Farma-slokop OPG opent jacht op apotheken

In sommige plaatsen zijn meer dan de helft of zelfs alle apotheken in handen van OPG. De teller staat al boven de 110; in 1995 werden de eerste acht apotheken aangekocht, overgenomen van Ahold, dat er geen perspectief in zag.

Maar de honger van deze farma-slokop is nog niet gestild. Het bedrijf verkoopt zijn florerende onderdelen Gammaster (ondermeer voedseldoorstraling) en Codi (vochtige afveegdoekjes) om met de opbrengst nóg meer apotheken te verwerven. Nu al zijn OPG's consumentenactiviteiten, waarin de apotheken de overhand hebben, goed voor 40 procent van de winst (vóór belastingen).

Niet dat OPG alle apotheken acccepteert die zich melden. 'We willen gewoon de betere', zegt bestuursvoorzitter John Blom. 'Ze moeten groeipotentie hebben, niet te klein zijn en gevestigd zijn in een omgeving waar we in geloven. Vaak is dat landelijk gebied. Een apotheek die aan het Rokin in Amsterdam ligt, wil ik niet, maar een Amsterdamse apotheek in een volkrijke buitenwijk met veel buitenlanders wél. Groeipotentie.'

Waar de grens ligt van OPG's ambitie, wil Blom niet zeggen. 'Over twee jaar is de wereld veranderd, dan is er een nieuw ambitieniveau.' Hij is niet bang dat de NMa, de kartelpolitie, OPG's expansiedrift zal dwarsbomen. 'Eén apotheek in een dorp is per definitie monopolist. De mensen kopen hun medicijnen bij de apotheek in de buurt. Dit is geen nationale markt.'

Een mogelijk misverstand wil hij direct bestrijden. 'De apotheken zijn er absoluut niet om onze groothandel overeind te houden. Mijn grootste zorg is juist dat de groothandel lui wordt en onzorgvuldig met onze apothekers omgaat, vanuit de gedachte dat die toch niet bij ons weg kunnen. Eén van de groothandelfilialen beleverde op een gegeven moment zelfstandige apothekers sneller dan onze eigen mensen. Dát kan natuurlijk niet.'

Wel is er sprake van gedwongen winkelnering, erkent Blom. De OPG-apothekers, die in loondienst zijn, moeten al hun artikelen bij de groothandel betrekken. De kortingen en bonussen die zij daarvoor van de farmaceutische industrie ontvangen, komen echter terecht in de centrale kas van het moederconcern. Het grote voordeel dat eigen apotheken aan OPG opleveren, zit hem niet in de omzet. 'Die kun je maar beperkt beïnvloeden. Maar de efficiency kun je wél verbeteren. En dat lukt beter in een hierarchische relatie.'

Blom: 'Als mijn groothandel een bepaalde apotheek eerder op de dag wil beleveren omdat dat beter uitkomt met de route van de chauffeur, kan een zelfstandige apotheker weigeren; een eigen apotheker hoef ik alleen maar te overtuigen van zijn ongelijk. Dankzij het bezit van eigen apotheken kunnen wij onze logistiek optimaliseren, juist omdat de apothekers niet gaan piepen. Het verschil in opbrengst tussen een efficiënte en een niet-efficiënte bedrijfsvoering ligt in de orde van 20 procent.'

Ketens van apotheken zijn geen nieuw verschijnsel. OPG zit met de ketenvorming op een dubbel spoor. Naast de eigen OPG-apotheken (die voor de patiënt niet herkenbaar zijn) zijn er nog zo'n honderd Extra Apotheken, gerund door zelfstandige eigenaren, maar wél met een apart logo en een herkenbare formule. En met het commitment om meer dan 50 procent van het assortiment te betrekken van OPG.

'Ze moeten wél van ons houden', zegt Blom over de Extra Apotheken.

Of beide ketens naast elkaar blijven bestaan, weet hij nog niet. Maar de trend is gezet. 'Wíj zijn niet begonnen met het verzamelen van apotheken, dat hebben de apothekers zelf gedaan. The name of the game is ketenvorming. Zelfstandige kruideniers kunnen ook niet meer bestaan. Natuurlijk kunnen twintig of dertig apothekers zich aan elkaar binden. Maar het maken van afspraken is moeilijker als alle dertig apothekers evenveel te vertellen hebben. Je kunt ervoor kiezen nog een stap verder te gaan en in loondienst te gaan. Of zetbaas te worden bij ons.'

Blom zegt het lachend.