Duizenden Ethiopiërs ontheemd door hongersnood
Tienduizenden mensen zijn op drift geslagen in Ethiopië dat getroffen is door de ergste droogte in vijftig jaar. De afgelopen weken hebben tienduizend Ethiopiërs al de uiterst gevaarlijke oversteek over de Rode Zee gewaagd, via het door oorlog verscheurde Jemen, om werk te vinden in Saoedi-Arabië.
Ook in Libië lijken meer migranten aan te komen die de honger in de hoorn van Afrika ontvluchten. Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad , waarschuwde deze week nog voor een nieuwe invasie van vluchtelingen vanuit het instabiele Libië. Volgens de UNHCR wachten op dit moment 100 duizend migranten uit tal van Afrikaanse landen aan de Libische kust op het juiste moment de Middellandse Zee over te steken. Alleen deze week al werden 4.000 bootvluchtelingen van zee gevist door de Italiaanse kustwacht.
De plotselinge toename op de gevaarlijke zeeroute vanuit Djibouti over de Rode Zee naar het Arabische schiereiland toont de sterk verslechterende situatie in Ethiopië. Het land is getroffen door de ergste droogte sinds vijftig jaar die twee keer zoveel mensen met honger bedreigt als in 1984 toen bijna een half miljoen Ethiopiërs omkwamen. Op dit moment is eentiende van de bevolking, 10 miljoen mensen, aangewezen op acute voedselhulp. Unicef verwacht dat dit aantal snel verdubbelt omdat Ethiopië nog maar de helft van de benodigde 1,4 miljard euro heeft ontvangen voor noodhulp.
Vorige week heeft de Europese Unie nog 122,5 miljoen euro extra toegezegd aan Ethiopië, maar het tekort bedraagt nog steeds 725 miljoen euro, terwijl de situatie dagelijks verslechtert. Miljoenen Ethiopiërs ontvangen geen hulp terwijl ook hun oogsten zijn mislukt voor bijna het tweede achtereenvolgende jaar en hun vee massaal sterft bij gebrek aan water en grasland.
Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) proberen Ethiopiërs, maar ook gevluchte Somaliërs de banen terug te krijgen die ze hadden voordat Saoedi-Arabië in 2013 alle buitenlandse werknemers het land uitzette. 'Ze worden door smokkelaars naar Jemen gelokt waar ze vogelvrij zijn vanwege de burgeroorlog en het risico lopen te worden ontvoerd, uitgebuit, verkracht en vermoord', schrijft Mohammed Abdiker van het IOM in de Wall Street Journal.
Volgens Abdiker worden de gevaren die migranten lopen op de gevaarlijke zeeroute naar Jemen - die door Afrikanen 'de toegangspoort tot verdriet' is gedoopt vanwege de duizenden die zijn verdronken - ten onrechte vergeten omdat alle aandacht uitgaat naar de miljoenen vluchtelingen die Europa proberen te bereiken vanuit Turkije. Ook de Verenigde Naties is verontrust dat alle aandacht gaat naar Syrië en de vluchtelingenstroom naar Europa. Niet alleen conflicten elders in de wereld worden hierdoor vergeten 'maar ook de 36 miljoen mensen die in Afrika worden getroffen door klimaatveranderingen', zo zei een VN-afgevaardigde vorige week op een top in New York over noodhulp in Afrika.
Noodsituatie Malawi
De president van Malawi, Peter Mutharika, heeft woensdag de noodtoestand afgekondigd in zijn land omdat het wordt geconfronteerd met de ergste droogte ‘sinds 100 jaar’. Het is na Zimbabwe, het tweede land in Zuidelijk Afrika dat de noodtoestand heeft uitgeroepen, waardoor noodhulp op gang kan komen. Het Wereld Voedsel Programma (WFP) waarschuwde al langer dat Malawi de ergste voedselcrisis in decennia staat te wachten. ‘De situatie is heel bedreigend en wij denken dat het ergste nog moet komen’, aldus David Orr, zegsman van WFP in Zuidelijk Afrika.
Door de klimaatverandering is het regenseizoen overgeslagen in Zuidelijk Afrika en ook in de hoorn van Afrika, waardoor de oogsten deze lente zijn mislukt. De meeste getroffen landen, waaronder Zambia, Zuid-Afrika en Mozambique, Zuid-Soedan en Ethiopië, hadden ook in 2015 al weinig tot geen regen waardoor er al geen voedselvoorraden waren. Naar schatting 36 miljoen mensen in Afrika zijn afhankelijk geworden van voedselhulp.
In een artikel op de internationale nieuwswebsite Inquisitr waarschuwt Mitiku Kassa, hoofd van het nationale voedselcrisiscentrum in Ethiopië, dat de vluchtelingenstroom uit Ethiopië nog veel groter kan worden dan die uit Syrië als er niet meer geld komt. 'Blijkbaar vinden gelddonors de hongersnood in Ethiopië niet zo'n groot probleem als de Syrische vluchtelingen die op de stoep staan van Europa.'
Het Wereld Voedsel Programma (WFP), dat nu aan 10 miljoen mensen in Ethiopië voedsel verstrekt, komt 377 miljoen euro tekort in Ethiopië. Unicef maakt zich grote zorgen over de gevolgen. 'Nu al zijn een half miljoen kinderen ernstig ondervoed en gaan 2,1 miljoen kinderen niet naar school vanwege de droogte', zegt Sacha Westerbeek van Unicef Ethiopië vanuit de hoofdstad Addis Abeba. Ook op de lange termijn laat ondervoeding ernstige sporen achter in een land, zegt ze. 'Dat zie je nog decennia terug in opleiding, gezondheid en economische perspectieven van mensen.'
De hongersnood treft ook de 734 duizend oorlogsvluchtelingen uit buurlanden die in kampen in Ethiopië leven. De vluchtelingenpopulatie, vooral afkomstig uit Zuid-Soedan, Somalië en Eritrea, is de grootste van Afrika maar de UNHCR heeft maar 10 procent van de benodigde 248 miljoen euro ontvangen om de vluchtelingen op te vangen. De organisatie heeft grote moeite om voldoende voedsel te kunnen uitdelen, hetgeen de kans vergroot dat vluchtelingen door reizen naar bijvoorbeeld Europa.
Het gebrek aan geld en de toenemende vraag om noodhulp vanwege de vele brandhaarden in de wereld is aanleiding voor een belangrijke VN-top in Istanbul eind volgende maand. Op de World Humanitarian Summit zullen wereldleiders bespreken hoe efficiënter kan worden omgesprongen met de beperkte middelen. Voor 2016 heeft de VN om 20 miljard dollar aan noodhulp gevraagd, 0,04 procent van het wereldinkomen.
