Commentaar
'Drinken is minder stoer dan tien jaar geleden'
Dat drank bij jongeren uit de gratie raakt, laat zien dat onwenselijk gedrag kan worden omgebogen, schrijft Sander van Walsum in het commentaar van de Volkskrant.
Wij, westerlingen, houden er van oudsher vaak een lineaire tijdsopvatting op na: we hebben de neiging om een ontwikkeling waarvan we getuige menen te zijn recht door te trekken naar de toekomst. In de jaren zestig en zeventig kwam daar een optimistische stemming uit voort. Het ging goed en het zou alleen maar beter gaan.
De laatste decennia draagt de lineaire tijdsopvatting vooral bij aan een zeurend ondergangsgevoel (waar we ons in dit deel van de wereld overigens veel behaaglijker bij lijken te voelen dan bij het vooruitgangsgeloof). De vaak gehoorde verzuchting 'waar moet dat heen?' is er een uitdrukking van.
'Waar moet dat heen?'
'Waar moet dat heen?', zullen veel mensen onder andere hebben gedacht bij de aanblik van zuipende jongeren - die ook nog eens steeds jonger leken te worden. De impliciete verwachting was dat jongeren in de toekomst nog vroeger zouden gaan drinken en dat toekomstige ouders hun nóg minder in de weg zouden leggen.
Dat blijkt niet het geval, heeft de Utrechtse hoogleraar jeugdstudies Wilma Vollebergh na een onderzoek onder zevenduizend scholieren vastgesteld. Van de 12-jarigen in Nederland heeft 17 procent weleens alcohol gedronken, tegen 71 procent in 2003. Van de ondervraagde jongeren tussen 12 en 16 jaar had een kwart de voorgaande maand alcohol gedronken, tegen ruim de helft in 2003.
Dat zijn bemoedigende cijfers. Ondanks de vaststelling dat de scholieren die wél drinken dat doorgaans steviger doen dan voorheen. En ondanks de vraagtekens die bij de eerlijkheid van de antwoorden kunnen worden geplaatst. Zelfs als het feitelijk drinkgedrag van jongeren nu minder afwijkt van dat in 2003 wordt op dezelfde vraag nu een ander 'sociaal wenselijk' antwoord gegeven. Daaruit kan op zijn minst worden geconcludeerd dat drinken minder stoer wordt gevonden dan tien jaar geleden - om maar te zwijgen over te veel drinken.
Dit rechtvaardigt de hoop dat onwenselijk gedrag in betrekkelijk korte tijd kan worden omgebogen - in dit geval ook door ouders die het drinken krachtiger ontmoedigen dan vroeger. Voor fatalisme over de onomkeerbaarheid van sociale tendensen is dus geen enkele reden.
Sander van Walsum is verslaggever van de Volkskrant.
