Emotionaliteit John Moreland in Lutherse kerk weldadig uitgelicht: kippenvel

Vorig jaar bracht Moreland de hartverscheurende plaat High On Tulsa Heat uit, met liedjes over de streek waar hij opgroeide en zijn onzekerheden en uitdagingen in het leven (Moreland lijdt aan morbide obesitas). In de Lutherse Kerk, op het festival Crossing Border, gooit hij zijn liedjes er met verwoestende kracht uit: ongelooflijk mooi gezongen, en zijn stem déndert door de kerk.

De akoestiek is hier ook een klein wonder: Moreland haalt meestal uit met een ijzeren en beklemmende keelstem, maar soms zingt hij bescheiden en kwetsbaar, en ook die verfijning en emotionaliteit in zijn americanaliedjes worden hier in deze kolkende akoestiek weldadig uitgelicht, bij alleen die tokkelende gitaar. Kippenvel, een concert lang.

Grote Markt

Het is voor het eerst dat het Haagse festival voor literatuur en muziek zetelt rond de Grote Markt. Voorheen had Crossing Border de Koninklijke Stadsschouwburg en het naastgelegen Toneelgebouw als festivalhart: comfortabel, alles onder één dak. Maar nu is het festival verspreid over een aantal zalen en zaaltjes rond het Haagse uitgaansplein. De verhuizing pakt goed uit. Van het Paard van Troje tot kleine voorleeskamers boven een kippenrestaurant en dus die monumentale Lutherse Kerk daartussenin: alles zit vol, deze 24ste editie. En de loopafstand tussen de verschillende plekken is steeds net iets meer dan een minuut, daar mag een festivalganger ook niet over klagen - zelfs al plenst het.

Het aanbod is zo divers als altijd: van vrolijke openbare interviews met Golden Earrings Barry Hay en zijn biograaf Sander Donkers, tot Peter Buwalda en DBC Pierre, en heel veel muziek. Maar dan wel muziek die iets te vertellen moet hebben.

Dat heeft John Moreland, en daarom voel je juist bij hem de ziel van Crossing Border over de kerkbankjes zweven. Moreland zingt literatuur, en is daarom de gedroomde Crossing Border-gast. In American Flags in Black & White zingt Moreland over stukgeslagen dromen op het Amerikaanse platteland - hoe toepasselijk, daags voor de historische Amerikaanse verkiezingen waar stukgeslagen dromen een hoofdrol lijken te spelen. 'The well that held those tears, couldn't make it one more year. I guess we're the losers in this fight. Your favorite version of the past, you found in a photograph. American flags in black and white.'

In de grote popzaal van het Paard van Troje zingt de Amerikaanse pop- en folkzangeres Angel Olsen ook al zo intens, vooral in de liedjes van haar laatste plaat My Woman. Ook Olsens stem is indringend, en ook zij slingert haar persoonlijke teksten op vrij extraverte wijze de zaal in. Maar de muziek van Olsen, die op het podium staat met een flinke band, heeft toch ook iets gekunstelds: de liedjes komen niet helemaal tot leven - haar teksten hadden het ook goed gedaan in een wat intiemere setting, en met een wat bescheidener begeleiding misschien.

Bizar en onbeholpen

In een kleine huiskamerzaal boven het kippenrestaurant Hoender & Hop treedt intussen een gast uit een totaal ander muzikaal universum aan. Jørn Stubberud alias Necrobutcher, de bassist van de legendarische Noorse blackmetalband Mayhem komt iets vertellen over zijn boek The Death Archives - Mayhem 1984-94, en over de drama's van moord en zelfmoord die zijn band troffen bij de opkomst van de Satanistische blackmetalbeweging.

Althans, dat denkt het publiek dat ook hier massaal op af komt: spannend verhaal, misschien zegt hij iets over de moordpartij op de Mayhem-gitarist Euronymous door die andere blackmetal-engerd Varg Vikernes alias Burzum.

Niets van dat alles. Necrobutcher neemt plaats op een stoel, zegt dat iedereen eens moet ophouden met het gezanik over die moord en zelfmoorden, en begint te vertellen over de kwaliteit van de Burger King in El Salvador, over de belasting die hij nog terug wenst te krijgen van de Noorse regering, over dat hij eigenlijk de hele dag in zijn bed heeft gelegen en hij er straks maar weer een slaappil in gaat gooien. Bizar en onbeholpen, en juist daarom eigenlijk heel erg grappig. Necrobutcher zou eigenlijk geïnterviewd worden, maar zijn interviewer werd ziek. Een vervanger wilde hij niet, had hij de festivaldirecteur Michel Behre verteld: 'Neuh, ik lul zelf wel wat.'

En dat doet hij, als een kip zonder kop in de bovenzaal van Hoender & Hop. Ook dat kan eigenlijk niet mooier, en juist voor dit soort onverwachte ontmoetingen kom je graag naar Crossing Border.

Crossing Border, 02-06/11, verschillende locaties rond Grote Markt, Den Haag.

undefined