DNB: tot 8 miljard bezuinigen

AMSTERDAM - Het kabinet moet volgend jaar minimaal 6-, maar mogelijk tot 8 miljard euro bezuinigen om het begrotingstekort omlaag te brengen naar de Europese norm van 3 procent.

Dat concludeert De Nederlandsche Bank (DNB) op basis van zijn nieuwste economische raming. Die is weer somberder dan de vorige. DNB denkt dat de Nederlandse economie dit jaar met 0,8 procent krimpt. In december voorzag de centrale bank 0,6 procent krimp. DNB is ook negatiever geworden over 2014. De economie zal dan geen 1,0 procent groeien, maar slechts 0,5 procent.

Dat de economie minder snel opkrabbelt dan voorzien, pakt slecht uit voor de overheidsfinanciën. Bij ongewijzigd beleid groeit het begrotingstekort in 2014 naar 3,9 procent. In 2015 zal het volgens DNB eveneens de Europese limiet overschrijden. De prognose voor dat jaar is 3,4 procent.

Begin dit jaar zette het kabinet 4,3 miljard euro aan ombuigingen uit het regeerakkoord in de ijskast, omdat vakbonden en werkgevers dat als voorwaarde stelden voor een sociaal akkoord. Premier Rutte sprak toen de hoop uit dat de bezuinigingen niet nodig zouden zijn, omdat de economie zich misschien sneller zou herstellen dan verwacht.

Wat DNB betreft kan Rutte die hoop zoetjesaan laten varen. Om het begrotingstekort onder de 3 procent te brengen, volstaan de 4,3 miljard euro ombuigingen uit het regeerakkoord niet eens. De bezuinigingsdoelstelling van 6 miljard die eurocommissaris Olli Rehn eind mei suggereerde, waarschijnlijk evenmin.

DNB-directeur Job Swank denkt dat 6 miljard euro net voldoende kan zijn om de Europese norm te halen, mits die ombuigingen volledig bestaan uit lastenverzwaringen. 'Lastenverzwaringen zijn voor de politiek altijd de gemakkelijke weg, want die leveren de schatkist op korte termijn meer op dan bezuinigen.' Desondanks raadt Swank het kabinet af de burgers nog meer te belasten. 'Lastenverzwaringen trekken op de lange termijn altijd een wissel op de economische groei.'

Lastenverzwaringen tasten de koopkracht van huishoudens aan en daarmee de bestedingen. Dit terwijl de zwakke binnenlandse consumptie de achilleshiel is van de Nederlandse economie. Swank: 'De fors dalende koopkracht is de belangrijkste oorzaak van de tegenvallende economische ontwikkelingen.' Het kabinet kan dus maar beter voor bezuinigen kiezen, vindt de DNB-directeur.

Als het kabinet ongeveer evenveel bezuinigt als de lasten verhoogt, dan is een ombuigingspakket van 7,2 miljard euro nodig. Zet het kabinet vooral het mes in de eigen uitgaven en ontziet het de burgers zoveel mogelijk, dan moet het 8 miljard euro aan bezuinigingen bij elkaar sprokkelen, meent Swank.

De kans dat het kabinet op grond van de sombere DNB-raming actie onderneemt, is klein. Premier Rutte heeft steeds gezegd dat het kabinet een eventueel besluit om extra te bezuinigen laat afhangen van de augustusraming van het Centraal Planbureau (CPB), de Macro Economische Verkenningen. Het CPB komt donderdag al met een nieuwe tussenraming, maar ook die zal het kabinet waarschijnlijk negeren.

Dat de economische vooruitzichten zo zijn verslechterd, wijt DNB vooral aan tegenvallende bestedingen. Huishoudens geven dit jaar 2,0 procent minder uit dan in 2012. DNB verwacht dat gezinnen hun uitgaven volgend jaar met nog eens 1,8 procent terugschroeven. In december dacht DNB nog dat de particuliere consumptie in 2013 en 2014 met respectievelijk 1,7 en 1,2 procent zou afnemen.

De terugval in de bedrijfs- en woninginvesteringen is nog groter. Bedrijven investeren dit jaar 6,8 procent minder. In december ging DNB nog uit van -3,4 procent.

Op de woningmarkt dalen de bestedingen dit jaar met bijna 10 procent. Zes maanden geleden was de schatting van DNB -5,6 procent.

'Onder water'

1,3 miljoen Nederlandse koopwoningen zijn minder waard dan de hypotheek die erop rust. Opgeteld staan zij 65 miljard euro in de min. Tot nu toe werd het aantal huizen dat 'onder water' staat rond de 1 miljoen geschat. De cijfers tonen volgens DNB aan dat het beeld van Nederlandse hypotheken 'vertekend' is. De gemiddelde huizenbezitter mag dan royaal in de plus staan, een groeiende groep huizenbezitters loopt een groot risico om met een schuld achter te blijven. De 'kwetsbare groep' bestaat volgens DNB vooral uit mensen die de afgelopen tien jaar een huis hebben gekocht, niets hebben afgelost en weinig hebben gespaard.