Fatah probeert met harde tactiek terrein te herwinnen

Of de twee Israëli's slechts onschuldige humus-liefhebbers en restauranteigenaars waren of niet is echter van weinig belang. De boodschap achter de reeks van moorden op individuele Israëli's door, naar het zich laat aanzien, groepen gelieerd aan Yasser Arafats Fatah-beweging is des te belangrijker.

Aan het begin van de Al Aqsa-intifada zei Marwan Barghouti, de leider van de Tanzim-activisten van Fatah, dat zijn beweging het zich niet kon veroorloven om de leiding op de straat kwijt te raken aan andere groeperingen en dat Fatah daarom het voortouw nam in de intifada.

Hetzelfde lijkt de laatste tijd van toepassing op de militante gewapende strijd tegen Israël, inclusief aanslagen op burgers. Wat sinds de Oslo-akkoorden van 1993 vooral het domein was van militant islamitische groeperingen zoals Hamas en Jihad, wordt teruggeclaimd door Fatah. De intifada is verworden tot een oorlog, met aanslagen over en weer.

De Palestijnse aanslagen van de laatste tijd lijken een gericht antwoord te zijn op recente politieke ontwikkelingen. Husam Khader, een Fatah-leider op de Westelijke Jordaanoever, zegt dat het geweld te verwachten was. 'Ik heb vanaf het begin van de intifada al gezegd dat het geweld drastisch zou toenemen als de veiligheidssamenwerking of de vredesonderhandelingen hervat zouden worden.'

Khader, die zich meer bezighoudt met de politieke vleugel van Fatah, veroordeelt het geweld tegen Israëlische burgers, waaronder hij niet de kolonisten rekent. Hij erkent echter dat er constant nieuwe groepen worden opgericht die uit naam van Fatah allerlei acties ondernemen. 'Dat komt door het Israëlische geweld tegen ons, daardoor zij de mensen niet meer te houden.'

Vanaf het begin van de intifada is er al gespeculeerd over hoeveel controle de leiding van de Palestijnse Autoriteit, inclusief Yasser Arafat, nog heeft over de Fatah-leden op plaatselijk niveau en de Tanzim. Khaders opmerkingen doen denken dat er veel op lokaal niveau wordt beslist. Daarvoor zijn de acties echter te goed georganiseerd en lijkt er teveel lijn te zitten in de constante verandering in tactiek, van massademonstraties naar schietincidenten naar bomaanslagen naar aanslagen op individuele Israëli's.

De Palestijnse mensenrechten activist en politiek waarnemer Bassam Eid gelooft niet zo in een kloof tussen de PA-leiding en de activisten. 'De activisten weten juist dat het de leiding helpt als er aanslagen worden gepleegd tijdens het vredesoverleg. Daarmee wordt de druk op premier Barak nog verder opgevoerd.' Hij denkt ook dat de leiding van de Palestijnse Autoriteit daarom in ieder geval de aanslagen oogluikend toelaat.

Het gebruik van steeds nieuwe groepen met verschillende namen was ook een tactiek die de Fatah-leiding tijdens de eerste intifada in staat stelde om wel de successen van de groepen te claimen tegenover de eigen bevolking, maar de verantwoordelijkheid te ontkennen voor de buitenwereld, als het uitkwam. Volgens woordvoerders van beide partijen zullen de onderhandelingen in Taba vandaag worden voortgezet.

De Israëlische regering wil graag de onderhandelingen met de PA voortzetten, om de leiding van directe verantwoordelijkheid voor de aanslagen te beschuldigen. Eerder in de intifada waren er echter wel beschuldigingen en dat leidde tot Israëlische bombardementen op PA-doelen.

Zolang Ehud Barak denkt politiek voordeel te halen met onderhandelingen zal de Israëlische respons terughoudend blijven. Na de verkiezingen op 6 februari of na het waarschijnlijke mislukken van de onderhandelingen kan dat weer veranderen.