Elektrische scooter steeds populairder, en dat is goed nieuws voor de luchtkwaliteit

De scooter, tot voor kort een smeerpijp op wielen, wordt steeds schoner. Dat geldt voor de benzinevariant, maar belangrijker is dat de echt schone elektrische versie steeds populairder wordt, blijkt uit de jongste cijfers van Rai en Bovag. Dat is goed nieuws voor binnensteden.

Nog niet zo lang geleden werden ze fijnstofkannonen genoemd, de scooters die met hun knetterende tweetaktmotor fietspaden en binnensteden in nevelen hulden. Maar de smeerpijp van weleer wordt steeds schoner: onder meer dankzij de opkomst van de elektrische variant. Bijna 15 procent van de nieuwe scooters rijdt inmiddels op een accu, blijkt uit cijfers van Rai Vereniging en Bovag over de eerste tien maanden van het jaar.

Tot en met oktober zijn ruim 4.300 elektrische brom- en snorfietsen verkocht. De e-scooter is vooral populair in grote steden, met Amsterdam voorop, zegt voorzitter Steven van Eijck van Rai Vereniging. Daar is mede dankzij de invoering van een milieuzone in 2018 inmiddels ruim een kwart van de nieuwe scooters elektrisch. Utrecht onderzoekt of het mogelijk is in de toekomst alleen nog elektrische scooters en brommers de binnenstad in te laten.

Vorig jaar was het aandeel e-scooters nog maar 9 procent en daarmee neemt de vergroening van dit transportmiddel een hoge vlucht, aldus de branche, die graag wil dat in 2025 alle nieuwe snorfietsen elektrisch aangedreven zijn. De scooter verduurzaamt zelfs sneller dan de personenauto, waarvan nu 9 procent elektrisch de showroom uitrijdt. Goed nieuws, want scooters die vaak in binnensteden rijden waren in het verleden vaak vervuilender dan personenauto’s.

Steeds strengere normen

Niet alleen fijnstof was een probleem, tot voor kort kwam er ook veel koolmonoxide uit de uitlaat en vooral het aandeel kankerverwekkende aromatische koolwaterstoffen was hoog. Dit kwam mede doordat veel brommers en scooters tot enkele jaren geleden vooral waren uitgerust met een ouderwetse carburateur. Daarmee kan het brandstofmengsel minder precies worden geregeld dan met een modern injectiesysteem of elektronisch gestuurde carburateur, zegt onderzoeker Pim van Mensch van TNO, die in 2017 uitgebreid onderzoek deed naar de uitstoot van deze voertuigen.

Dat de scooter lange tijd vuil bleef, is onder meer te wijten aan de euro-2-norm, die tot enkele jaren geleden gold, zegt Van Mensch. Pas toen in 2018 de strengere euro-4-norm werd ingevoerd, werden nieuwe snorfietsen en brommers veel schoner. TNO heeft zelf geen onderzoek gedaan naar euro-4-scooters, maar zegt dat partnerinstituten tot deze conclusie zijn gekomen.

‘Feitelijk zie je dat de euro-4-norm niet meer met ouderwetse motoren met conventionele carburateur te halen zijn’, zegt Van Mensch. Modernere injectiesystemen leiden door hun betere brandstofdosering tot lagere schadelijke uitstoot. En volgens de huidige norm moet de katalysator het minstens 11 duizend kilometer uithouden, ‘al mag dat wat ons betreft nog wel wat langer’, aldus Van Mensch.

De euro-4-norm wordt volgend jaar alweer vervangen door de opnieuw strengere euro 5. Niet alleen zijn de uitstooteisen weer scherper, maar ook de testcyclus is dynamischer, waardoor deze meer op de praktijk lijkt. Daarnaast weegt de vervuilende koude start zwaarder mee in de testresultaten, zegt Van Mensch.

Dat Brussel de laatste jaren meer werk maakt van strengere normen voor brommers en snorfietsen (‘snorfietsen zijn een zeer Nederlands fenomeen’, zegt Van Eijck van Rai Vereniging, ‘in het buitenland zie je die nauwelijks’), betekent meteen ook een steuntje in de rug voor de e-scooter. ‘Fabrikanten die lange tijd de norm relatief gemakkelijk konden halen met ouderwetse en goedkoper verbrandingstechnologie, zullen nu wellicht eerder overwegen in te zetten op elektrisch, vanwege de ontwikkelkosten voor schonere benzinemotoren’, zegt Van Mensch van TNO.

Beter betaalbaar

Lange tijd had het voor fabrikanten weinig zin te investeren in e-scooters, zegt Van Eijck. ‘Fabrikanten die hun nek uitstaken en geld staken in schonere motoren, werden uit de markt geprijsd doordat hun scooters 400 tot 700 euro duurder waren.’ De klant wilde dat bedrag domweg niet uitgeven en kocht liever een goedkoper exemplaar, al dan niet uit China. ‘Dan kun je nog zulke mooie ambities hebben, als je vervolgens niet meer verkoopt, is het snel gedaan.’

Doordat accu’s steeds goedkoper worden, kruipen beide aandrijvingsvormen in prijs naar elkaar toe, al is de e-scooter gemiddeld nog altijd duurder. De schoonste oplossing is zonder meer elektrisch, zegt Van Mensch van TNO. ‘Die zijn lokaal volkomen schoon. Op wat fijnstof van banden en remmen na.’