Engels vanaf de kleuterklas: werkt dat?
Wie hun vloeiende Engels hoort, zou het niet zeggen: de kleutergroep van de International School (IS) in Hilversum bestaat uit Nederlandse leerlingen. Dit schooljaar startte op twaalf basisscholen een pilot tweetalig primair onderwijs.
Zeven kleuters zitten op een kleed. Allemaal luisteren ze vol aandacht naar de jonge leraar William Stephens, die voorleest uit 'The very busy spider' van Eric Carle. Enthousiast zeggen de kinderen het rijmpje mee: 'The spider didn't answer, she was very busy spinning her web.' 'OK guys, too noisy,' lacht Stephens als het meeroepen in geschreeuw ontaardt.
Begin dit jaar kondigde staatssecretaris Sander Dekker (VVD, Onderwijs) een vijfjarige pilot tweetalig primair onderwijs aan. De scholen beginnen met groep 1 en breiden de komende jaren uit naar de andere groepen. Doel is dat de kinderen succesvol het normale basisschoolprogramma doorlopen, en tegelijkertijd tweetaligheid ontwikkelen. Tot nu toe kiezen alle scholen voor Engels als tweede taal, maar ook Frans en Duits behoren tot de mogelijkheden.
Engelse lessen populair
Er wordt al langer geëxperimenteerd met tweetalig basisonderwijs. In september diende de staatssecretaris bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel in waarmee alle Nederlandse basisscholen de mogelijkheid krijgen om tot 15 procent van de lessen in het Engels te geven. De nieuwe pilot gaat met 30 tot 50 procent Engelstalige lessen een stap verder.
Ouders komen in groten getale af op het nieuwe programma. Sommige ouders melden hun kinderen al aan als ze twee weken oud zijn. 'We zitten tot het schooljaar 2018/2019 vol,' zegt directeur Hans Thissen van basisschool De Lanteerne in Nijmegen.
Het aantal scholen dat meedoet is divers: van een kleine dorpsschool in Friesland tot een grote internationale scholengemeenschap in Eindhoven en een multiculti-school in Amsterdam. De ene school heeft al jaren ervaring met Engels, voor de ander is het nieuw. In Hilversum is docent William Stephens speciaal aangesteld voor de Engelse lessen, maar er zijn ook scholen waar de huidige leraren hun Engels bijspijkeren tot het vereiste niveau. Zij dragen dan bijvoorbeeld een sjaal of ketting om duidelijk te maken dat er Engels wordt gesproken.
Gemixde ontvangst
Alle deelnemende scholen zijn enthousiast. 'De resultaten zijn heel goed,' vindt directeur Lucas Wolda van OBS De Pôlle in Marsum. Directrice Barbera Everaars van De Blijberg in Rotterdam beaamt dat. 'Kinderen snappen de leerkracht, dat is belangrijk. We dompelen ze ook echt onder: de docent spreekt altijd terug in het Engels, ook als een leerling toch Nederlands praat.' Directrice Astrid Dijkstra van de Prinseschool in Enschede: 'Soms gooien kinderen de talen nog wel eens door elkaar. Maar de ervaring leert: dat komt vanzelf goed.'
Niet iedereen is er gerust op. Zo vrezen critici dat door alle aandacht voor het Engels het Nederlandse taalniveau van de kinderen achteruit gaat. Een woordvoerder van de Stichting Taalontwikkeling, die strijdt voor behoud van het Nederlands in het onderwijs: 'Als het Engels zo veel aandacht krijgt, raakt het Nederlands ondergesneeuwd. Er worden nu al zo veel fouten gemaakt door scholieren. Laat ze eerst eens goed Nederlands leren, voor er andere talen bij komen.'
Uitspraakontwikkeling
Hoogleraar Tweetalig Onderwijs Rick de Graaff van de Universiteit Utrecht, die samen met andere onderzoekers de pilot volgt en evalueert, zegt dat kinderen prima twee talen kunnen leren spreken in het onderwijs. Hij wijst op positieve ervaringen in andere landen waar al veel ervaring is met tweetalig basisonderwijs. 'Vroeg beginnen is juist goed, zeker voor de uitspraakontwikkeling. Ook geldt: hoe intensiever het programma, hoe beter het resultaat, vooral bij jonge kinderen.'
Op de IS in Hilversum zegt de leraar dat iedereen iets voor zichzelf mag gaan doen. De meeste kinderen vervolgen hun spel in het Engels. Alleen Isolde (4) vindt het nog een beetje eng. Zwijgend maakt ze figuurtjes van blauwe speelklei. Wat ze aan het maken is, vraagt de leraar. Isolde schudt haar hoofd. 'Het is geheim,' zegt ze zacht in het Nederlands. 'Oh, a secret!' grijnst Stephens enthousiast. 'Huisje', fluistert het meisje dan. 'What's a huisje,' vraagt de leraar quasi-verward. Maar dan, met wat hulp van een klasgenootje, komt het toch: 'Yes, it's a house.'
Kabinet maakt meertalig basisonderwijs mogelijk
Basisscholen krijgen van het kabinet meer ruimte om al vroeg met Engels, Duits of Frans aan de slag te gaan. Dat staat in een voorstel dat staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker (VVD) vorige maand indiende bij de Tweede Kamer.
In het wijzigingsvoorstel staat dat scholen voortaan 15 procent van de lessen in een vreemde taal mogen geven. Het gaat nadrukkelijk niet alleen om taalles, maar ook om andere vakken als gym en aardrijkskunde. In de huidige wet staat dat alleen Nederlands en Fries (in Friesland) de toegestane instructietalen zijn.
Het wetsvoorstel komt voort uit het ‘plan van aanpak Engels in het primair onderwijs’, dat de staatssecretaris vorig jaar al naar de Kamer stuurde. Met dat plan komt het kabinet tegemoet aan de groeiende vraag van ouders en scholen om meer mogelijkheden tot internationalisering in het onderwijs. Scholen die meedoen aan de jongste pilot melden dat het storm loopt; sommige ouders melden hun kind al direct na de geboorte aan.
