Een klein foutje leidt tot groot misverstand

Ten eerste: uit een onderzoek van de Columbia University bleek dat twee op de drie doodvonnissen in hoger beroep worden vernietigd. Volgens voorstanders van de doodstraf bewijst deze uitkomst hoe zorgvuldig de Amerikaanse rechtspraak wel niet is.

Maar anderen bekroop twijfel: in veel gevallen geven rechters dus ten onrechte de doodstraf. Is het gevaar dan niet levensgroot dat onschuldigen worden geëxecuteerd?

De tweede reden was dat uit recente onderzoeken van het DNA van ter dood veroordeelden bleek dat dit afweek van het DNA van de ware daders.

De commentator van de Volkskrant hoopte indertijd dat er in de Verenigde Staten nu echt een debat over de doodstraf zou komen en niet meer zou verstommen: 'Want de doodstraf past niet in een land dat zich beschaafd noemt.'

Ik weet niet of het debat in de Verenigde Staten er echt gebleven is. Wel constateer ik dat op dit ogenblik in ons eigen land, waar de doodstraf allang is afgeschaft, het debat over herinvoering van de doodstraf opnieuw is losgebroken.

Met name het artikel van Alexander von Schmid, docent ethiek aan de Hogeschool van Rotterdam en filosofisch consulent, in de Volkskrant van 17 september heeft voor grote beroering onder de lezers geleid.

Terstond na het verschijnen van Von Schmids bijdrage belde een lezer me verontwaardigd op en vroeg waarom de Volkskrant redactie het zo nodig gevonden had om over 'dat artikel te schrijven, waarin gepleit wordt voor de doodstraf'?

Mijn eerste reactie was: dat kán niet kloppen. Alras werd me duidelijk dat het om het artikel 'Doodstraf is niet barbaars' van Von Schmid op de Forumpagina ging - de pagina waarop deze krant schrijvers van allerlei uiteenlopende meningen en visies een podium biedt.

De lezer geloofde het niet: 'Die pagina ziet eruit als alle andere pagina's in de Volkskrant, ik zie echt geen verschil. Waar staat dan dat het de Forumpagina is?'

Inderdaad nergens.

Wel was duidelijk dat de pagina behalve een aantal ingezonden brieven voor Geachte Redactie uitsluitend opinies bevatte, maar het woord Forum ontbrak ten enenmale.

Een snel onderzoek wees uit: af en toe blijkt de aanduiding Forum, die normaal gesproken rechts bovenin de pagina staat, te ontbreken. Een minuscuul foutje weliswaar, maar - zoals nu gebleken is - aanleiding voor grote misverstanden.

Natuurlijk had de lezer in het colofon rechtsonder op de bewuste pagina kunnen lezen dat het om Forum ging en dat op deze pagina artikelen worden geplaatst 'die discussies kunnen uitlokken over actuele onderwerpen'. Maar kleine lettertjes worden, helaas, vaak over het hoofd gezien.

Teruggrijpend op het commentaar dat in de zomer van 2000 in de Volkskrant verscheen en waarin onomwonden wordt verklaard dat de doodstraf niet past in een beschaafd land, is ook wel duidelijk dat deze krant een tegenstandster is van die straf en dus ook van de herinvoering ervan.

Maar waarom, zo vroeg een lezer, ontlokken jullie dan toch een discussie over de kwestie 'doodstraf - ja of nee?' in jullie krant?

Volgens de redactie van Forum is de Volkskrant de discussie over de doodstraf niet begonnen. Het debat over deze straf was naar aanleiding van de moord op Pim Fortuyn en de arrestatie vervolgens van de vermoedelijke dader in de Nederlandse samenleving al aan de gang. Kijk naar de NIPO-enquête in juni van dit jaar, waaruit blijkt dat 42 procent van de Nederlanders voor herinvoering van de doodstraf is.

De Forumredactie vindt, terecht, dat de krant discussies over kwesties in de taboesfeer, zoals de doodstraf, niet uit de weg moet gaan. Forum biedt immers ook alle vrijheid en gelegenheid voor tegenweer. Maar zoals de commentator in 2000 hoopte dat het Amerikaanse debat zou leiden tot afschaffing van de doodstraf, hoop ik dat het Nederlandse debat bevestigt dat de doodstraf niet thuishoort in een beschaafd land.