'EBI Vught schendt recht van advocaat op toegang'
De Extra Beveiligde Inrichting (EBI) op het gevangenisterrein in Vught schendt structureel het fundamentele recht van advocaten op onbelemmerde toegang tot hun cliënt. Ook het afluisteren van deskundigen die een advocaat inschakelt ter voorbereiding op een strafzaak is 'niet conform de rechten op een eerlijk proces'.
Dit zegt Geert-Jan Knoops, hoogleraar internationaal strafrecht en een van de twee advocaten van Lau Geeraets, die vorige week zelfmoord pleegde in de EBI. Geeraerts verdroeg het strenge gevangenisregime niet, schrijft hij in een afscheidsbrief. In de EBI scheiden wanden van veiligheidsglas gedetineerden niet alleen van bezoek, maar ook van het gevangenispersoneel, medici, geestelijk verzorgers en zelfs de advocaat.
'Ik moet soms blaadje voor blaadje het strafdossier tegen die glaswand houden', zegt Knoops. 'Een cliënt moet zich voorover buigen over een vastgeschroefd tafelblad om alles te kunnen lezen. Ik kan in de EBI niet op een gelijke wijze een strafzaak voorbereiden zoals dat kan in een normaal Huis van Bewaring, of zelfs bij de internationale straftribunalen waar ik optreed.'
'Vernederende en onmenselijke' behandeling
In 2003 werd de Nederlandse overheid vanwege haar EBI-regime veroordeeld door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens - het veelvuldige boeien en visiteren van gevangenen, zelfs zonder dat er contact met derden is geweest, is in strijd met het verbod op 'vernederende en onmenselijke' behandeling. Sindsdien is er nauwelijks iets wezenlijk veranderd, zegt Knoops. Hij roept de politiek op een onafhankelijke commissie in te stellen die het EBI-regime toetst aan de beginselen van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) ondersteunt de oproep. 'Door een glaswand moeten wij communiceren met cliënten, via een apparaat', zegt NVSA-secretaris Geert-Jan van Oosten. 'Spreekkamers zijn er behangen met afluisterapparatuur. Het gevoel dat elke moment iemand een knop kan omzetten en je afluisteren, is desastreus voor het overleg tussen een raadsman en zijn cliënt.'
Eén van de strengste regimes ter wereld
Naar de rechter
Volgens Van Oosten kan de EBI niet uitleggen waarom de glaswand noodzakelijk is: 'Advocaten worden gescreend en gefouilleerd en moeten alles afgeven en in een kluis stoppen. Zij zullen heus geen rottigheid mee naar binnen smokkelen - dan worden ze tuchtrechtelijk opgeknoopt.'
Volgens het ministerie van Veiligheid en Justitie kunnen gedetineerden klachten indienen bij de Raad voor de Strafrechtstoepassing, 'en daarover oordeelt de raad steeds zodanig dat het regime standhoudt en wij geen reden zien het te wijzigen'.
Woensdag werd bekend dat jihadverdachten die vastzitten op terreurafdelingen (TA) in Vught en Rotterdam naar de rechter stappen als ze geen milder regime krijgen. Ook zij beklagen zich over 'vernederende' visitaties zodra ze de afdeling verlaten, waarbij ze zich moeten ontkleden, bukken en hun geslachtsdelen optillen. Voor de jihadverdachten reden om niet naar het strafproces te gaan waarop ze zich zouden moeten verdedigen.
