Brexitakkoord
EU-leiders stemmen in met brexitakkoord
Het Brexitakkoord dat de Europese regeringsleiders zondag afzegenden is het eindbod van de EU aan het Verenigd Koninkrijk. Als het Britse parlement het medio december verwerpt, is een harde Brexit met zware economische gevolgen onvermijdelijk.
In minder dan een uur gaven de 27 leiders hun steun aan het akkoord dat een ordelijk vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU op 29 maart volgend jaar moet garanderen. Ook de Britse premier May schaarde zich achter de deal maar de kans dat het Britse parlement ermee instemt, lijkt vooralsnog klein. May zei er met ‘hart en ziel’ voor te strijden en dat de ‘beste tijden’ voor het Verenigd Koninkrijk nu aanbreken.
De regeringsleiders richtten zich zondag expliciet tot de Britse parlementariërs met de boodschap dat heronderhandelen voor een betere Brexitdeal een illusie is. ‘Zij die denken dat verwerping ervan tot een beter akkoord leidt, zullen binnen enkele seconden na hun besluit teleurgesteld worden’, zei voorzitter Juncker van de Europese Commissie na afloop van de speciale EU-top in Brussel. ‘Dit is de enig mogelijke deal’, was zijn boodschap voor het Britse parlement. Ook volgens premier Rutte zit ‘er niet meer in’. ‘Dit is het maximaal haalbare’, aldus Rutte.
May sloot zich daarbij aan. ‘Dit is het best mogelijke akkoord’. Ze waarschuwde dat een tegenstem in haar parlement leidt to chaos en verdere verdeeldheid in het Verenigd Koninkrijk. EU-president Tusk hield zich op de vlakte, hij zei geen kristallen bol te hebben om te zien wat de toekomst brengt.
EU-Brexitonderhandelaar Barnier riep de Britse parlementariërs op hun verantwoordelijkheid te nemen. Het Brexitakkoord, waarover sinds mei 2017 is onderhandeld tussen Brussel en Londen, verzacht de klap van het Britse vertrek uit de EU. Zonder akkoord rest een afscheid met slaande deuren waardoor per 30 maart grenscontroles de handel met het Verenigd Koninkrijk zullen lamleggen, EU-burgers in Groot-Brittannië en Britse op het Europese vasteland hun rechten verliezen en Brussel en Londen een lange rechtszaak wacht over de financiële afwikkeling van het vertrek.
Juncker, Tusk en de regeringsleiders bedankten hun Brexitonderhandelaar Barnier uitvoerig. Volgens Merkel is het akkoord een ‘diplomatiek hoogstandje’ vanwege het evenwicht tussen de belangen van de EU en Londen. ‘Het is goed voor de EU en het Verenigd Koninkrijk binnen de context van de depressie door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk als lid van de EU. Het wordt nooit meer zo mooi als het was’, aldus Rutte.
De regeringsleiders, Juncker en Tusk spraken over een ‘trieste dag’ omdat het Verenigd Koninkrijk weggaat. ‘Dit is geen dag om met champagneglazen te klinken, geen dag voor applaus’, zei Juncker. Volgens Tusk is Brexitakkoord bedoeld om de schade te beperken. Bondskanselier Merkel noemde de speciale Brexit-top ‘historisch’ maar wel een die ‘gemengde gevoelens’ oproept.
May wilde van geen triestheid weten. Volgens de Britse premier wacht haar land een ‘welvarende toekomst’ als het op 29 maart uit de EU vertrekt. Ze benadrukte dat het Verenigd Koninkrijk dat niet langer gebonden is aan het vrij verkeer van werknemers tussen de EU-landen en weer ‘een eigen migratiebeleid’ kan voeren. Ook hoeft Londen niet langer elk jaar een ‘groot bedrag’ (circa 10 miljard euro) een Brussel over te maken en kan het zijn eigen wetten ontwerpen die niet langer onder toezicht staan van het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Ze wilde geen antwoord geven op de vraag of ze aftreedt als het Britse parlement het akkoord niettemin verwerpt.
Ze meldde ook niet dat de herwonnen vrijheid voor het Verenigd Koninkrijk pas ingaat na de overgangsperiode die er op verzoek May zelf is gekomen. Tot 1 januari 2021 blijft het Verenigd Koninkrijk deel van de EU (inclusief regels en betalingen), zij het dat Londen niet meer meebeslist. Die transitieperiode kan eenmalig met maximaal twee jaar worden verlengd.
Die overgangsperiode is onder meer nodig om een nieuw handelsakkoord te sluiten tussen de EU en Groot-Brittannië. Ook dat akkoord zal de Britse vrijheid inperken om concurrentievervalsing voor Europese bedrijven te voorkomen. Barnier benadrukte dat vertrouwen tussen de twee partijen onmisbaar is voor zo’n nieuwe handelsdeal, vertrouwen dat verdwijnt als het Britse parlement het Brexitakkoord verwerpt.
Volgens Tusk zullen de EU en het Verenigd Koninkrijk altijd vrienden blijven. Ook May is optimistisch: ‘We gaan weg uit de EU, niet uit Europa.’
De 27 leiders van de EU-landen die lid blijven, putten hoop voor de toekomst uit de ongekende eenheid tijdens de Brexitonderhandelingen. De EU opereerde als gesloten front, een schril contrast met het permanente gevecht binnen de Britse Tory regeringspartij.
