Nieuws
Europese Commissie wil elektriciteitsmarkt hervormen met meer keus en minder fossiel
De Europese Commissie wil met langjarige energiecontracten een eind maken aan de hoge en grillige elektriciteitsrekeningen voor burgers en bedrijven. Duur gas als brandstof voor de elektriciteitsopwekking wordt uitgefaseerd, het aandeel van goedkopere duurzame energie dient verdrievoudigd tegen 2030.
De hervorming van de elektriciteitsmarkt die de Europese Commissie dinsdag voorstelde, is geen totale verbouwing. ‘We laten de basis van de markt ongemoeid. We grijpen niet in bij het prijsmechanisme’, zei Europees Commissaris Kadri Simson (Energie) bij de presentatie van de plannen. Dit tot opluchting van Nederland, dat afgelopen maanden benadrukte dat de Europese elektriciteitsmarkt helemaal zo slecht niet werkt. Andere lidstaten als Spanje en Italië menen dat verdergaande maatregelen noodzakelijk zijn om de rust en voorspelbaarheid op de energiemarkt te herstellen.
De Commissie kiest ervoor de scherpe kantjes van de elektriciteitsmarkt af te vijlen. Zo krijgen burgers het recht om langjarige contracten met een vast tarief te eisen van energieleveranciers. Ze kunnen die vaste contracten combineren met andere meer ‘dynamische’ contracten die de prijs voor elektriciteit op de markt volgen. Dat biedt de mogelijkheid te profiteren van lagere elektraprijzen in de nacht om bijvoorbeeld de elektrische auto op te laden.
De overheid moet garanderen dat er altijd een energieleverancier is om stroomuitval te voorkomen. Huishoudens mogen in principe niet van energie worden afgesloten bij schulden. Verder wil de Commissie dat lidstaten bij een energiecrisis het recht krijgen de prijs voor elektriciteit aan een maximum te binden. Nederland verzette zich vorig jaar tegen een prijsplafond voor gas, een soortgelijk instrument voor elektra kan niet op enthousiasme in Den Haag rekenen.
Extreme prijsstijging
Het hervormingsvoorstel van de Commissie vloeit voort uit de exploderende elektriciteitsprijzen vorig jaar. Die extreme prijsstijging kwam door het steeds duurdere gas (schaarse brandstof nadat Rusland de export naar Europa had afgeknepen); gebrek aan energie uit waterkracht door de droge zomer en weinig nucleaire energie uit Frankrijk door onderhoud aan de kerncentrales. Regeringen zagen zich gedwongen honderden miljarden euro’s uit te trekken om de energiekosten van burgers en bedrijven te compenseren.
De Commissie zet vol in op de productie van meer energie uit zon, wind, water en waterstof maar ook uit kerncentrales. Niet alleen omdat duurzaam opgewekte energie meestal goedkoper is dan die uit gas- of kerncentrales maar ook om de EU minder afhankelijk te maken van de energie-import en om de economie te vergroenen. De Commissie wil dat producenten van duurzame energie meer financiële zekerheid krijgen (nodig voor de investeringen) via langetermijncontracten over de afname door energieleveranciers.
Als de overheid financieel bijspringt bij projecten eist de Commissie dat de prijs van de duurzame energie zowel een minimum heeft (zekerheid voor de producent) als een maximum (zekerheid voor de consument). Eventuele buitensporige winsten moeten worden afgeroomd en doorgegeven aan de consument.
De Commissie roept de lidstaten op de opslagcapaciteit voor duurzame energie te vergroten zodat er geen energietekorten zijn tijdens windstille en zonnearme uren. Ook dienen EU-landen hun netwerken beter op elkaar aan te sluiten en elektriciteitsbesparing (vooral tijdens piekuren) aan te moedigen.
Volgens Commissaris Simson zal de elektriciteitsrekening voor burgers en bedrijven dalen door deze hervorming omdat er meer goedkopere, duurzame energie wordt gebruikt. Ze hoopt dat de lidstaten en het Europees Parlement snel akkoord gaan met de plannen zodat die komende winter al van kracht zijn.
