Dit zijn vijf van de zeven verdachten van de verijdelde aanslag

1. Hardi N. (34), woonachtig in Arnhem.

De verdachte van Irakese afkomst wordt door het OM als spil gezien in het netwerk. N. werd in 2014 gearresteerd op verdenking van uitreizen naar Syrië, met het doel zich aan te sluiten bij de terreurgroep Jabhat al-Nusra. Zelf beweerde hij weeskinderen te willen helpen. ‘Radicalen zien me als een afvallige omdat ik voor de overheid werk. Ik was niets geks van plan’, zei hij in de rechtszaal. Voor zijn arrestatie werkte N. als vreemdelingenbewaarder bij justitie. Hij werd veroordeeld tot 24 maanden cel, waarvan 8 maanden voorwaardelijk.

Tijdens het uitzitten van zijn straf op de terrorismeafdeling van de EBI in Vught ging hij samen met drie medeverdachten in hongerstaking uit protest tegen het strenge gevangenisregime. Eén van die medeverdachten was Mohammed B., de moordenaar van filmmaker en columnist Theo van Gogh in 2004.

In hoger beroep werd N. in oktober 2017 veroordeeld tot 24 maande cel, waarvan 21 voorwaardelijk. Hij kreeg een proeftijd van drie jaar.

Na zijn veroordeling werd N. in een kliniek in Arnhem behandeld voor een posttraumatische stressstoornis. Ook vonden er wekelijks gesprekken plaats met een theologische deskundige, omdat N. tegenover de reclassering had aangegeven dat hij twijfelde over zijn eigen kennis en opvattingen over het geloof. ‘Hij lijkt ook bezig te zijn met de vraag hoe zijn geloof zich verhoudt ten opzichte van westerse normen en waarden’, staat in zijn arrest. N., zo merkte de reclassering verder op, vindt het ‘belangrijk om een goede indruk te maken op anderen en zich geaccepteerd te voelen’.

Het is onduidelijk hoe lang N. al in Nederland verblijft. Zijn ouders zijn momenteel in Irak, zo zegt een jongere broer tegen de NOS. Hij verbaast zich over de arrestatie. Het ging juist goed met zijn broer. ‘Hij sportte veel en had net de voogdij over z’n (zesjarige) dochter terug.’

2. Nadeem S. woonachtig in Arnhem en 3. Waïl el A. woonachtig in Rotterdam

De in Afghanistan geboren Nadeem S. (26) verbleef in oktober en november 2013 in het Syrische Aleppo, waar hij zich aansloot bij Jabhat al Nusra. Op een foto uit die tijd houdt hij een vuurwapen in zijn handen. Na een kortdurende detentie die niet met zijn verblijf in Syrië te maken had, leert hij in 2014 Waïl El A. (21) kennen in de moskee. Ook El A. is net weer op vrije voeten: hij zat dertien maanden vast nadat hij op 16-jarige leeftijd betrokken raakte bij een schietpartij op de politie. Hij was zelf niet de schutter.

Twee dagen na de 18de verjaardag van El A. vertrekken de jongemannen zonder hun familie in te lichten vanuit Arnhem via het Duitse vliegveld Weeze naar Antalya in Turkije. Naar eigen zeggen willen ze een Syriëganger die hen om hulp heeft gevraagd terughalen naar Nederland. Ze kopen een last minute retourticket, heendatum 11 september, terugdatum 15 september. S. reisde op het legitimatiebewijs van zijn jongere broer. Op 17 september houdt de Turkse politie het tweetal aan in Gaziantep, zo’n 40 kilometer van de Syrische grens. De twee worden uitgeleverd aan Nederland en direct vastgezet. Tijdens de rechtszaak houden ze in eerste instantie hun kaken op elkaar over de persoon die ze wilden 'ophalen'. El A. geeft wel aan dat S. het brein achter hun reisplannen was.

Het OM gelooft niks van hun verklaringen en verdenkt de mannen ervan zich te willen aansluiten bij Jabhat al-Nusra. S. ‘heeft eind 2012 in besloten kring kenbaar gemaakt dat de jihad verplicht is en dat de vijanden van Allah bestreden moeten worden’, zo valt te lezen in het vonnis van de rechtbank Gelderland. Uit verklaringen van de moeder en broer van El A. blijkt dat hij na zijn detentie radicaliseerde. Hij gaf aan voorstander van IS en jihadisme te zijn en had veel documenten over de gewelddadige strijd in bezit. Het OM eist vier jaar cel tegen S. en drie jaar tegen El A.

De advocaat van S. noemde de strafeis destijds ‘exceptioneel hoog’ en de advocaat van El A. verweet het OM ‘tunnelvisie’. De rechtbank veroordeelt S. in 2016 tot drie jaar celstraf en El A. tot twee jaar cel wegens poging tot deelname aan een terroristische organisatie. S. krijgt een hogere celstraf omdat hij eerder naar Syrië was afgereisd en ‘dus als geen ander wist wat hem daar te wachten stond en waar hij mee bezig was’. Omdat hij de oudste van de twee was, ziet de rechtbank hem bovendien als brein achter de uitreisactie.

Zowel het OM als de twee veroordeelden gingen na het vonnis in hoger beroep, wat nog altijd loopt. Tijdens de behandeling bekende El A. dat de persoon die ze wilden terughalen jihadrapper Marouane B. was. ‘We hadden niet de intentie om in Syrië te blijven, we wilden daar juist iemand ophalen. Die wilde weg uit het strijdgebied, maar had zelf geen geld. We hadden voor de persoon in kwestie zelfs al een vliegticket naar Düsseldorf gekocht’, zei hij volgens dagblad De Gelderlander.

4. Amir B. (18), woonachtig in Arnhem

De jongste verdachte. Zijn moeder is Pools, zijn vader Egyptisch. Amir B. deed een opleiding maatschappelijke dienstverlening en was bezig zijn rijbewijs te halen.

Zijn moeder zegt tegen de NOS dat Amir vroeger naar de moskee ging, maar nu niet meer. ‘Hij is niet geradicaliseerd. Hij wilde wel een goede gelovige zijn.’ De vrouw is bang dat de arrestatie een negatieve uitwerking heeft op de jongere zus en oudere broer van B. Deze oudere broer studeert rechten.

De vader van B, die gescheiden is van zijn vrouw, zegt tegen De Gelderlander dat zijn zoon ‘nooit met de politie in aanraking is geweest’. Wel zou hij tijdens zijn middelbare schooltijd veel hebben afgesproken met vrienden in een buurthuis, met wie hij over het geloof discussieerde.

B. woonde op 700 meter van het ouderlijk huis van Hardi N., in de wijk Presikhaaf, een voormalige ‘Vogelaarwijk’.

5. Morad M. (21) woonachtig in Vlaardingen.

Vermoedelijk gaat het hier om de halfbroer van de bekende Syriëganger Abdelkarim el A. (beter bekend als ‘al-Hollandi’), die in 2014 vanuit Syrië opriep tot ‘een stevige daad’ tegen de Nederlandse overheid, als vergeldingsactie voor de bombardementen op jihadisten. Een jaar later sneuvelde hij bij een luchtaanval in Aleppo.

Morad M., zoon van een alleenstaande Marokkaanse moeder, trad in de voetsporen van zijn broer. ‘Hij radicaliseerde’, zegt Orhan Delibas, zijn voormalige bokstrainer in Arnhem. ‘Hij wilde altijd bidden voor en na de training.’ Ook liet hij zijn baard staan, wat niet is toegestaan bij het boksen. Kort voordat hij stopte met boksen, in 2014, werd M. nog Nederlands kampioen. Op een YouTube-filmpje - waarbij Koranverzen op de achtergrond klinken - is te zien hoe M. Allah bedankt, die hem ‘de overwinning heeft geschonken’.

Volgens zijn trainer stopte M. met boksen nadat hij met een vrouw trouwde die een nikab droeg. Het stel verhuisde kort geleden van Arnhem naar Vlaardingen en kreeg daar een kind, zeggen buurtbewoners tegen De Gelderlander.

M. was bekend bij de inlichtingendiensten. Hij werd in 2013, samen met zijn andere halfbroer en een vriend, tegengehouden door de politie bij een poging tot afreizen naar Syrië. De toen 16-jarige M. werd kortstondig opgenomen in een gesloten jeugdzorginstelling.

Verdachten 6 en 7

Over de twee verdachten woonachtig in Huissen en Rotterdam is onvoldoende bekend.