Dikke doei! - Terugblik op het mediajaar 2006

Campagne-tv

Het was wel wat veel misschien, al die politici die draaiend en liegend om de kiezersgunst opdoken in ongeveer alle tv-programma’s die meer dan vijf minuten zendtijd hadden. Balkenende gasthoofdredacteur van RTL Boulevard, grappend met Van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door of behendig onderuitgaand op een skateboard: geen wonder dat hij de verkiezingen won.

O ja, er waren ook nog echte debatten, waar het ineens ‘over de inhoud’ heette te gaan. Opmerkelijk dieptepunt was de nabespreking van het tv-debat bij RTL 4, waar Idols-jurylid Henkjan Smit in zijn nieuwe hoedanigheid van politiek commentator de ‘X-factor’ van politici Bos en Balkenende besprak, en van harte gesteund werd door Elsevier-hoofdredacteur Arendo Joustra in een gewichtige analyse over de stropdas van de debater.

Seksjaar 2006

Menno Buch werd als tv-maker voor de rest van zijn leven in de ban gedaan nadat hij beschaafd Nederland eind jaren negentig in het Veronica-programma Sex voor de Buch had verbijsterd met een reeks portretjes van liefhebbers van uiteenlopende perversiteiten. Anno 2006 doet zich ten aanzien van porno op tv het merkwaardige verschijnsel voor dat commerciële tv-bazen ervan walgen of er in ieder geval de meerwaarde niet van zien, maar dat het de publieke omroep in dat opzicht soms niet vies en voos genoeg kan.

John de Mol haalde in januari Op z’n Hollands na een paar afleveringen van het scherm, toen de Talpa-directie bleek dat ze door de programmamakers verkeerd was voorgelicht over wat er in de reallife-serie rond Kim Holland zoal te zien zou zijn. Zo plat en ordinair, dat kon toch de bedoeling niet zijn. De talrijke scènes waarin de pornoster en vriendinnen met de benen wijd te zien waren of instructieve uitleg verschaften over ‘squirten’ (spuitend klaarkomen) en anusballetjes werden niet geschikt geacht voor het Talpa-publiek. Dat zich met zo’n 240duizend kijkers per aflevering toch al niet te enthousiast toonde over Op z’n Hollands.

Waar de commerciële zenders zich voor de rest van het jaar erg rustig hielden op het seksfront (een enkele docu over mega-piemels, pornoverslaving of de gloriejaren van Sylvia Kristel daargelaten), schreef BNN in april tv-geschiedenis door in ranzigheid net weer een stapje verder dan Menno Buch te gaan. In deel 7 van de als ‘jongerenvoorlichting’ aan de netcoördinator verkochte serie Spuiten & slikken zagen we de ene heer de prostaat ‘melken’ bij een andere. ‘Ik moet het effe op me laten inwerken’, kreunde die laatste met de camera op zijn anus gericht, en daarmee sprak hij nadrukkelijk ook namens de kijkers.

Geheel in lijn met alle andere afleveringen van Spuiten & slikken vonden BNN-presentatoren Filemon Wesselink en Sophie Hilbrand de vertoonde beelden zelf weer het walgelijkst. Alles wat volgens het programma interessant, geil of anderszins lekker zou kunnen zijn voor álle BNN-jongeren, was dat per definitie nooit voor dit brave duo en voor hun al net zo puriteinse tafelgasten. Heel verwarrend. Mart Smeets zijn neus wel eens zijn ophalen voor het schaatsen? Maartje van Weegen voor de Oranjes wanneer ze publieke optredens moest verslaan?

Beste voetbalprogramma: WK Lingerie

Barend en Van Dorp deden zo hun best tijdens het WK Voetbal, maar toch schakelden de fans in de rust van de wedstrijden massaal over naar het WK Lingerie. Daar losten in bikini geklede modellen het ene schitterende schot op het doel na het andere. Leukste kandidaatje: Sandra Krijgsman (22), de voormalige Miss Nigeria die voetballer Robin van Persie vorig jaar nog van verkrachting beschuldigde, maar bij Justitie uiteindelijk geen gehoor vond. ‘Ik ben geen mediageil vrouwtje’, zei Sandra ondanks alle aandacht. Sandra liet het net driemaal trillen.

Het blijst met zichzelf in 2006

Catherine Keyl: Eiste meer salaris bij Max-baas Jan Slagter omdat ze als ‘Koningin van de middag’ en ‘Nederlandse Oprah’ met Max & Catherine in 2006 zoveel senioren aan hun stoel kluisterde, maar zag dat diva-gedrag niet beloond. Haar zelfbeeld liep een tweede, grote deuk op toen ze van netcoördinator Ton F. Van Dijk per brief te horen kreeg dat ze haar comeback op tv eerst en vooral aan hem te danken had, waarbij tot overmaat van ramp niemand van de omroepcollega’s bereid was Keyl in haar verontwaardiging over die belediging te steunen.

Besloot daarop gekwetst met Max & Catherine te stoppen, maar geniet met man, ridderorde en Rottweiler thuis nu uitgebreid na van de grootse prestatie die ze in tv-land als ‘moeder’, ‘vakvrouw’ en top-interviewster op haar naam heeft gebracht. Bijna iedereen zegt het, met La Keyl zelf voorop. In Nieuwe Revu: ‘Als je soms ziet wie zich talkshowhost durven te noemen. Mensen die niet eens oprecht in hun gasten geïnteresseerd zijn. Sorry hoor, maar dan heb je er niets van begrepen. Ik praatte in Max & Catherine een uur lang met mijn hoofdgast. Je moet veel paraat hebben om dan de spanningsboog te behouden.’

Paul Witteman: Wijdt zijn column in VARA TV Magazine deze week geheel aan het succes van Paul Witteman met Pauw & Witteman. Met dank ook aan Jeroen Pauw, die er mede zijn steentje toe bijdroeg dat níemand hun illustere tweemansschap en het format van hun praatprogramma intussen nog in verband zal durven brengen met wat ene Frits en Henk jarenlang met succes bij RTL en Talpa deden. ‘De vergelijking met Barend en Van Dorp wordt niet veel meer gemaakt, Jeroen en ik zijn een totaal ander duo dan zij vormden, met een andere achtergrond, een ander taalgebruik, een ander gevoel voor humor en een andere onderlinge taakverdeling.’ Het was een enorme privébelasting natuurlijk, het neerzetten van zo’n tótáál andere talkshow, maar vrouw, kinderen en vrienden zijn er, volgens een dankbare Witteman, in geslaagd het offer voor al die ‘gecharmeerde’ miljoen kijkers te brengen.

Aldith Hunkar: Vertrok bij de NPS omdat die omroep het aantal uitzenduren en programma’s niet bijeen kon brengen dat recht zou kunnen doen aan de tv-ambities van deze zwarte parel. Was er in 2006 opnieuw helemaal klaar voor om definitief door te breken als de ‘Nederlandse Oprah’, de journalistieke en empatische kwaliteiten had ze er vanzelfsprekend voor in huis, zo maakte ze duidelijk in de rubriek ‘Buis & Haard’ in VARA TV Magazine. Jammer voor al degenen die in Hunkar geloven, maar de eigen talkshow van de Nederlandse Oprah bleef afgelopen jaar nog uit het zicht. De Nederlandse Oprah, tot dusver nieuwslezeres-op-de-middag en Koninginnedag-verslaggeefster, blijft zich intussen langs de lijnen bij het Journaal warmlopen.

Sonja Barend: De Nederlandse Oprah. Deed met achtdelige talkshow over haar voormalige talkshow de koninginmoeder aller Nederlandse talkshow-persoonlijkheden stijlvol uitgeleide: zichzelf. Ontving in haar talkshow over talkshows allerlei talkshow-neefjes en -nichtjes om van hen nog eens te horen hoe het was om in de diepe talkshowsporen van Sonja Barend te treden. Kon het in geen van die acht afleveringen laten om haar navolgers nog eens stevig dan wel subtiel in te peperen dat de talkshowjaartelling toch echt bij haar begon, dat zij heus de EERSTE was, dat ALLE taboes die ooit in talkshows aan de orde waren gesteld wel degelijk stuk voor stuk terugverwezen naar die ENE, alles taboes doorbrekende talkshow, namelijk de hare.

Veelbelovendst

De al wat oudere dameskijkers van Nederland hadden het er qua royalty-voor-eigen-gebruik maar druk mee dit tv-jaar: naast Jeroen Pauw en Matthijs van Nieuwkerk diende zich in omroepland alweer een nieuwe droomprins te paard aan. Die verlegen lach, die gesluierde, nachtblauwe oogopslag, die volle zoenlippen! Allah zij geprezen, want het beste wat na het perzische tapijt ooit uit een islamitisch land deze kant op kwam: Joris Luyendijk.

Die stelde vervolgens ook in professioneel opzicht niet teleur: op een enkele jaloerse recensent na waren was iedereen vol lof over zijn reeks Zomergasten in 2006, Luyendijks woestijnboeken bereikten de bestsellerstatus, en vakblad De Journalist zette hem deze maand ook maar gewoon op de troon als Mediaman van het Jaar. Hoewel hij zelf nog steeds heet te twijfelen aan zijn kwalificaties als tv-presentator, bewees onlangs zijn avond met Al Jazeera-chef Wadah Khanfar in Wereldgasten opnieuw dat de VPRO met Luyendijk een groot talent aan zich heeft gebonden.

Beste presentator

Hij zou zijn verbintenis met Talpa officieel bezegelen tijdens een feestelijk etentje in Klein Paardenburg in Ouderkerk aan de Amstel. Maar wie er die gedenkwaardige dag ook allemaal in dat sjieke restaurant aanschoof om er een vorkje te prikken: níet Matthijs van Nieuwkerk dus. John de Mol en Remco van Westerloo, die in Klein Paardenburg klaar zaten met het contract én de champagne, wisten zich na een poos wachten de zoveelste werkgevers op rij die voortijdig door Van Nieuwkerk werden afgeserveerd.

Diezelfde week nog wist de ex-hoofdredacteur van het Parool, ex-netcoördinator, ex-AT5-baas en ex-NOVA-redder plotseling wél echt hoe hij voorlopig zijn boterham zou gaan beleggen. Voor naar verluidt rond 3,5 euroton aan salaris per jaar, bij elkaar te lappen door NPS, VARA en VPRO, verklaarde hij opnieuw zijn liefde en trouw aan de publieke omroep. Sindsdien profiteert de kijker gelukkig ook volop mee van de financiële en innerlijke rust in huize Van Nieuwkerk: als presentator van De wereld draait door en Holland Sport zweefde de koning van de Hollandse jongens-tv het voorbije tv-jaar naar zijn Olympus.

De laatste restjes arrogantie, ongeduld en chagrijn – eigenschappen die hem in TV3 nog wel eens parten speelden – zijn in DWDD en Holland Sport inmiddels weggepoetst. Het is nu alles empathie, charisma en aanverwante sociale vaardigheid dat er aan de kroon van Matthijs van Nieuwkerk blinkt. En al zijn studiogasten krijgen in de uitzending ook gratis wat van die hartelijke uitstraling te leen. Dat keek thuis dit jaar dus toch nét even wat lekkerder dan die al te nadrukkelijk aangezette ironie van belangrijkste concurrent Jeroen Pauw in Pauw & Witteman.

Belangrijk minpunt bij al die positieve vibes die de eenpersoons-jongensclub Van Nieuwkerk de wereld in mitrailleert: wanneer er af en toe bloederige journalistieke klusjes moeten worden gedaan, geeft de presentator om imagotechnische redenen liever niet thuis. Wilfried de Jong moest in mei Patrick Kluivert in zijn eentje in Holland Sport fileren toen de voetballer op zijn gedrag richting de nabestaanden van Maarten Putman, het dodelijk slachtoffer van een door hem veroorzaakt auto-ongeluk, werd aangesproken. Verder duikt de publiekslieveling graag onder voor kritische media-vragen.

Lief & leed

Ster zijn doe je niet meer alleen: mediaroem schrijft anno 2006 nu eenmaal voor dat lief en leed gedeeld worden met het publiek. Moesten we het vorig jaar doen met de schamele score van Sylvie Meis en Rafael van der Vaart, dit jaar was een topper voor de liefhebbers. We hadden Goor (van Geer), die zijn nieuwe liefde voor VVD-campagnemedewerker Bartho Boer wereldkundig maakte op de voorpagina van De Telegraaf, de Staatscourant van Cupido zelve.

Gewiekst was Katja Schuurman, die haar eigen huwelijk met Thijs Römer zo verborgen trachtte te houden, dat ze vooraf de foto’s verkocht aan alle roddelbladen die ons land telt.

Roem die tanende is danwel nog gevestigd dient te worden, spelen hun liefde via de band van ’s lands vele roddel- en showrubrieken op tv. Mededwerkers zijn een gewild object.

Het ordinairst daarin was Mariska Hulscher, die met RTL-Boulevard’s cameraman Ary Schouwenaar reeds na twee maanden (en een feestelijk gesponsorde bruidsreportage in het blad Jackie) weer beëindigde.

De echte winnaars zijn SBS-presentatrice Ellemieke Vermolen en haar kanjer Jan Smit, bekend van de onderbroekenreclame van de C & A. Goed, hun ‘veelbesproken relatie’ vergde een investering van enkele maanden, maar toen er vorige week na enkele maanden wegens agendaproblemen een einde aan kwam, bracht SBS ’s middags een persbericht uit waarin vol trots het ‘exclusieve interview’ met de eigen presentatrice werd aangekondigd. Die avond vertelde zij een haahalf uur lang hoe erg het is, al die mediabelangstelling. Waarna de marktwaarde van zowel Vermolen (geef maar toe: ook u had nog nooit van haar gehoord) als het onderwerp van haar amour fou pijlsnel omhoog schoot.

Jongenskoppies

Het is er langzaam en ongemerkt ingeslopen, maar dit jaar waren ze er ineens in al hun glorie: de oude jongenskoppies. De ‘jongensachtige stoerheid’ (of was het nou stoere jongensachtigheid?) van Matthijs van Nieuwkerk is meermaals bejubeld dit jaar. Vrouwen van een zekere leeftijd lusten er wel pap van. Het basisrecept voor de liefhebbers: haar tot ver over de oren, in een zorgvuldig quasi nonchalant gehouden coup, waar nodig verrijkt met kleine toefjes kleurspoeling. De warrige haardos dient daarbij gekoesterd te worden als ‘cavia’ (Jeroen Pauw), danwel voorzien van een bijbehorende stoppelbaard van ten hoogste drie dagen (Hugo Borst) danwel voorzien van roos annex sigarenas (Johan Derksen).

Mourir un peu

Vertrekken doe je zo in omroepland: met slaande deuren. De leden van ‘de grootste familie van Nederland’ (de TROS dus) gingen dit jaar rollend over straat. Alle pijlen waren gericht op directeur/voorzitter Karel van Dodewaerd, sinds jaar en dag Mister Tros, maar sinds twee maanden verbannen door zijn eigen gezinsleden. Zijn (geheime) plan om samen met productiebedirjf D & D te gaan en met overgeplaatst personeel een joint venture op te zetten, stuitte op fel verzet, vooral toen de waarheid slechts in delenop tafel kwam. Halvering van zijn dubbele pet mocht niet meer baten: exit Van Dodewaerd, wiens plaats in de beste tradities van wereldrevoluties is ingenomen door de ondergrondse coupleiders van weleer.

Ruzie komt in de beste families voor, en dus ook bij Llink, ‘de kleinste omroep met de grootste idealen’. Na een ware interne veldslag tussen hem en directeur Anna Visser - die vorig jaar zijn hoogtepunt bereikte - moest voorzitter Niko Koffeman dit jaar de strijd opgeven: hij trad terug. De vechtersmentaliteit lijkt al evenzeer een familiekwestie: zijn vrouw heet Antoinette Hertsenberg, en was een van de actievoersters bij de TROS, alwaar zij nu in het directieteam zit.

Dat het ook anders kan, bewees Daniëlle Lunenborg, de misschien wel niet helemaal geslaagde hoofdredacteur van VPRO-televisie. Zomaar ineens dwarrelde op een vrijdagmiddag het persbericht binnen over haar onmiddellijke vertrek, waarna zij zo verstandig was zich zelfs niet meer te bemoeien met de woordvoering.

Geflopt & gestopt

NSE (Talpa). Prachtprogramma ging tenonder aan pretenties.

Entertainment Live (Talpa). De even lelijke als valse presentator Evert Santegoeds is weer fulltime inkoper van badkamerfoto’s van Willem Alexander en Máxima.

Koppensnellers (Talpa). Jack Spijkerman, lééft die eigenlijk nog?

Het Land van Maas en Geel (Talpa). ‘Fuck Talpa’.

Flirt van het jaar

Jeroen Pauw vestigde zijn reputatie als bloedserieuze anchor van het eerbiedwaardige NOVA tegenover de betoverende Naema Tahir, schrijfster van enkele sappige passages waar waakhond Pauw graag het naadje van de kous van vernam. ‘Kunt u misschien een stukje voorlezen?’, vroeg de terriër vasthoudend, waarna de debutante met literaire passie van wal stak: 'Terwijl hij zijn mannelijkheid op mijn lichaam botvierde, kon ik maar aan een ding denken: ik wil bloeden, ik wil bloeden'. Tahir: 'Werkt dit voor u, meneer Pauw?' Dat liet zich aanzien, ja. 'Zijn er voorleesavonden?' 'Nee, maar ik zou ze best voor u willen organiseren, meneer Pauw.'

Het bleef die avond nog lang onrustig op en om het Mediapark.

JP-tv

2006 Was de doorbraak van JP-tv: de premier had enkele optredens die de tongen losmaakten. Niet alleen wurmde hij zich onverwacht levendig en humoristisch door De Wereld Draait Door, ook de talkshow Pauw & Witteman bleef niet onbesproken. Aan tafel Adriaan van Dis, die hem de onvergetelijke vraag stelde of zijn dochter Amélie zich weleens voor hem schaamde, hetgeen JP danig opwond als ‘vader die een heel innige liefdesband met zijn dochter onderhoudt’. Daarna maakte Ali B. het nog erger door de man consequent te tutoyeren. ‘Die Donner moe ze bek houwe!’, was het hoogtepunt van zijn deelname aan het politiek-geëngageerde discours.

Meer Balkbashing: aan het slot van Pauw & Witteman schotelden de presentatoren de premier zes fragmenten voor waarin hij stuntelde en onderuit ging. Het heeft JP allemaal geen kwaad gedaan.

Ayaan Hirsi Ali

‘Ayaan’ was dit jaar opnieuw niet uit de media weg te slaan, en dat had ze voor een groot deel te danken aan haar vrienden van het documentaireprogramma Zembla. Die warmden in hun uitzending oud nieuws – Hirsi Ali loog destijds over haar vluchtverhaal – zo vakkundig op, dat de politica bijna haar Nederlanderschap verloor en en passant ook nog even het kabinet liet vallen. Hirsi Ali had het nieuws over haar vluchtverhaal al in 2002 verteld bij e & Van Dorp, en ook in HP/De Tijd. Zembla gaf later toe dat ze dat anders hadden kunnen presenteren, maar houdt vol dat andere beweringen in de uitzending, zoals over het ontbreken van eerwraak in Somalië, wel kloppen. We weten nu gelukkig wel hoe Ayaan echt heet: ‘Ayaan, de dochter van Hirsi, die de zoon is van Magan, de zoon van Isse, de zoon van Guleid, de zoon van Ali, die de zoon is van Wai’ays, die de zoon is van Muhammed, van Ali, van Umar, van het geslacht Osman, de zoon van Mahammud.’

Oorlog

Klaas Wilting sloeg met zijn hoofd tegen het ijs, Ellemieke Vermolen kneusde haar ribben en Annamarie Thomas scheurde haar enkelbanden. Allemaal in dienst van de mediaoorlog van het jaar: het ijsdansen. RTL en SBS boden tegen elkaar op, en SBS won nipt. RTL zei echter het eerst te zijn met de ijsdansshow, beschuldigde tv- producent Eyeworks van jatten, en besloot de contacten met het bedrijf van Reinout Oerlemans daarom op een laag pitje te zetten.

Hypocrietst

Het was nu eenmaal verkiezingstijd, dus toen moeder Natasia in John de Mols Gouden Kooi stapte en haar twee bloedjes van kinderen voor onbepaalde tijd bij hun vader achterliet, stond Den Haag ineens op zijn achterste benen. Het zieke zoontje van Natasia huilde dan ook hartverscheurend toen Gordon zijn moeder een paar dagen eerder, in ruil voor extra geld, bij hem weg kwam halen. De PvdA wist niet hoe snel ze het kabinet ter verantwoording moest roepen. ‘Emotionele kindermishandeling’, huilde de partij. Over de vader in de Gouden Kooi, die zijn kinderen ook alleen liet, werd met geen woord gerept. Van de PvdA is na de verkiezingen weinig meer vernomen over de ‘hartverscheurende’ affaire, maar moeder Natasia zit nog gewoon in de villa ‘haar batterijtjes’ op te laden. Bovendien was ze haar kinderen ook wel eventjes zat.