Nieuws
Europarlementariërs kritisch over herstelmiljarden voor Polen, Von der Leyen overtuigt ze niet
De Poolse regering krijgt geen euro uit het Europees herstelfonds als ze haar beloften over versterking van de rechtsstaat niet nakomt. Dat verzekerde voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie dinsdag in een poging het Europees Parlement te overtuigen van haar voorstel om de Poolse aanvraag voor herstelmiljarden te honoreren.
De meeste parlementariërs toonden zich niet onder de indruk van Von der Leyens verzekering. Volgens D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld verkwanselt de Commissie de rechtsstaat die ze moet verdedigen. Ook de sociaal-democraten en groenen waren hard in hun oordeel over het Commissiebesluit. ‘Laat dit niet gebeuren’, zei Tineke Strik (GroenLinks) over het voornemen de komende jaren 35,4 miljard euro naar Polen over te maken.
Von der Leyen kreeg wel steun van haar christen-democratische partijgenoten. Het parlement had Von der Leyen ter verantwoording geroepen hoewel het geen zeggenschap heeft over de herstelmiljarden. Het zijn de ministers van Financiën die deze maand het Commissievoorstel moeten goedkeuren.
Zo scherp als de liberalen, groenen en sociaal-democraten over Von der Leyen waren, zo emotioneel toonden Poolse europarlementariërs van de PiS-regeringspartij zich over die kritiek. Zij verweten hun collega’s niets van Polen te snappen en stelden dat de Russische president Poetin in de kaart wordt gespeeld als Warschau geen geld krijgt. De PiS-parlementariërs kregen bijval van hun Hongaarse Fidesz-collega’s en Spaanse Vox-politici.
Ontslagen rechters moeten nieuwe kans krijgen
Vorige week gaf de Commissie haar zegen aan de Poolse aanvraag voor 35,4 miljard euro uit het Europese herstelfonds dat landen economisch uit de coronacrisis moet trekken. Dat geld is gekoppeld aan criteria, voor Polen vooral over herstel van de rechtsstaat. Brussel beschuldigt de PiS-regering ervan de onafhankelijkheid van de Poolse rechterlijke macht kapot te maken, een oordeel dat wordt gedeeld door het Europees Hof van Justitie.
De Commissie eist dat Polen de omstreden Tuchtkamer die kritische rechters knevelt, opdoekt en vervangt door een instantie die voldoet aan de EU-wetten. Rechters die hun baan kwijtraakten door de Tuchtkamer, krijgen een nieuwe kans. Verder mag rechters niet worden verboden Poolse wetten voor te leggen aan het Europees Hof of vragen te stellen over de onafhankelijkheid van een collega.
Deze eisen zijn vastgelegd in ‘mijlpalen’: precieze stapjes waaraan Warschau moet voldoen wil het geld uit het fonds krijgen. Zodra Polen daarin verzaakt, wordt de geldkraan dichtgedraaid. Als de regering eerdere hervormingen terugdraait kan EU-geld worden teruggevorderd. Verder lopen bestaande strafprocedures tegen Polen – zoals een dwangsom van 1 miljoen euro per dag zolang de Tuchtkamer bestaat – gewoon door.
In de Commissie stemden de commissarissen Timmermans (Green Deal) en Vestager (Concurrentie) tegen het Poolse herstelplan, drie andere commissarissen uitten schriftelijk hun zorgen. Zij vinden de toezeggingen van Polen niet ver genoeg gaan, maar hun oppositie was niet groot genoeg om het Commissiebesluit tegen te houden.
Von der Leyen benadrukte dinsdag strikte naleving van de mijlpalen. ‘Is alles nu oké? Zeker niet. Maar er is beweging in de juiste richting.’ Betrokken EU-ambtenaren verwachten niet dat de ministers van Financiën de Poolse aanvraag zullen afkeuren. Door de opvang van miljoenen Oekraïense vluchtelingen kan Warschau op de nodige sympathie rekenen.
