Een wandeling door het oudste cultuurlandschap van West-Europa
Aflevering 113: wandelen door het epicentrum van de Groningse aardbevingen.
Het is wat dubbel. De aanleiding om in Huizinge rond te lopen is de aardbeving, maar het valt me vooral op hoe bijzonder het dorp is. En hoe ongeschonden, oppervlakkig gezien.
Dat laatste klopt deels, zegt dorpsbewoner en streekhistoricus Reint Wobbes, het epicentrum van de zwaarste Groningse aardbeving lag weliswaar hier, maar de schokgolven richtten in de omgeving meer schade aan.
Ik loop met Wobbes mee naar de kerk, een pronkstuk in de collectie oude Groninger Kerken, gebouwd in de 13e eeuw. Op de begraafplaats liggen de voorouders van historicus Johan Huizinga en dat past wel, alles ademt hier geschiedenis. Het kerkje staat op het hoogste punt van de rechthoekige wierde, die vrij steil afloopt en uitzicht biedt op lager gelegen boerenland met in de verte de kerktoren van Middelstum. Het is hier te visualiseren hoe de eerste mensen de kwelderwallen gingen bewonen, terwijl om hen heen de zee binnendrong en de riviertjes uit het achterland in zee uitmondden. Die eerste bewoners kwamen uit Drenthe, eerst alleen 's zomers, later permanent. Ze vormden het landschap, het oudste cultuurlandschap van West-Europa.
Romanogotiek, legt Wobbes uit, eenmaal in de kerk. Woorden uit een ander universum. Traveeën, rondboogfriezen, casementen, spitsboogvensters, hagioscopen, lisenen, kraalprofielen. Het inwendige van de kerk is meloenvormig overwelfd, begrijp ik. De kerk heeft nauwelijks aardbevingsschade, wat scheurtjes.
Over een kerkenpaadje en dan het dorp door. Gevolgen van de aardbeving: een nieuwe schoorsteen, 'type Lego', op een oud huis. Even verderop bouwvakkers op een dak. 'Aardbevingsschade', weet Wobbes. Dan naar Plaats Melkema, een van de oudere boerderijen van Groningen, uit de 14de eeuw, 'juweel van landelijke bouwkunst'.
De Nederlandse Aardolie Maatschappij kocht de boerderij na de aardbevingen en verkocht het monument door aan het Groninger Landschap. De buitenmuren zijn gestut, in afwachting van renovatie. Toevallig treffen we mensen van het Groninger Landschap, dus we kunnen naar binnen. De laatste bestemming was een partycentrum. Er zijn muren uitgebroken, plafonds verlaagd, een bar staat pal voor een schouw, in een oude, waardevolle tegelmuur zijn gaten geboord.
Reint Wobbes: 'De horeca heeft hier wellicht meer schade aangericht dan de aardbeving.'
