Erdogan brengt stem uit: 'Ik geloof in het democratisch gezond verstand van mijn volk'
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zondag in Istanbul zijn stem uitgebracht in het referendum dat zijn macht aanzienlijk moet uitbreiden. Hij zei dat de volksraadpleging 'geen gewone stemming' is, maar 'een keuze voor verandering en omvorming' van het bestuurssysteem.
Hij zei te hopen dat de bevolking de 'verwachte' keuze maakt. 'Ik geloof in het democratisch gezond verstand van mijn volk.' Erdogan bracht zijn stem uit samen met zijn vrouw Ermine. Twee van hun kleinkinderen vergezelden hen.
Premier Binali Yildirim, wiens ambt komt te vervallen mocht Erdogan het referendum winnen, bracht zijn stem uit in de kustplaats Izmir. Oppositieleider Kemal Kilicdaroglu deed dat in in de hoofdstad Ankara.
In de overwegend Koerdische provincie Diyarbakir zijn twee mensen om het leven gekomen bij een ruzie voor het stemlokaal. Die liep zo hoog op dat mensen elkaar met messen en vuurwapens te lijf gingen. Een derde persoon raakte gewond bij de vechtpartij, meldt het persbureau DHA. Eén verdachte werd opgepakt. Het is niet duidelijk wat de oorzaak van de ruzie was.
Peilingen en commentatoren voorspellen een nek-aan-nekrace tussen de voor- en tegenstanders, hoewel een nipte overwinning voor het ja-kamp het meest waarschijnlijk is.
De plannen van Erdogan
Erdogan wil de Turkse republiek een presidentieel stelsel geven. Buiten Turkije konden eerder naar schatting al drie miljoen mensen met Turks kiesrecht stemmen. In Nederland ging het om circa 250.000 mensen die eerder deze maand konden aangeven of ze voor of tegen de wijziging zijn.
Erdogan werd maart 2003 premier maar gaf die post in 2014 op omdat hij om procedurele redenen niet voor de vierde keer premier kon worden. Hij is sindsdien 'ceremonieel' president. Een overzicht van zijn plan om het parlementaire stelsel nu te vervangen:
- De president wordt ook regeringsleider en de post premier vervalt.
- De president kan decreten uitvaardigen die de kracht van wet hebben. Toestemming van het parlement voor de inwerkingtreding is niet nodig. De werking van het decreet vervalt echter, wanneer het parlement tot een wet besluit over de zaken waar het decreet over gaat.
- De president krijgt veel invloed op de magistratuur door zijn benoeming van vier van de dertien leden van de toekomstige raad van toezicht op justitie.
- De plaatsvervanger(s) van het staatshoofd wordt of worden een of meer vicepresidenten, die de president benoemt. Nu is de plaatsvervanger van het staatshoofd de parlementsvoorzitter.
- Parlement en president worden vanaf 3 november 2019 op dezelfde dag voor een ambtstermijn van vijf jaar gekozen. Een president mag hooguit twee keer in die functie aantreden.
- Parlement en president kunnen allebei nieuwe verkiezingen laten houden. De president kan dat op eigen houtje, in het parlement moet daar drie vijfde van de zeshonderd parlementariërs voor zijn. In de nieuwe verkiezingen worden weer een president en een parlement gekozen, ongeacht welke partij tot de stembusgang heeft aangezet. Als er vervroegde verkiezingen zijn in de tweede ambtstermijn van de president mag hij toch voor een derde keer meedoen. Erdogan kan eventueel uiterlijk tot circa 2033 aanblijven als zijn eerste ambtstermijn van het nieuwe stelsel eind 2019 begint.
Lees verder
Alles wat u moet weten over het Turkse referendum
Bijna twee op de drie Turkse Nederlanders steunt het beleid van president Erdogan. Een grote meerderheid veroordeelt de rol van Nederland in de diplomatieke rel met Turkije. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van de Volkskrant. Lees hier alles wat u over het onderzoek en het Turkse referendum moet weten.
Angst voor 'arm van Erdogan' verstikt Turkse Nederlanders
Turkse Nederlanders die tegen Erdogan zijn, durven zich amper nog te uiten. Ze worden uitgemaakt voor landverrader of erger. Anoniem vertellen ze over de spanningen in de Turkse gemeenschap. (+)
Meeste Turkse Nederlanders steunen beleid Erdogan, vooral jongeren enthousiast
Hoe denken Turkse Nederlanders over de diplomatieke rel tussen het land waar ze wonen en dat waar zij, of hun ouders, vandaan komen? De Volkskrant liet het peilen. De uitkomst kan verontrusten. (+)
Hülya Çigdem deed afstand van haar Turkse paspoort
Als Hülya Çigdem in Turkije met haar familie over politiek praat, moeten de telefoons de kamer uit. Er heerst angst om openlijk te discussiëren over Erdogan. Çigdem, die afstand deed van haar Turkse paspoort, is somber. 'Ik vrees het ergste voor Turkije.' (+)
