Er is niet één oplossing voor de stikstofcrisis: het kabinet moet op zoek naar 118 oplossingen

Als het adviesrapport van de commissie-Remkes iets duidelijk maakt, dan is het wel dat er geen panklare oplossing is voor de stikstofcrisis. Zo moet voor elk van de 118 stikstofgevoelige natuurgebieden een oplossing worden gevonden.

Oud-minister Remkes moest een manier vinden om bouwprojecten die vanwege het stikstofarrest van de Raad van State zijn stilgelegd zo snel mogelijk alsnog te laten doorgaan. Zo’n ‘quick fix’ bestaat echter niet, concludeert de VVD-prominent. Het kabinet moet in principe voor elk Natura 2000-gebied een aparte oplossing bedenken, omdat de bescherming van specifieke leefgebieden centraal staat in de Europese regelgeving die Nederland heeft overtreden.

Het ministerie van Landbouw en de twaalf provincies moeten nu voor elk van de 118 stikstofgevoelige Nederlandse natuurgebieden in kaart brengen hoe groot de stikstofschade daar is en welke bronnen rondom dat natuurgebied stikstof uitstoten. Voor de Zuid-Hollandse duingebieden zullen dat vooral stikstofoxiden van wegverkeer zijn, terwijl de Brabantse Kampina omringd wordt door intensieve veehouderijen die ammoniak uitstoten. Vervolgens moet de overheid dan per gebied bepalen hoeveel de uitstoot moet dalen en met welke maatregelen daarvoor het doelmatigst zijn.

Broeikasgas

Het reduceren van de stikstofuitstoot is een stuk ingewikkelder dan het verminderen van de broeikasgasuitstoot die het kabinet volgens het Klimaatakkoord moet realiseren. De CO2-reductiedoelen zijn landelijk; het maakt dus niet uit of de beoogde uitstootvermindering in Friesland of Utrecht plaatsvindt. Het landelijke resultaat telt. Voor de stikstofemissies geldt dat niet; daarbij wordt het resultaat per hectare gemeten, dus zeer lokaal. Het verlagen van de maximumsnelheid op snelwegen en provinciale wegen scheelt een hoop stikstof, maar de VVD wil maatwerk: alleen dáár de snelheid verlagen waar het echt nodig is. Dan moet dus eerst duidelijk zijn op welke locaties die noodzaak is.

Sluiten van veehouderijen

Hetzelfde geldt voor het saneren en sluiten van veehouderijen: Remkes raadt generieke, landelijke maatregelen af en adviseert het kabinet zich te concentreren op niet-duurzame veehouderijen naast Natura 2000-gebieden. Dat is een belangrijk punt voor het CDA en de ChristenUnie. Zij willen inkrimping van de veestapel alleen steunen als boeren die hun bedrijf ­beëindigen voldoende compensatie krijgen. Ook moet dat gebeuren op vrijwillige basis, dus niet onder dwang.

Minister Carola Schouten (Landbouw) hoopt de Tweede Kamer volgende week vrijdag te kunnen melden welke stappen die het kabinet wil nemen naar aanleiding van het adviesrapport van Remkes. Daarin zal zij waarschijnlijk nog weinig nieuwe beleidsmaatregelen aankondigen. In het regeerakkoord en het Klimaatakkoord heeft het kabinet al bijna 600 miljoen euro opzijgezet voor natuurherstel in veenweidegebieden, de uitkoop van veehouders (vooral varkenshouders) en subsidies voor het verduurzamen van veehouderijen. Hoewel dit niet het oogmerk was, helpen deze maatregelen ook bij het behalen van de stikstofnormen. Schouten zou de uitvoering van deze projecten kunnen versnellen, omdat het benodigde geld ervoor al op de plank ligt.