Een kamer in Groningen? Voor buitenlandse studenten ‘bijna onmogelijk’

Alles heeft hij geprobeerd de afgelopen maanden. Ruim honderd keer reageerde hij op een advertentie op Kamernet, één schamele afwijzing tot gevolg. Alle uithoeken van Facebook zag hij. Nadat hij medio augustus in Nederland was gearriveerd, zwierf hij met een lotgenoot dagen langs makelaarskantoren in Groningen. Maar nu is Michael Aidi (21), half Roemeens, half Libanees, de wanhoop nabij.

Dolgraag wil hij met de master Advanced materials beginnen, aan het scheikundig instituut van Nobelprijswinnaar Ben Feringa. ‘Maar al die afwijzingen zijn zo teleurstellend. Als ik dit had geweten, was ik nooit naar Groningen gekomen.’

De kamernood is hoog op de toch al krappe Groningse woningmarkt. Zeker onder internationale studenten, die nog geen netwerk hebben en soms botweg geweigerd worden. De universiteit riep medewerkers vrijdag zelfs op tijdelijk een international in huis te nemen.

Ook is er een noodtentenkamp op het terrein van de Zernikecampus. En een hotelboot, voor bijna 1.300 euro voor de minimale boekingsperiode van een maand. ‘Gestoord. Dat kunnen zelfs rijke studenten niet betalen.’

Nu zit hij hier, in de vrolijke chaos van een studentenhuis met uitzicht op de Martinitoren. Nietzsches Also sprach Zarathustra slingert naast de Donald Duck, een orgel staat in de keuken, een fiets zonder zadel op het dakterras.

Een gezellige bende. Maar: zijn huis is het niet. Als een soort academische vluchteling slaapt hij ’s nachts op de bank. Het tweepersoonsmatras op de vloer van de woningkamer is voor de Bulgaarse Eleonora Kirekchieva (19). Hun koffers liggen nog onuitgepakt voor een kast met een niet kinderachtige voorraad wodka.

De vaste bewoners van het studentenhuis aan de Oosterhamrikkade stelden hun woonkamer beschikbaar na een oproep van de Democratische Academie Groningen (DAG). De studentenpartij in de Universiteitsraad riep op couchsurf-plekken beschikbaar te stellen.

‘We hebben nog geluk gehad, we zijn echt heel gastvrij ontvangen’, zegt Kirekchieva. ‘Maar ideaal is het natuurlijk niet. In huis bij anderen voel je je toch een beetje bezwaard.’

Je inschrijven bij de gemeente, nodig voor een BSN-nummer en andere faciliteiten, is als logee bovendien onmogelijk. ‘We checken de hele dag Facebook. Als er een nieuwe kamer op staat, moet je er binnen vijf minuten bij zijn.’

Kirekchieva meldde zich aan bij kunstacademie Minerva, omdat ze viel voor het culturele dna en het internationale karakter van Groningen. Toen ze in juni de bevestiging kreeg dat ze was toegelaten, begon ze meteen met het zoeken naar een onderkomen via internet. ‘Bij een kamer kon ik langskomen. Maar dat gaat lastig als je nog in Bulgarije zit.’

Aidi begrijpt ook wel dat de universiteit geen vastgoedondernemer is. ‘Maar waarom zijn ze vooraf niet eerlijker geweest, dat een kamer vinden bijna onmogelijk is? Het is echt niet dat we iets speciaals zoeken. Misschien hadden ze gewoon niet zo veel internationale studenten moeten toelaten.’

Het zijn trieste ervaringen, erkent RUG-woordvoerder Jorien Bakker. Maar zij weerspreekt de kritiek. ‘We hebben zwart op wit gesteld: een kamer vinden is moeilijk, de markt is krap, wij regelen niks. Als we zouden zeggen: kamers zijn er in Groningen niet, dan komt er natuurlijk niemand.’ Bovendien, zegt ze: ‘Veel buitenlandse studenten komen wel aan onderdak.’

Zo’n 2.500 buitenlandse nieuwelingen verwacht de universiteit er dit jaar, weer een paar honderd meer dan vorig jaar. Zo loopt het richting de zesduizend internationals, op 30 duizend studenten. Nog niet zo extreem als in Maastricht, waar de buitenlanders inmiddels in de meerderheid zijn. Maar Groningen behoort met Amsterdam en Rotterdam tot de steden met een snel groeiende populatie internationale studenten.

De universiteit werft actief over de grens. Vooral buiten de EU, zegt Bakker. ‘Wij willen graag een internationale universiteit zijn met een gezonde mix van Nederlandse en buitenlandse studenten.’

Een rem op internationale studenten, zoals Denemarken afkondigde, is geen overweging. ‘We kunnen EU-studenten niet eens weigeren’, zegt Bakker. Universiteiten hebben de minister wel gevraagd om meer reguleringsmogelijkheden. Zoals een flexibele numerus fixus, om het aantal buitenlandse studenten voor bepaalde opleidingen te beperken.

Daarmee kiest de universiteit volgens Jasper Been van DAG voor ‘een stop, niet voor het dichtdraaien van de kraan’. ‘Meer dan de helft van de opleidingen aan de RUG is in het Engels. Er wordt veel geld uitgegeven aan internationale marketing. Als er dan veel buitenlandse studenten komen, vraagt de universiteit de minister er iets aan te doen. Ze weigeren te erkennen dat ze zelf de oorzaak van het probleem zijn.’

Volgens Been blijkt uit interne ramingen van voorinschrijvingen bovendien dat de toename van internationale studenten veel groter is dan de RUG beweert. Nieuw is het probleem niet. ‘Vorig jaar zijn er ook al internationale studenten gedesillusioneerd vertrokken.’ Kamervragen en een spoeddebat in de gemeenteraad veranderden niets.

Buitenlandse studenten zijn voor de Groningse universiteit van levensbelang. Niet per se om te groeien (al gaat de universiteit in prognoses wel uit van uitdijing tot 35 duizend studenten in 2025), maar om niet te krimpen, legde collegevoorzitter Sibrand Poppema eerder uit toen hij de – inmiddels op een laag pitje gezette – plannen verdedigde om een campus in China te openen.

Door demografische ontwikkelingen (vergrijzing) is het vooruitzicht dat er de komende steeds minder 18-jarigen en dus potentiële eerstejaars studenten in Nederland zullen zijn. En het universiteitsbudget is nu eenmaal sterk afhankelijk van studentenaantallen.

Dat, zegt Jasper Been, is het echte probleem. ‘Er is geen kamertekort, maar een studentenoverschot omdat universiteiten met elkaar concurreren in plaats van samenwerken.’

De nadelige gevolgen uiten zich volgens hem niet alleen op het terrein van huisvesting. Ook de verengelsing van het onderwijs en de werkdruk van docenten zijn uitwassen, vindt hij. ‘De perverse prikkel moet uit het systeem. Bekostiging moet veel minder afhankelijk worden van studentenaantallen.’

Michael Aidi heeft voor de komende dagen een Airbnb gevonden in Tynaarlo, 20 kilometer buiten de stad. Je moet blijven hopen, zegt hij – maar de hoop is bijna vervlogen. ‘Als ik eind deze week nog geen kamer heb, vertrek ik uit Groningen.’