Een rouwdouwer met veel nieuwe vrienden bij radicaal rechts: dit is de man achter het Museumplein-protest

Michel Reijinga is de drijvende kracht achter de Museumplein-protesten tegen het coronabeleid. Met regelmaat krijgt hij tienduizenden mensen op de been. Hoe kon deze voormalige marktkoopman en ondernemer zo invloedrijk worden? Wat bracht hem tot zijn verzet? En waarom willen veel van zijn vroegere contacten hem niet meer kennen?

Op zondag 16 januari 2022 hebben zich op het Museumplein in Amsterdam zo’n 15 duizend mensen verzameld onder het motto: ‘Wij zijn de leugens zat.’ Wat ‘de leugens’ precies behelzen, hangt af van wie je het vraagt in de bonte menigte. Maar over één ding zijn ze het eens, de vrouw in het aardbeienpak, de student met de hartjesballon, de boeren op trekkers, de veteranen in uniform, de veroordeelde rechts-extremist, de tot complotdenker ontpopte oud-voetballer Bryan Roy en alle anderen die deze middag naar de hoofdstad zijn gekomen: de coronamaatregelen moeten stoppen. En wel nu.

Te midden van de meute staat een man met een kaalgeschoren hoofd en een zwarte capuchontrui. Iedereen hier weet wie hij is: Michel Reijinga, de organisator van de demonstratie.

Kom ‘in liefde en vrede’, had hij de betogers van tevoren op Facebook opgeroepen. ‘Laat je wapens thuis.’ Dat was niet voor niets. Exact een jaar eerder was een protestactie op het Museumplein die hij had geïnitieerd op een chaos uitgelopen. Demonstranten keerden zich tegen de politie en gooiden met stenen. Een politiepaard werd verwond met een ploertendoder. Ruim 140 aanwezigen werden opgepakt.

Nederland in Verzet, zoals de organisatie van Reijinga heet, zou daarna vaker voor onrust zorgen. Vandaag blijft de sfeer gemoedelijk. Terwijl Bob Marley uit de speakers klinkt, wordt Reijinga voortdurend op de schouders geslagen en geknuffeld door zijn aanhangers. Veel demonstranten, vooral vrouwen, willen met hem op de foto. De 25-jarige Charona van Bellen uit Heemskerk kan haar geluk niet op als ze haar selfie heeft genomen. ‘Ik sta helemaal te shaken’, zegt ze. ‘Ik vind het fantastisch wat Michel allemaal voor elkaar krijgt. Hij is echt een held.’

Michel Reijinga (54) is misschien wel de belangrijkste opponent van het coronabeleid van het kabinet-Rutte. Als leider van Nederland in Verzet en kopstuk bij Samen voor Nederland, een collectief van ruim tachtig actiegroepen die eisen dat de samenleving wordt bevrijd van lockdowns, QR-codes en vaccinaties, weet hij met grote regelmaat duizenden tot tienduizenden mensen op de been te brengen. Met zijn berichten en video’s op sociale media, waarin de geboren Amsterdammer vaak hevig tekeergaat tegen gezagsdragers en niet terugdeinst voor complottheorieën, bereikt hij zo’n 70 duizend volgers. Politici als Thierry Baudet en Wybren van Haga behoren inmiddels tot zijn netwerk.

Hoe is de voormalige marktkoopman en evenementenorganisator erin geslaagd zo’n invloedrijke positie te verwerven? Wat drijft hem? En waarom willen zo veel van zijn oude contacten niets meer met hem te maken hebben?

Honderd uur per week

Precies een maand voor de demonstratie van 16 januari komt Reijinga een Amsterdamse hotelbar binnengewandeld. Als een serveerster hem vraagt om zijn QR-code, houdt hij zijn telefoon voor de scanner. Die kleurt groen. Reijinga geeft geen krimp. Hoe hij als fervent tegenstander van de coronamaatregelen aan een QR-code komt, wil hij niet in de krant. Liever vertelt hij deze middag over de ‘complete rollercoaster’ waar hij sinds een jaar in zit. Minstens honderd uur per week is hij naar eigen zeggen kwijt aan het organiseren van ‘het verzet’ en het rekruteren van nieuwe ‘strijders’. Dat doet hij bijna geheel in zijn eentje. ‘Ik vertrouw in principe niemand, behalve mijn twee dochters.’

Staan er geen demonstraties op het programma, dan vult hij zijn dagen wel met ‘vergaderen, vergaderen, vergaderen’. Ondertussen brengt hij zijn tijd door op Facebook en Telegram, waar hij het ene na het andere bericht plaatst over ‘landverrader’ Mark Rutte, ‘Femke Valsema’ en ‘winnaar van de Anton Mussertprijs’ Hubert Bruls.

Daarnaast probeert hij sympathisanten tot donaties te verleiden en bestiert hij een webshop waarin hij T-shirts en armbandjes verkoopt met teksten als ‘Geen priktatuur’ en ‘Het klopt niet’.

En dan zijn er nog de ontmoetingen met zijn achterban. ‘Laatst stond ik in Amsterdam met mijn auto voor een stoplicht toen er ineens een vrouw op mijn raampje klopte. ‘Hier heb je een zak oliebollen’, zei ze. ‘Omdat je zulk goed werk doet.’’ Hij blijft er bescheiden onder. ‘Het gaat niet om mij. Ik doe dit voor mijn kinderen. Ik wil later tegen hen kunnen zeggen dat ik voor hun vrijheid heb gevochten.’

In september 2020 stond Reijinga voor het eerst met Nederland in Verzet op het Museumplein. Trok die bijeenkomst nog slechts 150 mensen, zijn tweede demonstratie beloofde, na een maandenlange campagne op sociale media, een veel groter succes te worden. Dat voorzag de gemeente Amsterdam ook. Via de rechter werd afgedwongen dat Nederland in Verzet maximaal 500 demonstranten mocht toelaten op een kleinere locatie in de stad. Reijinga weigerde en verzon een list. Hij trok formeel de stekker uit het protest en kondigde via Facebook aan dat hij de volgende dag, op 16 januari, op persoonlijke titel koffie zou gaan drinken op het Museumplein. Die boodschap werd door velen begrepen. Zo’n 2 duizend demonstranten, gewapend met thermoskannen koffie, deden die zondag hetzelfde. Het werd een vredige bijeenkomst, totdat sommige betogers de confrontatie met de politie besloten te zoeken en de ploertendoders tevoorschijn haalden.

Inmiddels, een jaar later, heeft Reijinga de koffietruc al tientallen keren toegepast, ook in andere steden. Het verschaft hem als protestleider een comfortabele positie: hij hoeft zich niets gelegen te laten liggen aan demonstratieverboden en kan achteraf zijn handen in onschuld wassen als het koffiedrinken is uitgedraaid op rellen.

Sinds september 2021 vervult hij ook een leidende rol bij Samen voor Nederland, waarmee hij doorgaans zo’n 10- tot 25 duizend demonstranten weet te mobiliseren.

‘We blijven maar groeien’, zegt Reijinga. ‘Het is duidelijk dat steeds meer Nederlanders wakker worden.’

Daan van de Bergh, voormalig huis-aan-huisverkoper van verzekeringen en tegenwoordig ‘manusje van alles’ bij Nederland in Verzet, denkt dat Reijinga zijn succes deels te danken heeft aan zijn ervaring als marktkoopman. ‘Michel weet natuurlijk als geen ander hoe hij een boodschap aan de man moet brengen.’

Tekstschrijver Wim Herstel, die met Reijinga samenwerkte in de entertainmentsector, wijst vooral op diens organisatorische kwaliteiten. ‘Michel is altijd een geweldige organisator geweest. Als hij naar de Veluwe gaat om 12 duizend kabouters te verzamelen, moet je niet gek opkijken als er nog 6 duizend komen opdagen ook.’

Wat eveneens helpt, zegt Reijinga zelf, is dat hij al ruim anderhalf jaar leeft van een ziektewetuitkering. ‘Ik had een goedaardige tumor in mijn linkerenkel. Daar ben ik in 2020 aan geopereerd en nog altijd niet van hersteld. Toevallig had ik vlak voor mijn operatie een maandje bij een meubelwinkel gewerkt, waardoor ik een beroep kon doen op het UWV. Daardoor kan ik nu al mijn tijd aan het verzet besteden.’

Een reputatie als ‘sjacheraar’

Dat hij in korte tijd zo veel invloed en aanzien zou oogsten, had Reijinga een paar jaar geleden niet kunnen voorspellen. In 2019 zat zijn leven nog volledig in het slop. Na jarenlang op de Amsterdamse Albert Cuypmarkt te hebben gestaan met horloges had hij geprobeerd een overstap te maken naar de evenementenbranche. Die pogingen waren uitgelopen op een financieel fiasco. Zijn muziekrestaurant Contra 73, ‘dé pleisterplaats op het gebied van eten en entertainment voor naar Noord-Holland en Flevoland vertrokken Amsterdammers’, ging al vrij snel failliet. Ook de twee bedrijven waarmee hij sinds 2013 grote feesten met volkszangers als Dries Roelvink en Robert Leroy organiseerde en artiestenreizen naar all-inclusive-resorts op Ibiza verzorgde, kenden geen lang bestaan. Het faillissementsverslag over een van die bedrijven, MR Music Events, vermeldt dat ‘de volledige fysieke en digitale administratie van MR bij een verhuizing zijn vernietigd’.

‘Michel stond bij ons bekend als een sjacheraar’, zegt Jan Dirk Vis van boekingsbureau Jan Vis Entertainment. ‘Het was altijd de vraag of hij het geld bij elkaar kon krijgen voor de artiesten die hij bij ons boekte. Als we met hem in zee gingen, waarschuwden we onze artiesten van tevoren dat het feest waar ze zouden optreden zomaar op het laatste moment kon worden afgezegd en dat ze dan niet betaald zouden worden.’

Zanger Dries Roelvink werd ‘altijd netjes betaald’ door Reijinga. Toch keerde hij hem, net als veel collega’s uit de muziekscene, de rug toe. ‘Ik hoorde van mensen dat Michel in de problemen zat’, zegt Roelvink. ‘Toen heb ik hem geappt dat het me beter leek dat ik voorlopig niet met hem geassocieerd zou worden.’

Reijinga, die de beschuldigingen aan zijn adres ontkent en stelt dat hij ‘nooit’ iemand bewust financieel heeft benadeeld, belandde na zijn mislukte avontuur met een burn-out op de bank. Kort erna werd hij verlaten door zijn vrouw en tevens zakenpartner.

Het was in die periode dat hij een enorme woede voelde opborrelen, vertelt hij. Die woede richtte zich voornamelijk op de overheid. ‘Hoe meer je thuiszit, hoe meer je je gaat irriteren aan het kabinet-Rutte’, luidde daarvoor zijn eigen verklaring in een interview op het YouTube-kanaal Lockdown News Network. Hij zag ‘het land en de mensen kapotgaan’ door – in zijn ogen – de bezuinigingen op de zorg, de woningcrisis, de inmenging van de Europese Unie en de instroom van migranten.

Toen in 2020 ook nog de coronacrisis uitbrak en de samenleving op slot werd gegooid, knapte er iets bij Reijinga. Corona was volgens hem niets meer dan een griep waarvoor je niet de economie hoefde plat te leggen. Er moest iets gebeuren, besloot hij. Nederland in Verzet was geboren.

‘Voor het gewone volk’

Vraag Reijinga waarin zijn actiegroep verschilt van organisaties als Viruswaarheid of Vrouwen voor Vrijheid en het antwoord rolt zo over zijn lippen: ‘Op bijeenkomsten van Viruswaarheid komen veel mensen af die me doen denken aan de krakers uit de jaren tachtig. En bij Vrouwen voor Vrijheid lopen allemaal van die zweverige Jomanda’s rond. Mijn demonstraties zijn meer voor het gewone volk.’

Vast staat dat Reijinga als protestleider een andere, noem het ‘volksere’, toon aanslaat dan veel van zijn collega’s binnen de beweging. Bij hem geen ingewikkelde verhandelingen over aerosolen, en al helemaal geen diep doorvoelde vertogen over zachtheid, selfcare en innerlijke verbinding.

In de toespraken van Reijinga wordt corona consequent op zijn Amsterdams uitgesproken als ‘kurrona’, gaat er van alles ‘naar de klote’, heten bewindslieden ‘leugenaars’ en een QR-code een ‘ausweis’.

‘Michel is een rouwdouwer die recht op zijn doel afgaat’, zegt Viruswaarheid-voorman Willem Engel. ‘Hij neemt niet de tijd om dingen uit te leggen, maar zegt gewoon: zo zit het en ze moeten allemaal oprotten.’

Reijinga is dan ook uit een ander hout gesneden dan zijn voornaamste strijdmakkers in de voorhoede van het coronaprotest. Waar Willem Engel een studie biofarmacie in Leiden afrondde, en Romy Quint van Vrouwen voor Vrijheid door zestig landen reisde voordat ze neerstreek in een villa op de Veluwe, typeert Reijinga zichzelf als ‘een soort Ciske de Rat’ met een mavodiploma en ‘een schurfthekel aan lezen’.

Zijn ouders, zijn grootouders, zijn ooms en tantes, ze stonden allemaal op de markt. ‘Mijn vader en moeder werkten keihard en waren bijna nooit thuis. Ik heb alles zelf moet uitvinden.’ Zijn vader was een tiran, zegt hij. ‘Hij sloeg mijn moeder. Toen ik een jaar of 13 was, beukte hij haar met haar hoofd tegen de open haard. Ik zei tegen hem: als ik later groot ben, dan ben je van mij.’

Het bleken geen loze woorden. Op zijn 35ste kreeg Reijinga ruzie met zijn vader over een vergunning op de markt. ‘Op een ochtend kwam hij naar me toe en vernielde hij mijn marktkraam en mijn auto. Toen kwam bij mij alle opgekropte woede naar boven en heb ik hem zo hard geslagen dat hij twee dagen in coma lag. Ik heb mijn vader (die inmiddels op Curaçao woont en niet bereikbaar was voor een reactie, red.) uiteindelijk 10 duizend euro moeten betalen om te voorkomen dat ik zou worden veroordeeld voor doodslag. Achteraf gezien had ik hem beter kunnen vermoorden, dan was ik na vijf jaar vrij geweest. Nu zit ik gevoelsmatig nog de rest van mijn leven aan die man vast.’

Een probleem met autoriteit

Ja, zegt Reijinga, het zou best kunnen dat in zijn jeugd ‘een zaadje is geplant’ dat in de coronacrisis tot wasdom is gekomen. ‘Ik denk dat het door mijn vader komt dat ik zo slecht tegen onrecht kan en een autoriteitsprobleem heb.’

De psycholoog bij wie hij ooit onder behandeling stond, sprak zelfs van een anti-autoriteitsstoornis. ‘Ze zei: ‘Elke keer als het over de overheid gaat, dan ontplof jij.’ Ik kreeg het advies mijn woede een plekje te geven omdat ik het systeem toch niet zou kunnen veranderen. Tijdens mijn burn-out ben ik tot de conclusie gekomen dat ik er gelukkiger van word om precies het tegenovergestelde te doen.’

Niet iedereen is daar even gelukkig mee. Afgelopen zomer kwam Reijinga aan het woord in een artikel in De Telegraaf over de coronaprotesten in Nederland. ‘Hoe controleert hij welke demonstranten meedoen?’, vroeg de krant. ‘Dat is moeilijk met zoveel aanmeldingen, maar ik ben streng en keihard’, antwoordde Reijinga. ‘Ik wil alle achtergronden weten: geen rechts-extremisme, geen geweld, ook vergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog en het dragen van de Jodenster accepteer ik niet uit respect naar mijn verleden: de familie van vaderskant is Joods. Het moet goed en netjes.’

Dat blijkt in de praktijk nogal eens anders uit te pakken. Na de rellen op het Museumplein op 16 januari vorig jaar ging het ook mis bij andere bijeenkomsten van Nederland in Verzet en Samen voor Nederland. Twee weken geleden nog werden drie mannen die op 2 januari een demonstratie in Amsterdam bijwoonden, veroordeeld tot celstraffen wegens het schoppen en slaan van ME’ers.

Afgelopen zomer wekte een protestmars door Amsterdam hevige verontwaardiging bij burgemeester Femke Halsema, omdat sommige aanwezigen gekleed gingen in T-shirts met Jodensterren erop. Toen er een maand later opnieuw een mars door de hoofdstad werd gehouden, torste een van de deelnemers een zelfgetimmerde galg mee. Ook werden meerdere demonstraties bijgewoond door vertegenwoordigers van de extreem-rechtse beweging Voorpost, die zwaaiden met zogeheten Prinsenvlaggen (vlaggen die werden gebruikt door de NSB).

‘Als het moet, dan moet het’

Reijinga veegt alle kritiek op de incidenten van tafel. Het merendeel van zijn aanhangers gedraagt zich keurig, zegt hij. Bovendien kan hij best begrijpen dat sommige demonstranten gewelddadig worden, de ME zou zelf ook over de schreef gaan – iets dat onlangs werd bevestigd door een rapporteur van de Verenigde Naties. ‘Ik ben nog steeds tegen geweld’, zegt Reijinga. ‘Maar als het moet, dan moet het.’

De Prinsenvlaggen vond hij ‘jammer’, maar ‘zolang ze niet verboden zijn, kan ik er niks van zeggen’. De galg was volgens hem niet bedoeld voor Hugo de Jonge, zoals op Twitter werd gesuggereerd, maar verbeeldde ‘de strop waar wij bijna allemaal in hangen’. Bovendien: ‘Als die galg er niet was geweest, hadden we waarschijnlijk weinig aandacht gehad die dag. Nu werd er tenminste wel over ons gesproken. Op de Albert Cuyp zei ik altijd: negatieve publiciteit is ook publiciteit.’

De T-shirts met Jodensterren, zo leert nadere bestudering van de beelden, werden gedragen door leden van Reijinga’s eigen ordeteam: Jordy Fernhout en John Kuijs. ‘Michel had daar niks mee te maken, het was ons eigen initiatief’, aldus Fernhout, die een schoonmaakbrijf heeft en inmiddels alleen nog op de achtergrond betrokken is bij de protestbeweging. ‘Maar hij kan er ook niet veel van zeggen, want we waren tenslotte niet bij hem in dienst.’ Kuijs, die nog altijd een prominente rol speelt in de organisatie en daarnaast werkzaam is voor de gemeente Amsterdam, onthoudt zich van commentaar.

‘Jodensterren genieten niet mijn persoonlijke voorkeur, mijn opa en oma moesten er eentje dragen’, zegt Reijinga. ‘Maar de tekst die op die shirts stond, ‘Have you learned nothing from history?’, vond ik top. De huidige situatie in de samenleving lijkt heel erg op die in 1933. Toen werden ook grote groepen mensen uitgesloten. Dat eindigde uiteindelijk met de gaskamers. Het coronabeleid is pas twee jaar aan de gang. Wie weet waar het bij ons zal eindigen?’

Verbroken vriendschappen

Het zijn dit soort uitspraken die ertoe hebben geleid dat Reijinga’s twee oudste vrienden, die hij al zo’n 25 jaar kende en die nog als zijn getuigen op zijn derde huwelijk optraden, sinds vorig jaar niets meer met hem van doen willen hebben.

‘Ik ben tegen zijn acties en dat heb ik hem laten weten ook’, zegt een van de vrienden, die anoniem wil blijven. Hij gelooft niet dat Reijinga louter door maatschappelijke betrokkenheid wordt gedreven. ‘Michel krijgt er, op zijn Amsterdams gezegd, een stijve anus van als hij met een microfoon op een podium kan staan. Dat is altijd zo geweest.’

Ook op de Albert Cuypmarkt geloven ze niet in Reijinga’s goede bedoelingen. Van de acht verkopers die de Volkskrant aanspreekt, beginnen er acht te schuimbekken zodra zijn naam valt. ‘Michel heeft nogal een slechte reputatie op de markt’, zegt Bouke Burger, bestuurslid van Exploitatie Albert Cuyp BV. ‘Er gaan veel verhalen rond over mensen die nog geld van hem krijgen. En je kunt je afvragen waarom hij voortdurend oproepen doet om te doneren. Wat kost zo’n demonstratie nou eigenlijk?’

Reijinga bezweert dat hij ‘geen cent’ overhoudt aan zijn acties. ‘Men realiseert zich kennelijk niet dat een aggregaat of een dixi niet gratis is.’ De breuk met zijn oudste vrienden viel hem zwaar, zegt hij. ‘Maar niemand gaat voor mij bepalen hoe ik moet denken. Ook al ken ik je al 25 jaar.’

Dat hij er uitgesproken standpunten op nahoudt, kon voor zijn directe omgeving in elk geval geen verrassing zijn. In 2018 organiseerde hij al een demonstratie op het Museumplein tegen de sluiting van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis. Als voorzitter van de Albert Cuyp Belangenvereniging verscheen hij geregeld op de lokale tv-zender vanwege conflicten met het stadsdeelbestuur. ‘Michel zei altijd dat hij zelf de politiek in wilde’, zegt zijn ex-vrouw Marsha van der Velden. ‘Dan zou hij het land weleens even veranderen.’

Sympathie voor populistisch rechts

Reijinga behoort tot de groep Nederlanders die nog vaak met weemoed terugdenkt aan Pim Fortuyn. Bijna elk jaar gaat hij op 6 mei naar de herdenkingsbijeenkomst voor de vermoorde politicus. ‘Ik weet nog heel goed dat ik na zijn dood meeliep in een stille tocht. Ik duwde mijn dochter voort in de kinderwagen en mijn keel zat helemaal dicht. Wat dat betreft ben ik een emotioneel typje, hoor.’

Zijn persoonlijke Facebook-pagina en die van Nederland in Verzet staan vol met citaten van Fortuyn. Zoals: ‘We moeten stoppen de grenzen wagenwijd open te zetten. Laten we eerst de problemen met de huidige migranten oplossen. Elke huisvrouw kan u vertellen dat u eerst de kraan moet dichtdraaien als u gaat dweilen.’ Voor een toespraak tijdens een demonstratie in Den Haag bedacht Reijinga daar een variant op: ‘Nederland is ziek en Nederland is vol’, zei hij. ‘Als je ziek bent moet je eerst genezen om anderen te helpen.’

Zijn sympathie voor het populistisch-rechtse gedachtengoed blijkt ook uit andere uitingen op de Facebook-pagina van Nederland in Verzet. ‘Stem rechts. Geen racist maar realist’, schreef Reijinga herhaaldelijk. Een vergelijking tussen de kosten van een asielzoeker en die van een bejaarde wisselde hij af met een grap over het programma Opsporing Verzocht, dat zou zijn ingekort omdat er toch ‘steeds dezelfde types’ in beeld komen. Akwasi noemde hij ‘een mafklapper’ en Eva Jinek ‘die kut’, omdat ze de activistische rapper had uitgenodigd in haar talkshow. En toen in de zomer van 2020 rellen uitbraken onder jongeren in de Haagse Schilderswijk, droeg hij op zijn persoonlijke Facebook-account een oplossing aan: ‘Aanhouden, vastzetten, beboeten, afpakken, enkelband en bij herhaling chippen!’

De afgelopen jaren bewoog Reijinga soepel mee met de nieuwste ontwikkelingen op de politieke rechterflank. Van Pim Fortuyn belandde hij bij Geert Wilders, en van Geert Wilders bij Thierry Baudet. Die laatste kent hij inmiddels persoonlijk. Forum voor Democratie, dat het standpunt huldigt dat de coronacrisis een complot is van een geheime elite, is vaak van de partij bij zijn demonstraties. Bij de protestmars in Amsterdam in september stonden Reijinga en Baudet nog naast elkaar op een rondrijdende kar.

Ook ex-FvD’er Wybren van Haga, tegenwoordig partijleider van BVNL, was bij meerdere bijeenkomsten aanwezig. Hij prijst Reijinga om zijn daadkracht: ‘Michel was een van de eersten die doorhad dat de individuele vrijheid in het geding was en heeft daar meteen op geacteerd.’ Van Haga raakte meermaals in opspraak wegens het verspreiden van onwaarheden over coronatesten en vaccinaties. ‘Mijn lijntjes met Wybren zijn kort’, zegt Reijinga. ‘Als ik hem app, appt hij binnen vijf minuten terug.’

In contact met complotdenkers

Zo kwam Reijinga door zijn positie bij de protestbeweging met meer mensen in aanraking die zich begeven binnen het soms onoverzichtelijke domein van dwarsdenkers, complotdenkers en propagandisten van radicaal rechtse politiek.

Met Max von Kreyfelt bijvoorbeeld, hoofdredacteur van het YouTube-kanaal Café Weltschmertz, dat een podium biedt aan zo’n beetje iedereen die er controversiële denkbeelden op nahoudt en dus ook aan geharde tegenstanders van het coronabeleid.

Von Kreyfelt, die zelf liever een bleekmiddelhoudende oplossing drinkt dan een coronavaccinatie neemt, maakte op zijn redactie een half jaar lang een kantoortje vrij voor Reijinga. Daarnaast, zo bevestigt hij tegenover de Volkskrant, verleende hij hem financiële steun.

Ook Eddie Tjon Fo behoort tegenwoordig tot Reijinga’s inner circle. Tjon Fo is eigenaar van een bedrijf dat gespecialiseerd is in verandermanagement op basis van neurowetenschap en auteur van het boek Why of Everything. De twee kennen elkaar nog uit het uitgaansleven. Sinds een jaar hebben ze weer nauw contact.

‘Als ik het lastig heb of ergens over twijfel, dan bel ik altijd even met Eddie’, zegt Reijinga. ‘Na zo’n gesprek heb ik het voor mezelf weer op een rijtje.’

Tjon Fo: ‘Ik heb Michel geadviseerd om zich in zijn communicatie zo veel mogelijk te richten op vrouwen. Dat is de beste manier om een demonstratie vredelievend te houden. Mannen worden al snel boos.’

Op zijn Facebook-pagina betoont de verandermanager zich een groot fan van Forum voor Democratie en overtuigd adept van The Great Reset-theorie, die erop neerkomt dat het World Economic Forum een heimelijk belang zou hebben bij de coronacrisis.

‘Dat er een wereldwijde elite bestaat die al het geld en alle macht in handen probeert te krijgen, dat is geen complottheorie’, zegt Tjon Fo. ‘Dat is gewoon een complot.’

‘Het doel heiligt de middelen’

In hoeverre Reijinga door zijn nieuwe vrienden in zijn denken wordt beïnvloed, is lastig vast te stellen. Zeker is dat hij in zijn toespraken en op sociale media uitlatingen doet die naadloos aansluiten op hun discours. The Great Reset, de talloze sporters die zouden zijn overleden aan een vaccinatie, de ‘mainstreammedia’ die dat bewust zouden verzwijgen, de tribunalen – het komt allemaal voorbij.

Soms gaat hij nog een paar stappen verder. Tijdens een toespraak op het Haagse Malieveld riep hij op tot een minuut stilte voor ‘onze Belgische medestrijder’ Jürgen Conings, de bewapende militair die jacht maakte op viroloog Marc Van Ranst en uiteindelijk zelfmoord pleegde. En toen Max van den B. onlangs werd gearresteerd omdat hij met een fakkel voor het huis van Sigrid Kaag was gaan staan, schreef Reijinga in de Telegram-groep van Nederland in Verzet: ‘Max is een topper en moet snel vrij.’

Het doel heiligt de middelen, vindt hij, want er staat nogal wat op het spel: ‘Corona wordt gebruikt om de wereldbevolking te laten krimpen. Hoe verklaar je anders dat ivermectine (een middel tegen schurft dat volgens de wetenschappelijke consensus niets doet tegen covid-19, red.) door de WHO wordt tegengehouden als alternatief voor vaccineren, terwijl er zo veel doden vallen?’

Terwijl de serveerster hem nog een cappuccino voorzet, kijkt Reijinga met een schuin oog naar zijn telefoon, die naast hem op de bank ligt. ‘Ik trek me er niks van aan, maar ik weet zeker dat ik word afgeluisterd.’ Sinds hij de strijd heeft aangebonden met de overheid, voelt hij zich voortdurend gedwarsboomd en in de gaten gehouden. Dat zijn demonstraties regelmatig worden verboden, dat zijn aangiften van de bedreigingen die hij ontving stuk voor stuk werden geseponeerd, dat er op een dag een legervoertuig door zijn straat reed, en dat iemand zou hebben geprobeerd zijn voordeur open te breken – volgens Reijinga is het allemaal geen toeval.

In oktober werd hij opgepakt door de politie, nadat hij uit protest tegen de sluiting van het Utrechtse restaurant Waku Waku had opgeroepen om het verkeer rond Utrecht te verstoren door langzaam te gaan rijden. Vier dagen zat hij vast, waarna hij werd vrijgelaten wegens een vormfout. ‘Toen bleek dat ze intussen mijn ziektewetuitkering hadden stopgezet. Het heeft me enorm veel moeite gekost om dat terug te draaien.’

Door dit soort voorvallen is hij nog wantrouwender geworden dan hij al was, zegt Reijinga.

‘Een paar maanden geleden meldde zich ineens een vrouw bij me die aanbood op vrijwillige basis de website van Nederland in Verzet te gaan beheren. Ik dacht meteen: dit is te mooi om waar te zijn, misschien is ze wel een infiltrant. Ik heb haar drie weken geobserveerd en haar toen toch maar het voordeel van de twijfel gegeven. Maar ze heeft nu dus wel toegang tot allerlei gevoelige informatie.’

Grote plannen

Mocht er ook maar iets kloppen van zijn vermoedens van een uitgekiende strategie om hem klein te krijgen, dan heeft die niet het beoogde effect gesorteerd. Integendeel: ‘Hoe meer de overheid me dwarszit, hoe feller ik word.’ Burgemeester Femke Halsema kan op een ‘totale oorlogsverklaring’ rekenen als ze hem nog eens een strobreed in de weg legt. ‘Zie dat nou niet als een dreigement, want het is een belofte. Ik heb meer schijt aan haar dan zij aan mij.’

Mocht hij opnieuw worden vastgezet, dan ligt er al een draaiboek klaar om al zijn aanhangers de straat op te sturen. ‘Een beetje het Mandela-idee.’ Op de Facebook-pagina van Nederland in Verzet laat Reijinga er geen misverstand over bestaan: ‘Ook al eindig ik als Pim Fortuyn, fuck it, niemand snoert mij m’n bek.’

Hij heeft grote plannen, zegt hij. Eerst wil hij Nederland in Verzet verder uitbouwen en daarna wil hij de Tweede Kamer in. ‘Ik ben door meerdere partijen benaderd voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar dat vind ik niet hoog genoeg. Als ik echt iets wil bereiken, dan moet ik naar Den Haag.’

Eén stem lijkt hij alvast binnen te hebben, zo blijkt een maand later op het Museumplein. ‘Ik vind het geweldig hoe Michel iedereen wakker probeert te schudden’, zegt de 41-jarige Marieke Straatman uit Den Helder, als ze net met Reijinga op de foto is geweest. ‘Hij staat echt voor wat hij zegt. En het mooie is: hij doet het allemaal uit liefde.’

In een eerdere versie van dit artikel stond dat Michel Reijenga 53 jaar oud is. Dat klopt niet. Hij is 54.