EU duimt voor ja-stem Lagerhuis over Brexitakkoord

De Britse premier Boris Johnson heeft er ‘alle vertrouwen’ in dat het Lagerhuis zaterdag instemt met het Brexitakkoord dat hij op de valreep met de EU sloot. De andere 27 Europese regeringsleiders duimden donderdag dat hun Britse collega gelijk krijgt.

Verwerpt het Lagerhuis het akkoord, dan resteert opnieuw uitstel van de Brexit of een chaotisch vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU op 31 oktober.

Johnson toonde zich zelfverzekerd over een ja-stem van het Lagerhuis. ‘Het is een geweldig akkoord, zowel voor het Verenigd Koninkrijk als de EU’, aldus Johnson donderdagavond na afloop van de Brexitdiscussie met zijn EU-collega’s. Waarop hij zijn optimisme baseerde wilde Johnson niet zeggen. Ook weigerde hij antwoord op de vraag wat hij doet als het Lagerhuis het akkoord toch afwijst.

Ook de andere regeringsleiders wilden niet ingaan op de ‘wat als’-vraag. Eventueel uitstel van de Brexitdatum – voor de derde keer – werd wel achter gesloten deuren door de 27 leiders besproken. Publiekelijk zwegen de leiders hierover om het Britse parlement niet aan te moedigen deze weg te kiezen. Alleen scheidend voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker sloot nieuw uitstel van de Brexit uit.

Volgens premier Mark Rutte heeft het Lagerhuis ‘alle reden’ in te stemmen met de deal. Die past volgens Rutte ‘binnen alle rode lijnen, zowel van het Verenigd Koninkrijk als van de EU’, aldus Rutte. ‘Het is zo’n keurige oplossing dat ik het niet zou snappen als het er niet doorkomt.’ Zijn Luxemburgse collega Xavier Bettel had een waarschuwing: ‘Ik hoop dat het Britse parlement beseft dat deze deal beter is dan geen deal. Dit akkoord beperkt de schade van de Brexit.’

Bondskanselier Angela Merkel hield zich op de vlakte. ‘Het Lagerhuis is een oud, ervaren en verstandig parlement. Dat moet in complete vrijheid kunnen besluiten.’

Het akkoord tussen Johnson en EU-onderhandelaar Michel Barnier kwam donderdagochtend net voor de EU-top tot stand na zes dagen zeer intensief onderhandelen. Het was soms ‘heel erg moeilijk’ om de Britse en Brusselse wensen met elkaar te combineren, erkende Barnier. Of zoals Rutte het verwoordde: ‘Een vierkant en een cirkel moesten samen in één hokje passen. En dat is gelukt.’

De EU maakte een concessie door de befaamde backstop te laten vallen. Dit vangnet om grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland (dat met Groot-Brittannië de EU verlaat) te voorkomen, was volgens Londen een korset waarmee het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde tijd de EU-douaneregels moest volgen. In plaats daarvan komt een regeling die alleen Noord-Ierland bindt aan de Europese regelgeving. De EU had dat in 2018 al voorgesteld, maar dat werd toen door Londen afgewezen.

Johnson zag op zijn beurt af van het recht voor het Noord-Ierse parlement om EU-afspraken eenzijdig op te zeggen. En Johnson slikte zijn dreigement in om van het Verenigd Koninkrijk een ‘Singapore aan de Theems’ te maken dat met lagere belastingen en minimale producteisen EU-bedrijven kapot concurreert.

Als het akkoord wordt aangenomen door het Britse en Europese Parlement (daar worden geen problemen verwacht), krijgt Londen tot eind 2020 (te verlengen tot eind 2022) om een handelsverdrag met de EU te sluiten. In die overgangsperiode blijft het Verenigd Koninkrijk alle EU-regels volgen. Britse burgers die in EU-landen wonen en vice versa houden al hun rechten. En Londen belooft alle financiële verplichtingen van het 46-jarige EU-lidmaatschap (geraamd op ruim 40 miljard euro) na te komen.

EU-president Tusk en Juncker herhaalden het Britse vertrek zeer te betreuren. ‘Ik hoop dat op een dag onze Britse vrienden besluiten terug te keren’, aldus Tusk. Volgens Juncker had de 48 procent van de Britten die tegen de Brexit stemde gelijk.