EU-aanvalsplan Wilders lijkt mislukt; kiezer juist minder sceptisch
Het lijkt Geert Wilders niet te lukken om van de verkiezingen een referendum over Europa te maken, zoals hij had aangekondigd. Sinds het begin van de campagne, half augustus, is het aantal kiezers dat vindt dat Nederland uit de EU moet stappen, gedaald van 30 naar 26 procent. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant, uitgevoerd door TNS Nipo en de Universiteit van Amsterdam.
In de televisiedebatten was Europa steeds een van de onderwerpen. Eurofielen mogen daar Wilders wel dankbaar voor zijn, de onderzoeksuitkomsten tonen aan dat al dat gepraat over uittreding de scepsis over de EU per saldo heeft verminderd. In mei vond slechts een op de drie kiezers dat Nederland baat heeft gehad van het lidmaatschap van de EU. En half augustus vond drie op de tien kiezers nog dat Nederland uit de EU moest treden. Na drie weken debatten zegt 45 procent dat Nederland heeft geprofiteerd van het EU-lidmaatschap en is het percentage voorstanders van uittreding gedaald naar 25.
Maar de scepsis blijft stevig. In alle partijen, zelfs GroenLinks, vindt een aanzienlijk deel van de kiezers dat de Europese integratie te ver is doorgeschoten. Bij de PVV is dat zelfs twee op de drie, maar ook bij de VVD gaat het om ruim vier van de tien kiezers. De liberale vrees voor een inbraak van Wilders is daarom alleszins te begrijpen.
Roemer
De plotselinge terugval in de peilingen van Emile Roemer wordt toegeschreven aan diens matige optreden in de tv-debatten. Maar de dag na het eerste debat speelde er ook nog iets anders: de presentatie van de doorrekeningen door het CPB van de verkiezingsprogramma's. Daaruit bleek voor het eerst dat de SP meegaat in verhoging van de AOW-leeftijd. Per 2025 wordt die 67 jaar, daarna loopt die mee met de levensverwachting.
Eerdere afleveringen van deze reeks onderzoeken toonden aan dat juist dat onderwerp voor de SP-aanhang van enorm belang was. Zes op de tien SP-aanhangers zei toen te verwachten dat de SP de verhoging van de pensioenleeftijd zou terugdraaien. De steun voor Roemer was half augustus opvallend groot in de groep tussen 55 en 64 jaar, degenen die net voor hun pensioen zitten. Van hen zei toen 28 procent op de SP te stemmen. Dat is nu nog maar 19 procent.
Dit onderzoek is in opdracht van de Volkskrant uitgevoerd door TNS Nipo en de Universiteit van Amsterdam, onder leiding van Philip van Praag van de afdeling politicologie. Tussen 30 augustus en 4 september zijn 1.188 Nederlanders online ondervraagd. Voor TNS NIPO werkten Peter Kanne, Tim de Beer en Mark Hessels mee.
