Een groots project

Het is een advies van de Europese Commissie. Maar het moet wel gek lopen als de regeringen van de huidige vijftien lidstaten zich niet neerleggen bij de aanbeveling. De vergroting van de Europese Unie heeft een zekere onvermijdelijkheid gekregen. Er is geen politicus die nu nog terug durft.

Er is veel dat pleit voor de uitbreiding. Er wordt een historische schuld mee ingelost. De landen die aan de verkeerde kant van de scheidslijn zaten in het Europa van Jalta worden eindelijk opgenomen in de boezem van de Europese democratieën. In 2004 zal het vijftien jaar geleden zijn dat de Muur viel: er is dus al lang genoeg getalmd met het verlenen van deze vorm van geopolitieke genoegdoening. Een ander argument voor een grotere Europese Unie is dat zo ook de zone van stabiliteit in Europa wordt uitgebreid.

Het principe van de uitbreiding staat dus niet ter discussie. Toch vallen er kritische kantekeningen te maken. Men kan zich afvragen of alle landen uit de eerste groep van tien wel echt klaar zijn voor een lidmaatschap. Voldoen zij werkelijk aan de eisen die Brussel stelt aan de economische weerbaarheid? Kunnen de Oost-Europeanen de normen voor bescherming van de voedselveiligheid naleven?

De Europese Commissie kraakt soms harde noten over de prestaties van de kandidaat-lidstaten. Maar het blijkt dat Europa, ook als het om rekenen gaat, een eigen logica volgt. Hoeveel minpunten de Commissie ook opsomt, de uitkomst van de berekening is steeds positief.

Ook de huidige lidstaten zijn nog niet zover dat zij zonder problemen een tiental nieuwe leden welkom kunnen heten. De hervorming van het landbouwbeleid laat schandalig lang op zich wachten, zodat niemand weet op hoeveel subsidie de boeren in de nieuwe landen straks mogen rekenen en wie dat gaat betalen. Ook is het bestuursapparaat nog niet ingesteld op een bijna twee keer zo grote Unie. Dit ondanks het Verdrag van Nice, dat tot overmaat van ramp over negen dagen kan worden verworpen door de Ierse kiezers.

De uitbreiding is een groots project. Het is gek dat dit, net als de invoering van de euro, zijn beslag krijgt zonder debat. Van de West-Europeanen mag een offer worden gevraagd, maar niet dan nadat eerst gedebatteerd is over kosten en baten en over de precieze uitvoering van de uitbreiding.