Vijf vragen
Ex-minister Salvini voor de rechter vanwege vrijheidsberoving vluchtelingen
In Palermo verschijnt de rechts-nationalistische politicus Matteo Salvini zaterdag voor de rechter, omdat hij als minister een schip vol op zee geredde vluchtelingen toegang weigerde tot de haven.
Wat is er gebeurd?
In augustus 2019 vroeg een boot van de Catalaanse hulporganisatie Open Arms toestemming om aan te leggen op het Italiaanse eilandje Lampedusa, dat tussen Sicilië en de kust van Tunesië en Libië ligt. Aan boord van het schip waren 147 migranten, op zee gered van rubberboten.
Matteo Salvini, leider van de rechts-nationalistische Lega-partij, was op dat moment minister van Binnenlandse Zaken in het eerste kabinet van premier Giuseppe Conte. De regering van de populistische Vijfsterrenbeweging en de Lega voerde onder zijn leiding een hard anti-migratiebeleid en sloot de havens voor reddingsschepen van ngo’s. Ook het Open Arms-schip kreeg geen toestemming om aan te leggen.
Bijna drie weken moest de boot in de hitte op zee blijven ronddobberen, totdat de openbaar aanklager op Sicilië besloot om het schip over te nemen en de migranten te evacueren. Op dat moment was de situatie aan boord zo benard dat een paar opvarenden in het water gesprongen waren in een poging zelf naar Lampedusa te zwemmen.
Waar wordt Salvini nu van beschuldigd?
De openbaar aanklager van Palermo verdenkt de politicus van vrijheidsberoving en wanbestuur. De beschuldiging van vrijheidsberoving is bovendien nog ernstiger omdat het feit gepleegd is door een publieke functionaris, schrijft de aanklager, die daarbij misbruik maakte van de bij zijn positie horende macht.
Als andere verzwarende factor noemt de aanklager het feit dat Salvini’s blokkade schade toebracht aan minderjarigen. Salvini gaf uiteindelijk met tegenzin toestemming om de 27 alleenreizende tieners aan land te laten gaan, maar dat gebeurde pas twee dagen voordat het hele schip geëvacueerd werd. Op de beschuldigingen staat maximaal vijftien jaar gevangenisstraf. Ook zou een definitieve veroordeling kunnen leiden tot verbanning uit publieke ambten.
Hoe groot is de kans dat hij veroordeeld wordt?
Zelf is il capitano optimistisch over zijn kansen, en dat is niet geheel onbegrijpelijk. In mei besloot de openbaar aanklager van Catania namelijk in een soortgelijk proces dat er geen reden was om Salvini verder te vervolgen.
Die zaak ging over een schip met 131 geredde mensen aan boord, dat in juli 2019 door Salvini dagenlang toegang tot de haven ontzegd werd. Volgens de aanklager van Catania was er geen reden om het proces door te zetten, omdat Salvini geen internationale verdragen zou hebben geschonden en zijn blokkade niet als vrijheidsberoving kon worden beschouwd.
Een maand vóór die beslissing kwam de rechtbank in Palermo tot een tegengesteld oordeel, dat verdere vervolging wel nodig was. ‘Als het geen vrijheidsberoving was in Catania, begrijp ik niet waarom het in Palermo wel vrijheidsberoving zou zijn’, reageerde Salvini na de vrijspraak in mei.
Hoe gaat het proces eruit zien?
In het getuigenbankje nemen bekende mensen plaats, zoals voormalig premier Giuseppe Conte, inmiddels leider van de Vijfsterrenbeweging. Ook minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio en Luciana Lamorgese, Salvini’s opvolger op Binnenlandse Zaken die hij in de media onophoudelijk en luidkeels bekritiseert, zijn opgeroepen om te getuigen.
Naast deze usual suspects bevindt zich onder de getuigen ook een opvallende naam: acteur Richard Gere. De 72-jarige Amerikaan was tijdens de blokkade van het schip op vakantie in Toscane en besloot nadat hij het nieuws gehoord had naar het schip af te reizen om zijn solidariteit te betuigen.
Hoe vergaat het Salvini ondertussen als politicus?
De Lega verloor de afgelopen maanden veel populariteit aan Fratelli d’Italia, een andere extreemrechtse partij in Italië, en haalde een tegenvallend resultaat bij de recente lokale verkiezingen. Toch staat de partij van Salvini in landelijke peilingen nog steeds op de tweede plaats, vlak na Fratelli d’Italia. Salvini zelf blijft onverminderd campagne voeren via sociale en traditionele media, en werkt zelfs tijdens het strafproces door aan zijn imago als vrolijke volksjongen: ‘Als ik Richard Gere in Palermo zie, vraag ik hem een handtekening voor mijn moeder.’
