Drinken uit de bron

Vanaf de snelweg die dwars door Waco snijdt, heb je een goed zicht op de verwoeste stad: verlaten winkels, dichtgetimmerde gebouwen, braakliggende veldjes.

Waco, Texas heeft zichzelf aangedaan wat veel steden in Amerika hebben laten gebeuren: het leven heeft het centrum verlaten en een woud van torenhoge lichtreclames lokt naar nieuwe kooppaleizen langs doorgaande wegen.

Wat in Waco ook verdwenen mag zijn, niet de kerken.

De Gouden Gids van Waco (120 duizend inwoners) heeft zes pagina's nodig om de kerken te vermelden. Er zijn alleen al zeventig baptistenkerken. Je hebt kerken voor lutheranen,voor lutheranen van de synode van Missouri, voor methodisten, voor presbyterianen, voor zevendedagsadventisten, voor volgelingen van de Nazarener, voor pinkstergelovigen, voor jehova's, voor mennonieten en katholieken – alle derivaten die het christendom kent hebben een plek in Waco. Het zijn honderden kerken. En waar je komt, ze zitten vol. God woont in Waco.

Als een kolossaal mausoleum rust de baptistenkerk van Woodway, een buitenwijk van Waco, op zijn terp. Binnen gaan pizza's rond en milkshakes en rennende kinderen. Op de vroege zondagavond zal een kindermusical worden opgevoerd over het ontstaan van de Verenigde Staten, onder Gods sturende hand.

Een enorme lobby met aangrenzende foyers versterkt de idee van een theater. De grote zaal, het hart van de kerk, biedt plaats aan meer dan duizend bezoekers. De laatste voorzieningen van beeld en geluid zijn voorhanden. Geloven gaat niet op een koopje in Amerika.

Enkele tientallen kinderen tussen 7 en 12 jaar marcheren naar voren. Ze dragen folkloristische kleding die typerend moet zijn voor een van de vijftig staten van de VS of ze spelen de rol van staatsman en generaal. Een 10-jarige doet founding father Benjamin Franklin.

Hij declameert: 'Als een mus niet omlaag kan vallen zonder dat Hij het weet, is het dan aannemelijk dat een rijk zich kan verheffen zonder Zijn hulp?' De naar schatting 11-jarige voorzitter van de conventie van staten heeft het antwoord: 'Ben Franklin wist als patriot dat de beste grondslag voor alles het Woord van God is.'

'We zijn in de allereerste plaats een christelijk land. Het is van groot belang dat onze kinderen dat meekrijgen.' Bob Johns is een grote, zware man met een zachte stem. Hij is een van de dominees in Woodway. Een groen T-shirt op een spijkerbroek. 'Wij laten onze kinderen niet los. Links probeert het geloof te verbannen uit het openbare leven. Dat zullen wij niet toestaan.

'In Hollywood maken ze films over pedofilie. Nou en, zeggen ze. Bush trekt een streep. Tot hier, niet verder. Ze zetten de president neer als dom en slecht. Maar hij is een gelovig man. Ik hoorde laatst van een onderzoek waaruit bleek dat veel jonge mensen geen probleem meer hebben met liegen. Dat is Clinton, zeggen wij dan tegen elkaar.'

Voor 72 procent van de Amerikanen is het van belang dat de president een man van het geloof is.

George W. Bush was een late bekering. Zijn vrouw stelde hem voor de keuze tussen de fles en het gezin. Aan de vooravond van zijn veertigste verjaardag, in 1986, gooide hij het roer radicaal om. Hij zwoer de drank af en nam het geloof aan. Hij ging in de politiek, werd in 1994 gouverneur van Texas. 'Ik geloof dat God wil dat ik president word', zei hij vier jaar later.

George Bush is een zogeheten 'wedergeboren christen'. Als lid van de kerk van de methodisten wordt hij gerekend tot de brede beweging van de evangelicals. Zeker zeventig miljoen Amerikanen beschouwen zich evangelical; hun christendom is een wijze van bestaan, het is informeel en offensief.

Er moet een verhaal worden verteld aan de wereld, het bijbelse verhaal in de variant van blank, traditioneel Amerika.

Op een prachtige zomeravond ontvangt Heather Mercer enige tientallen mensen op het grasveld van haar charmante, witte huis met veranda. Ze is een hartelijke, jonge vrouw. In de nadagen van het Talibanregime heeft ze missiewerk gedaan in Afghanistan. Ze hebben haar gevangen gezet. Terug in Waco ontvangt ze elke dinsdagavond verschoppelingen uit de buurt. Ze krijgen eten en drinken en daarna is er gesprek. Roy, een Hispanic: 'Je leert over de Schepper. Jawel, ik ben christen. Vroeger was ik het tegenovergestelde. Toen was ik verslaafd.' Als iedereen in een kring zit, vraagt Heather wat men zou doen als tijd en geld geen rol speelden. Bill zegt: 'Ik zou drinken uit de Bron.'

Heather sluit haar ogen: 'Dit is voor God. Als we hier samenkomen zonder te veranderen, doen we God tekort. We willen werkelijk de transformerende kracht van God ervaren.' Fred stemt in: 'Ik was seksverslaafd. God heeft me bekeerd.'

In 2001 vertrokken bijna 350 duizend Amerikanen naar missielanden. Dat was acht keer zoveel als in 1996.

Het prikbord in de foyer van de baptistenkerk in Woodway meldt dat in China sprake is van 'een exploderende oogst'. In één project zijn 170 mensen op God gaan vertrouwen. 'Maar met 1,2 miljard dolende zielen in China, is de behoefte aan meer werkers nog heel groot.'

'Dit is een door en door christelijke natie.' Michael Novak is onderzoeker naar de maatschappelijke invloed van religie in de VS. Hij is verbonden aan een van de vooraanstaande denktanks van het land, het American Enterprise Institute in Washington. Eigenlijk is zijn verhaal dat we ons niet zo moeten verbazen. 'Het Hooggerechtshof heeft al twee keer, in 1892 en 1932, uitgesproken dat Amerika een christelijke natie is.'

Novak zegt dat we ons laten misleiden door het televisiebeeld van Amerika. Dat is te libertair. 'Amerika lijkt in religieus opzicht op een derdewereldland. 40 Procent van de bevolking gaat een keer per week naar de kerk; 30 procent twee keer. De Democraten zijn hun kiezers onder de kerkgangers kwijtgeraakt. De overgrote meerderheid van hen is op de hand van Bush.'

'Links ziet hen als aartsconservatieven en crypto-fundamentalisten.' Mark Noll, historicus en hoogleraar in het christelijk gedachtengoed aan Wheaton College in Wheaton, Illinois, noemt het een stereotiep: 'In de zin dat het gedeeltelijk klopt.' Als gevolg van de cultuurstrijd over zaken als abortus, de homorechten en überhaupt het postmoderne levensgevoel zijn veel protestanten militant geworden. Noll:

'Mensen als de televisiedominee Jerry Falwell hebben een basis gelegd voor het nieuwe religieuze rechts. Voor het eerst sinds Ronald Reagan zijn zij erin geslaagd de steun van conservatieve christenen buitengewoon belangrijk te maken voor de Republikeinse partij.'

Karl Rove is de regisseur, sommigen zeggen de Raspoetin van Bush. Ofschoon Bush in 2000 uiteindelijk zijn doel bereikte en het presidentschap kreeg toegewezen, telde Rove de gemiste kansen. Hij zei in december 2001 dat de partij de stemmen van vier miljoen evangelicals had laten lopen. Rove: 'Het is iets waar we veel tijd en energie aan moeten gaan besteden.'

In Highland, een enigszins Haagse buurt van Waco zwaait dominee Mark Wible de scepter over de Highland Baptist Church. Hij is meer dan twee meter lang. Vroeger was hij een basketballer.

De kerk gaat uitbreiden. De uitvoering van de bouwplannen zal vijf miljoen dollar kosten. De kerkleden hebben het geld al bijna bij elkaar gebracht. Hij verklaart het succes: 'God wil iets met jou. Dat is wat wij onze mensen steeds opnieuw voorhouden. Je ziet dat het nieuwsgierig maakt.'

Hoe zou het komen dat die vraag in Europa zo weinig interessant wordt gevonden?

'Omdat jullie niet bidden', zegt Wible.

'Jullie gaan er niet in met je persoon. Jullie zeggen niet: oké, ik ga proberen één meisje te redden uit de rotzooi van de drugs en de seks in Amsterdam. Ja vriend, het is een wilde toestand daar. Eén meisje. En misschien dan nog een. Een voor een open je hun hart voor Jezus. Je moet erin geloven. Je moet bidden, bidden en bidden.'

Dominee Wible ziet tekenen van een nieuwe tijd. Veel jongeren in zijn kerk doen niet aan seks voor het huwelijk. Dat is goed. 'Ik wil graag geloven dat het komt door hun bidden', zegt hij.

President Bush heeft miljoenen uitgetrokken voor programma's van onthouding. 'De regering moet de norm stellen, absoluut. Een regering moet daarvoor niet weglopen. We zijn geen honden. Menselijke wezens hebben het vermogen om te wachten.'

In Highland preekt deze zondagochtend pastor Barry Camp. De kerk zit vol, als vanzelfsprekend. Het zijn overwegend jonge stellen. Veel mannen houden een arm stevig om de schouder van hun vrouw geslagen. Dat houden ze de hele dienst vol. Camp praat over de vraag hoe onvermogen overwonnen moet worden. Het blijkt over echtscheiden te gaan. Hij heeft laatst gelezen dat meer christelijke stellen uit elkaar gaan dan niet-christelijke. 'Daar kan m'n pet niet bij.'

Hij is een kleine man, een zestiger. Hij preekt niet, hij vertelt, met zijn handen in de zakken van zijn broek. Hij geeft een college in huwelijkstrouw. Laat de ander in zijn waarde. Hij bindt het op het hart. Leer lief te hebben wat nochtans van je verschilt. Uit de eerste brief aan de Korintiërs, hoofdstuk 13, vers 4: 'De liefde is geduldig en vriendelijk, de liefde is niet afgunstig.' Zijn stellingen worden op grote schermen geprojecteerd. Na afloop krijgen de stellen de wenken nog eens op papier in handen gedrukt, voor thuis.

Later op zondagochtend, een hal in de woestenij van wat het centrum van Waco moet zijn geweest. Mudvol is het. Honderden jongeren zitten en staan dicht op elkaar, met stralende gezichten. Er wordt uit volle borst gezongen op eenvoudige, snoeiharde akkoorden van de band: Let everything that has breath, praise the Lord. Er zijn er die hun rij verlaten en languit, met gestrekte armen, op de grond vallen.

Robert Herber, een lange, slanke jongen, is een van de pastors van de Antiochkerk. Hij verklaart het succes van de jongerenkerk uit de informaliteit ervan. 'Just meeting God', zegt hij.

Twee gezinnen gaan naar Somalië. Voor tien jaar. Bidt voor hen, bidt voor hen. Velen dringen naar voren, leggen hun handen op de hoofden van degenen die voor hen staan. 'Een laatste stevige knuffel', roept de voorganger.

Cindy wordt ondergedompeld. Cindy heeft gezegd dat de duivel kan ophoepelen, wordt gedoopt, nu heeft ze haar leven gegeven aan God. Gejuich stijgt op, er wordt gefloten en geschreeuwd.

Dan is de bühne voor Doug Sherman, voorzitter van de raad van bestuur van een adviesbureau uit Little Rock, Arkansas. Hij is een vijftiger. Een gebruind gezicht, vrijetijdskleding uit de hogere prijsklasse. Hij vertelt over zijn vader, een jood die nooit de waarheid wilde zien. 'Ik groeide op in duisternis. Het waren de ellendige jaren zestig. We zagen dat het ene na het andere land in handen viel van het wrede en atheïstische communisme.' Doug vond Jezus: 'Zo begon een levenslange vriendschap.'

Nu vertrekken zijn zoon en schoondochter naar Libanon. Ik wil dat jullie weten hoe ongelofelijk trots ik op jullie ben. Doug heeft het tweetal onder donderend applaus naar voren gehaald. Laten we bidden, laten we voor hen bidden, laten we bidden dat het hen zal lukken de moslims tot de ware kerk te brengen.

Jill Mashburn is een kleine, magere vrouw. 32 Is ze. Ze heeft Engelse literatuur gestudeerd aan Baylor. Het is de universiteit van Waco, de grootste baptistenuniversiteit ter wereld. Met haar studie doet ze niets, ze heeft een drukbezochte koffieshop. Ze spreekt over 'een complex van angst'. Ze vindt het ingewikkeld. 'Ik wil niet een negatieveling zijn tegenover God.' Ze zegt: 'In de Antiochkerk zit heel veel energie. Het is opwindend om God een deel van je leven te maken. Maar het is ook onderdrukkend. Als je niet leeft naar de hoge verwachtingspatronen, laten ze dat ongenadig hard voelen. Heel veel jonge mensen lopen hier rond met schaamte en schuld.

'Ik geloof wel dat Amerika in een zeker soort morele crisis verkeert. We zijn een maatschappij van spelletjes en vermaak. Amerika's macht is aan het aflopen. Op de scholen is goed en kwaad nog wel een thema, maar binnen een zeepbel van conservatisme. Wat echt aan de hand is in de wereld wordt niet verteld. We zullen steeds meer etnische conflicten krijgen in de wereld. De meeste jongeren in Amerika hebben geen idee. Ze weten hoe ze Nintendo moeten spelen. Voor de rest zijn ze blanco.'