AMSTERDAM - Onder de leiding van Gerard Steen, hoogleraar Taalgebruik en Cognitie, promoveren deze maanden zes taalkundigen aan de VU op hun onderzoeken naar het taalgebruik van journalisten. Centraal daarbij is het idee van lezers dat hedendaagse schrijvende journalisten subjectiever in hun woordkeus zijn dan die van vijftig jaar geleden.

Subjectief taalgebruik traceren ze bijvoorbeeld door in teksten te zoeken naar bijvoeglijke naamwoorden waarin een mening verscholen ligt: 'een uitzonderlijk vonnis'. 'Een ingrijpende operatie'. 'Een belachelijk idee'. En een tekst waarin woorden als jij, jullie, en zichzelf voorkomen, klinkt persoonlijker en minder formeel dan een verhaal waarin voor men en u is gekozen.

De taalkundigen constateren dat zowel subjectieve als informele termen in 2002 inderdaad vaker voorkomen dan in 1950. Alleen gebeurt dat niet in de betogen van journalisten zelf, maar vooral in citaten van bronnen die ze aanhalen. Zo blijft de journalist formeel, maar de geciteerde persoon krijgt een emotionele en subjectieve mening mee.

Opvallend is wel het veelvuldige gebruik van beeldspraak in hedendaagse nieuwsberichten: banken gaan niet bankroet, maar 'vallen om', alsof ze veranderen in een berg stenen en staal.

Met de informele citaten voorzien journalisten hun teksten van een persoonlijke noot, zonder dat hen het verwijt van subjectiviteit kan treffen, aldus onderzoeksleider Gerard Steen.

undefined