islamitische kalender is hij op de vijftiende van de maand Shaban geboren en dit jaar viel dat op 24 juni. Het is een belangrijk religieus feest en een vrije dag in Iran.'

Hoe wordt het gevierd?
'De steden worden versierd, er worden overal in parken en rond moskeeën lichtjes opgehangen en op straat wordt er limonade en cake of ander snoep uitgedeeld. Ik was zelf tien jaar oud toen mijn ouders uit Iran wegvluchtten, maar deze verjaardagen kan ik me goed herinneren. Al is het geen groot volksfeest hoor: de meeste mensen gaan gewoon met hun gezin leuke dingen doen, en in moskeeën worden verhalen over de imam gelezen. Er zijn ook kleine gedichtjes die mensen naar elkaar sms'en, met teksten als 'ik bid vandaag omdat de Mahdi jarig is en ik hoop ook te bidden tijdens zijn terugkomst.'

Is er een indicatie wanneer dat zou kunnen zijn?
'Natuurlijk zijn daar veel debatten over, maar nee, duidelijk is het niet. Er zijn ook veel valse mahdi's: ik geloof dat er vorig jaar drieduizend mensen zijn opgepakt omdat zij hebben beweerd dat ze de messias zijn.'

Vooralsnog is hij dus onzichtbaar?
'Ja, maar mensen geloven dat hij alles ziet wat we doen. En sommigen hopen dat hij hen kan helpen. Er is een moskee nabij de stad Qom, waar de Mahdi nog één keer zou zijn verschenen. Op die plek is nu een waterput waar gelovigen briefjes met hun wensen erop ingooien. In de hoop dat die uitkomen natuurlijk.'