Een bevlogen natuurfotograaf met een voorkeur voor zwart-wit; zo heet ook haar laatste boek

Op een mooie, zonnige herfstmiddag dit jaar werd in de Leidse Hortus Botanicus het boek Zwart-wit gepresenteerd van Ruth van Crevel. Van Crevel was vijftig jaar natuurfotograaf en Zwart-wit is de weerslag van haar uitzonderlijke werk. Ontdaan van alle kleur krijgt inheemse flora in haar boek een uitheemse magie.

Wat een feestelijke gebeurentis had moeten worden, werd een herdenkingsbijeenkomst. Van Crevel overleed op 18 september, drie weken voor de presentatie. Voor een gezelschap van oud-collega’s, familie en vrienden haalde nicht Caroline Meijer herinneringen op aan een leven dat zij typeerde als een zoektocht naar schoonheid. Meijer kenschetste haar tante als een vrouw die bepaald niet bang was excentriek te zijn.

Tot op hoge leeftijd kon Van Crevel, liggend op haar buik, worden aangetroffen aan de slootkant of kruipend over een spoorwegemplacement. Voortdurend op zoek naar de schoonheid van de natuur. Het kleinste plantje krijgt in haar foto’s monumentale allure.

Zoals Cruijff al zei: je ziet het pas als je het door hebt

Passanten zullen wel eens raar hebben opgekeken, maar dat kon Van Crevel niets schelen. Het kwam in interviews wel eens aan de orde. Dat een voorbijganger haar aansprak omdat ze met haar neus (en lens) bovenop de stam van een eik stond. Dan liet ze hem even zien wat zij zag. Zoals Johan Cruijff ooit zei: je ziet het pas als je het door hebt.

Ze werd geboren in Kijkduin, een Haagse wijk die de Noordzee schampt. Het gezin Van Crevel woonde destijds op de tweede verdieping van een portiekwoning met uitzicht op de duinen. Haar vroegste herinnering, ze zal drie of vier zijn geweest, was op schoot bij haar moeder. Ze keken uit over de duinen, de avond was al gevallen en Ruth raakte gefascineerd door het voorbij zwiepende licht van de vuurtoren. Meijer denkt dat die bijzondere ervaring een zaadje heeft geplant.

In 1952 voltooide Van Crevel een tekenopleiding aan de Haagse Academie voor Beeldende Kunsten. Omdat ze in tekenen geen broodwinning vond, zette ze vier jaar later een advertentie in de krant. Ze prees zichzelf aan als typiste, maar vermeldde daarbij ook haar opleiding als tekenares. Op grond daarvan kon ze aan de slag bij het Rijksherbarium in Leiden.

‘Met zwart-wit kun je abstraheren; ik wil de werkelijkheid niet’

Zo werd Van Crevel botanisch tekenaar, een functie die ze vervulde tot aan haar vut in 1988. Saai werk, vond ze zelf, maar het lag haar wel. ‘Ik ben nu eenmaal een pietepeuteraar’, tekende het Leidsch Dagblad in 1975 op uit haar mond. Soms kon ze, naar eigen zeggen, die hele Flora Malesiana wel eens in de fik steken, maar dan kwamen er weer een paar aardige plantjes haar kant op.

Het saaie werk bood Van Crevel bovendien zekerheid en de kans haar creativiteit op een ander terrein te ontplooien. Dat werd de natuurfotografie. Van haar hand verschenen diverse boeken, onder meer over natuurreservaat Meijendel. In opdracht fotografeerde ze ook in kleur, maar zwart-wit had haar voorkeur. Tegen de Volkskrant zei ze in 1999: ‘Met zwart-wit kun je abstraheren. Ik wil de werkelijkheid niet.’

Zwart-wit werd dus ook de titel van haar laatste boek, een keuze uit eigen werk. Die keuze heeft ze zelf nog kunnen maken, samen met nicht Caroline. Het zijn in totaal 95 foto’s. Zo oud is Ruth van Crevel ook geworden.