Er is veel onenigheid tussen ouders, basis- en middelbare scholen over schooladvies

De ontevreden ouder

Natasja van Erp, moeder van Rebecca (12)

'Mijn dochter kreeg onlangs een vmbo-t-advies van de basisschool in Berlicum. In eerste instantie waren we daar tevreden mee. Rebecca wilde naar een school waar haar vriendinnen ook heen gingen, een met brugklassen voor vmbo en vmbo/havo. Alles leek goed te komen.

Ik belde die school en vroeg of we haar met dit schooladvies konden inschrijven. Maar daar kon de school geen antwoord op geven. Het hing niet alleen van het schooladvies af, zei men, maar ook van de toetscijfers uit het leerlingvolgsysteem en de Cito-eindtoets. Maar die telde toch niet meer mee?

Dus hoewel Rebecca een vmbo-t-advies heeft, mag ze niet automatisch meeloten op een school met vmbo-t-klassen. Blijkbaar proberen sommige scholen op deze manier toch de beste leerlingen te selecteren. Liever zien ze daar kinderen met een vmbo/havo-advies komen. Het gaat daarbij niet om het welzijn van de kinderen, scholen kijken vooral hoe de school scoort bij de inspectie.

Ik voel me belazerd door de juf van de basisschool. Ze riep het hele jaar dat Rebecca met haar vriendinnen mee zou kunnen en misschien zelfs havo aan kon. Zelf zegt mijn dochter ook: 'Ik wil naar de havo, ik kan de havo.'

We hebben de juf gevraagd of het advies niet kon worden bijgesteld naar vmbo-t/havo. Niet dat ze van mij naar de havo moet, ik ben echt niet zo'n ouder die dat pusht, maar ik vind het belangrijk dat ze met haar vriendinnen mee kan. Maar de juf bleef bij haar advies. Van andere ouders hoorde ik dat sommige schooladviezen wel na overleg zijn aangepast.

Wat mij steekt? Dat de juf alleen het advies bepaalt, samen met de intern begeleider en de directeur. Ik vind dat ouders ook inspraak moeten hebben. Die kennen een kind toch het beste?'

De leerkracht van groep 8

Ernestine van Eeghen, leerkracht op De Vallei in Leusden

'Tot dit jaar bestond het schooladvies altijd uit twee elementen: enerzijds het advies van de leerkracht, anderzijds de uitslag van de eindtoets. Nu telt die Citotoets in groep 8 niet meer mee bij de aanmelding op middelbare scholen. Het draait alleen nog om het schooladvies.

Het is goed dat de Cito-eindtoets niet meer bepalend is. Die toets had een enorme impact, werd heel belangrijk gemaakt. Als een kind zich die dagen niet lekker voelde, was het de sjaak.

Nu de eindtoets is verschoven naar het einde van groep 8, baseer ik het schooladvies op de indruk die ik van een kind heb en op de toetsresultaten uit het leerlingvolgsysteem. Die toetsen uit alle eerdere jaren geven een goed beeld van de ontwikkeling van een kind, zeker zo goed als de eindtoets, die één moment meet.

Soms zijn ouders het niet eens met een advies. Tot nu toe kon ik dan terugvallen op de Citoscore om mijn beslissing te verantwoorden: 'Kijk, op de toets scoorde hij ook op vmbo-niveau.' In het nieuwe systeem kan dat niet meer.

Als ouders het niet eens zijn met een advies, ga ik niet in discussie. Ik zeg dat dit is hoe ik het zie. Soms zeggen ze: 'Ons kind werkt zo hard, dat moet toch beloond worden?' Dan antwoord ik: 'Ja, hij werkt hard en dit is zijn niveau.' Vrijwel nooit pas ik het advies aan.

Dit jaar had ik niet meer moeilijke oudergesprekken dan in voorgaande jaren. Maar ik denk wel dat ouders steeds kritischer zijn geworden. Dat hoor ik ook van collega's. Soms lopen de spanningen hoog op. Een paar jaar geleden greep een vader me vast, zijn vrouw moest hem tegenhouden. Sindsdien voer ik de gesprekken niet meer alleen.'

De middelbareschooldirecteur

Erik Zevenbergen, Libanon Lyceum Rotterdam

'Middelbare scholen waren in het verleden te veel gefocust op de Cito-eindtoets. Vooral gymnasia waren streng: had een kind geen score van 545 (de eindtoets levert scores op tussen 500 en 550, red.), dan kon het zich niet aanmelden. In dat opzicht is het een grote stap vooruit dat het basisschooladvies nu leidend is.

In Rotterdam hebben basis- en voortgezet onderwijs onderling afgesproken hoe de adviezen tot stand komen. Maar wij willen als middelbare school wel zeker weten of een advies klopt. Dus kijken we ook naar de toetsresultaten uit groep 6, 7 en 8, die de scholen moeten meesturen met hun advies.

Als er een discrepantie is tussen advies en toetsen gaan we met een basisschool praten, om te zien of er een goede verklaring is. Lagen de ouders in scheiding of was er een sterfgeval in de familie? Dan blijft het basisschooladvies staan. Maar soms heeft de basisschool geen goed verhaal en houdt zich niet aan de afspraken. Sorry, dan neem ik het kind niet aan.

Nu roepen mensen dat wij, nu de eindtoets van Cito niet meer meetelt, iets nieuws zoeken om een kind te kunnen afwijzen. Ze roepen dat wat wij doen niet mag. Ik zie dat anders. Wij gebruiken de eerdere toetsresultaten om te kijken of de afspraken worden nageleefd.

Voor ons is het belangrijk in een enkel geval vraagtekens bij een advies te kunnen zetten, want we moeten leerlingen op het juiste niveau inschalen. Dat heeft ook te maken met de toetsingskaders: de onderwijsinspectie kijkt naar het rendement in de onderbouw. Als de leerlingen die met een havo-advies zijn binnengekomen na drie jaar allemaal zijn afgestroomd naar de mavo, krijgen we allemaal minnetjes. Met veel minpunten worden we op den duur een zwakke school. Dat willen we niet.'