'Donateur wil weten waar geld heengaat'

Milou Halbesma kan zich eigenlijk niet voorstellen dat ze vandaag een prijs in ontvangst gaat nemen. Als hoofd communicatie van KWF Kankerbestrijding dingt ze in de Haagse Nieuwe Kerk mee naar de prijs voor het meest transparante jaarverslag van een goed doel, ingesteld door de Donateursvereniging en accountant PricewaterhouseCoopers (PwC). Maar in de lobby toont Halbesma zich voorzichtig. 'Ik heb de richtlijnen even nagekeken en ik denk als goed doel met een veelheid van onderzoeksprogramma's weinig kans te maken.'

Ook de genomineerde Paul Lem van Plan Nederland cijfert zich voorafgaand aan de uitreiking weg. Maar de directeur van de organisatie die voorheen als Foster Parents Plan door het leven ging, heeft al wel nagedacht over wat hij bij een overwinning gaat zeggen, vertelt hij in de coulissen van de kerk. 'Deze prijs gaat over transparantie bij goede doelen. Veel belangrijker is het nog om te weten of het geld van de donateur ook daadwerkelijk op de goede plaats is aangekomen.'

Transparantie is een eerste stap en essentieel voor het vertrouwen bij goede doelen, zo houdt juryvoorzitter Morris Tabaksblat, oud-topman van Unilever, zijn gehoor van ongeveer tweehonderd luisteraars voor.

Kernachtigheid, beperking van de omvang en de bevordering van de toegankelijkheid zijn de sleutelwoorden voor de jury, zegt Tabaksblat. 'Je geeft verantwoording af over je inkomsten en uitgaven, geeft inzage in de prestaties en schetst een beeld van de strategie die je voor ogen hebt.'

Die informatie is hard nodig. Charitatieve instellingen worden de laatste jaren kritisch gevolgd door pers en publiek, schetst Martin Bauman van PwC. Vaak is een affaire over risicovolle beleggingen, opgepotte vermogens of hoge topsalarissen de aanleiding voor een openbaar debat. 'Goede doelen stellen zich daarbij vaak reactief op', vertelt Bauman. 'De maatregelen zijn weliswaar accuraat en goed. Maar het zou verstandig zijn als charitatieve instellingen in het maatschappelijke debat een proactieve houding aannemen.'

De prijs voor het beste jaarverslag kan daarbij helpen, meent spreekstalmeester Angela Groothuizen. 'De prijs komt precies op het juiste moment.' Ook de donateurs hebben belang bij een goed verslag, vindt initiatiefneemster Esther Jacobs van de Donateursvereniging. 'Er zijn niet alleen mopperende donateurs die informatie willen hebben, maar ook vele gevers die graag willen weten waaraan zij hun geld schenken.'

Hoewel het gemiddelde eindcijfer voor de jaarverslagen een vijf bedraagt 'een kleine onvoldoende' is Tabaksblat 'onder de indruk geraakt' van de kwaliteit. Verbeteringen zijn uiteraard mogelijk. Een nadere toelichting is soms onontbeerlijk, zegt Tabaksblat. 'In veel jaarverslagen staan foto's opgenomen van lachende mensen. Zijn zij geholpen door de instelling, of zijn het soms ingehuurde modellen of kinderen die een zakcentje krijgen van de fotograaf?'

Ook over de vaak ontbrekende toekomstverwachting van goede doelen en de onduidelijke bestuursstructuur, de governance - 'u had van mij niet anders verwacht' - laat Tabaksblat zich kritisch uit.

Maar de winnaar krijgt lof. KWF Kankerbestrijding heeft een degelijke en gelijkmatige score behaald, vertelt Tabakblat. Helder informatief en leesbaar. Met gebalde vuisten reageert Milou Halbesma op de overwinning. 'Deze prijs komt heel erg onverwacht. Voor ons organisatie met 120 duizend vrijwilligers en 750 duizend donateurs is publieksvertrouwen van groot belang.'