Duitse vakantie: met ons gaat alles goed

Maandenlang was er uitputtend gedebatteerd over de chaotische boekhouding van het kabinet. Vooral de minister van Financiën, Theo Waigel, kreeg het zwaar te verduren. Om toch maar aan de euro-eisen te voldoen, greep hij naar het goud van de Bundesbank en verloor. Dat bleek uiteindelijk helemaal geen ramp. Ineens waren er andere 'stille reserves', die kunnen worden ingezet voor het dichten van de gaten.

Eind volgende week, zo heeft Waigel beloofd, zal hij de cijfers nog eens allemaal op een rijtje zetten. Veel zin heeft het niet, want komende vrijdag gaat ook de Bondsraad met vakantie, overigens niet dan nadat de senaat de 'belastinghervorming van de eeuw' zal hebben verworpen. Een bemiddelingscommissie zal na de zomer proberen of er nog iets te redden valt.

En zo kwam er een einde aan wat volgens velen de zwaarste crisis uit Helmut Kohls vijftienjarige regeerperiode was geweest. Menigeen wist twee weken geleden dat het nog voor het reces met Kohl zou zijn afgelopen. Het land zelf verkeerde ook al op de rand van de afgrond, want zakt dit jaar weg naar een financieringstekort van mogelijkerwijs drie komma een, of zelfs drie komma twee, in plaats van de heilige drie komma nul procent.

Terwijl thuis de doodsklokken luidden, vertoefde de kanselier de meeste tijd in het buitenland. Genietend van de Amsterdamse grachten of, tijdens de G-7 in Denver, van Chuck Berry (Roll over Beethoven) werd hij alom gevierd als de vlotte, maar toch vooral wijze staatsman, die de Heimat via de Duitse media regelmatig mocht berichten welke topconferentie door hem weer was gered. Tussen haakjes een merkwaardig fenomeen: thuis wordt hij de grond ingeboord, maar als de Duitse journalisten met hem mee mogen, liggen ze aan z'n voeten.

Inmiddels heeft Kohl, als voorzitter van de CDU, de eerste schep gezet in de Berlijnse grond, waar voor een slordige vijftig miljoen de nieuwe partijcentrale zal verrijzen. Dat duidt op vertrouwen. Nog veel belangrijker: tot ver in de volgende eeuw zal er geen cent worden bezuinigd op de astronomische subsidie aan de ex-DDR, waar jaarlijks per saldo onveranderd 150 miljard mark heen gaat.

De oppositie ging akkoord met dit besluit, hetgeen bewijst waar in Bonn de prioriteiten liggen. Als het om de euro-criteria of Oost-Duitsland gaat, wint de ex-DDR, waar de bevolking immers ook volgend jaar september naar de stembus gaat en waar nog minder begrip heerst voor de riskante euro-operatie (D-mark inleveren!) dan in het westen van de republiek. Samengevat: een mislukte Duitse vereniging is nog veel erger dan een mislukte euro.

Het volk zelf, werkloos of niet, is massaal op de vlucht geslagen. Niet om Kohl, maar vanwege het slechte weer. Naar schatting minstens dertig miljoen Duitsers vieren dit jaar hun vakantie buiten de grens, waarbij de zeventiende deelstaat, Majorca, hevige concurrentie ondervindt van de nieuwe DDR, de Duitse Dominicaanse Republiek. Vorig jaar bezochten ruim een miljoen Duitsers dit zonnige Caribische oord, dit jaar zijn het er twee miljoen.

Ze kunnen het gemakkelijk betalen. Allemaal bij elkaar hebben de Duitsers volgens de laatste cijfers hun geldvermogen aan spaargeld, effecten en levensverzekeringen de afgelopen jaren weten op te voeren tot vijf biljoen (een vijf met twaalf nullen) D-mark, zeventig mille de man. In werkelijkheid is het allemaal niet zo eerlijk verdeeld, maar vooralsnog is er geen sprake van verpaupering, van Britse of Franse toestanden. De Duitse exportmotor zoemt overigens als nooit te voren.

In een dergelijke, bijna idyllische toestand, is het begrijpelijk dat er iets moet worden gevonden om de nieuwsarme zomertijd door te komen. Deze taak heeft een politicus uit Beieren op zijn schouders genomen. Hij heet Edmund Stoiber, is premier van de zuidelijke deelstaat en weet waarmee je in Duitsland, zowel in west als oost, de meeste handen op elkaar krijgt. Hij staat stram voor de aanbeden D-mark.

De euro, aldus Stoiber, wordt zwakker dan de D-mark indien het Duitse financieringstekort over 1977 groter blijkt dan drie komma nul procent. Zalen vol bierdrinkers gaan plat voor die man als hij verzekert volgend jaar in de Bondsraad tegen de euro te zullen stemmen indien... enzovoorts.

Maar ook Beieren gaat met vakantie, in het kader van de spreiding dit jaar als laatste Duitse deelstaat op 31 juli. Daarna wordt het ook in het zuiden rustig en kan iedereen zich voorbereiden op de volgende crisis. Wij blijven bij eerdere prognoses en voorspellen dat Kohl en zijn deo-liberale coalitie de rit zullen uitzitten tot de verkiezingen van september 1998.

Of de kanselier zijn toch al indrukwekkende succes opnieuw kan prolongeren, hangt af van het echte probleem, namelijk de extreem hoge werkloosheid.

Willem Beusekamp