Einde van Napster is Pyrrus-zege

'Weet iemand een ander programma waarmee je muziek kunt downloaden?', is de vraag die rondgonst in de chatrooms voor Napster-fans na het vonnis tegen de internet-ruilbeurs voor muziek. Kortom, Napster mag op de rand van de dood balanceren, voor de muziekpiraten gaat het leven na de dood van Napster door.

Ondanks de uitspraak van de rechtbank dat Napster zijn gebruikers niet meer toegang mag bieden tot muziek waarop auteursrechten berusten, gaat het downloaden voorlopig nog vrolijk voort. Volgens de uitspraak moet een lagere rechtbank eerst de definitieve richtlijn vaststellen, dat lijkt slechts uitstel van executie.

Als Napster alle muziek waarop copyright zit uit de lijsten met muziekbestanden moet weren, is de dienst niet interessant meer voor de miljoenen gebruikers die het er immers om te doen is dat ze van de nieuwe cd van Britney Spears, Eminem of Metallica kunnen genieten zónder een cent te betalen.

Voor de muziek- en de filmindustrie is de uitspraak een mijlpaal. Het betekent immers dat begrippen als auteursrecht en intellectueel eigendom ook in de vluchtige cyberwereld blijven gelden. 'Het onderstreept nog eens dat je iets dan van een ander is niet zomaar gratis mag nemen', aldus Jack Valenti, hoofd van de Motion Picture Association of America.

Maar volgens sommige deskundigen zou het wel eens een Pyr rus-overwinning voor de muziek-industrie kunnen blijken. Media-gigant Bertelsman die zich vorig jaar onder het motto 'if you can't beat them, join them' terugtrok uit het proces tegen Napster en een joint venture met het bedrijf begon, liet dinsdag weten dat het wil doorgaan met het plan van Napster een betaalde dienst te maken. In ruil voor een vast bedrag per maand, waarvan het grootste deel naar de muziekmaatschappijen gaat, mogen de gebruikers dan onbeperkt muziek kopiëren.

Maar het is nog de vraag of dat zal lukken. Allereerst bestaat het gevaar dat Napster voor het zover is, zal bezwijken onder de miljardenclaims die de muziekmaatschappijen hebben ingediend wegens piraterij. Uit voorzorg heeft Bertelsman in het samenwerkingscontract met Napster laten opnemen dat het niet voor de kosten van de claims opdraait.

Bovendien is het onzeker of de Napster-gebruikers het bedrijf trouw blijven, als ze moeten gaan betalen voor een beperkter aanbod. De ervaring van MP3.com en EMusic.com die nu al met abonnees werken, leert dat legaal opereren en winst maken in de cyberwereld moeilijk te verenigen zijn.

Volgens prof. Eben Moglen van de Columbia Law School doen de muziekmaatschappijen dom met hun aanval op Napster. 'Zij proberen Napster om zeep te helpen, maar hebben in feite zichzelf voor hun hoofd geschoten.'

Moglen voorspelt dat de Napster-gebruikers massaal zullen uitwijken naar andere diensten die het mogelijk maken om bestanden te ruilen, zoals het Gnutella-programma. Daarmee verliest de muziekindustrie volgens hem helemaal de greep op het internetverkeer.

Nu de peer to peer-technologie (waardoor computergebruikers rechtstreeks bestanden kunnen uitwisselen) eenmaal bestaat, valt het gratis muziek ruilen niet meer uit te bannen - daarover zijn vrijwel alle deskundigen het eens. Bovendien is het een koud kunstje voor illegale diensten aan de arm van de Amerikaanse justitie te ontsnappen door zich in offshore-paradijzen te vestigen.

De enige uitweg voor de muziekindustrie is hun muziek uit te rusten met een elektronisch 'slot' dat voorkomt dat liedjes meer dan één keer worden gekopieerd. Maar computerfanaten voorspellen dat het niet lang zal duren voor ze die beveiligingscodes hebben gekraakt.