EU-steun aan Bosnië 'faalt en is beschamend'

Van onze correspondent

Peter de Graaf

BRUSSEL

Het was een weinig opwekkend beeld dat een delegatie van het Europees Parlement, net terug van een werkbezoek in Bosnië, gisteren schetste van de Europese hulpverlening ter plekke. De EU is op papier de grootste donor (2,5 miljard gulden over de afgelopen drie jaar), maar het geld komt maar mondjesmaat los uit de bureaucratische molen van Brussel.

Er is sprake van een enorme onderbesteding, stelt de Britse conservatieve delegatieleider Spencer. Slechts 15 procent van de toegezegde middelen is besteed. Dat komt vooral door de 'verstikkende bureaucratische procedures' in Brussel. De hulpverleners ter plekke valt weinig te verwijten, al pleit Spencer voor meer coördinatie tussen de hulpinstanties. Maar het grote probleem ligt op het hoofdkantoor van de Europese Commissie, waar slechts na enorme vertraging knopen worden doorgehakt. 'Topambtenaren in Brussel willen niet delegeren aan de mensen in het veld', aldus Spencer.

Müller stelt Europees Commissaris Hans van den Broek verantwoordelijk voor de chaos. 'Waarom pakt hij de zaken niet eens anders aan. Er is een enorme kloof tussen de besluitvorming in Brussel en de uitvoering van de projecten.'

Spencer vindt die kritiek op de persoon Van den Broek echter te gemakkelijk. Hij vindt dat niet alleen de Europese Commissie blaam treft, maar vooral ook de Europese ministerraad. De raad is immers verantwoordelijk voor de volstrekt falende verordening voor de hulp aan Bosnië. Volgens die verordening is de centrale overheid van Bosnië de belangrijkste gesprekspartner van de EU. Maar door het voortdurende geruzie tussen de drie gemeenschappen (Serviërs, Kroaten en Moslims) blijkt die communicatie vaak een dode lijn te zijn.

Want elk hulpproject dat de ene gemeenschap ten goede komt, dreigt geblokkeerd te worden door de autoriteiten van de andere gemeenschappen. Als de Moslims geld krijgen voor herstel van de telefoonlijnen, dan willen de Serviërs dat ook, zelfs al zijn de communicatieverbindingen daar gewoon intact. Dat is een soort 'wafelijzerpolitiek' die decennialang ook de ontwikkeling van België verlamde doordat Vlamingen en Walen elkaar niets gunden.

Van den Broek dringt er al langer op aan om de hulp direct aan lokale overheden en instanties te kunnen geven. Hiertoe heeft hij vorige maand een nieuwe verordening voorgesteld, die nog op goedkeuring wacht.

In die nieuwe verordening moet ook gedeeltelijk een einde komen aan de verplichting om de openbare aanbesteding voor Bosnische hulpprojecten in Brussel te doen, via de publicatie in elf talen in het officiële orgaan van de EU. Want die omslachtige procedure bevoordeelt slechts het bedrijfsleven in de lidstaten van de EU. Voortaan zouden projecten tot een miljoen gulden ter plekke kunnen worden aanbesteed, wat de snelheid ten goede komt en ook nog eens bijdraagt aan de ontwikkeling van lokale bedrijven.

De delegatie van het Europees Parlement bespeurde in Bosnië 'bemoedigende politieke vooruitgang'. De zes parlementsleden zijn vooral verheugd over de inzet van de nieuwe regering in de Republika Srpska. Spencer vindt het des te schrijnender dat de EU zich slechts bezighoudt met hulpverlening (en dat nog slecht doet ook). Hij meent dat de EU meer structurele betrekkingen moet aangaan met de 'Europese staat' die Bosnië-Herzegovina heet.

De parlementariërs stellen decentralisatie van de hulpverlening naar de regio voor. Naar het model van de Amerikanen met hun USaid zou er ook een task force met de naam 'EUaid voor Bosnië-Herzegovina' moeten komen.