'Die verwijten zijn grote onzin'

PvdA-leider Job Cohen is de ‘vroedvrouw’ van het gedoogkabinet dat VVD, CDA en PVV proberen te vormen, de ‘matchmaker’. Dat zegt VVD-leider en aspirant-premier Mark Rutte. Ook Maxime Verhagen (CDA) houdt niet op te beklemtonen dat het CDA tot Geert Wilders is veroordeeld door de blokkades van de PvdA. Het land moet tenslotte geregeerd worden.

Cohen vindt het een ‘onzinnige’ redenering. ‘Niemand hoeft met Wilders samen te werken. Zoiets is een eigen keuze, dat komt niet door een ander. Verhagen had ook voet bij stuk kunnen houden. Hij heeft dit verwijt blijkbaar nodig om de draai aan zijn achterban te kunnen verkopen.’

Mede door u mislukte Paars-plus. U blokkeert een middenkabinet. Dan blijft er toch weinig over?

‘Onzin. Er is pas één meerderheidskabinet onderzocht: Paars-plus. Je hebt nog de vijfpartijencoalitie (VVD, PvdA, CDA, D66, GroenLinks), de Roemer-variant (centrum-links: PvdA, CDA, SP en GroenLinks) en de regenboogcoalitie (PvdA, CDA, ChristenUnie, GroenLinks en D66). Aan al die opties is nog geen minuut besteed.

‘Ik heb nooit gezegd dat de PvdA een middenkabinet (met VVD, PvdA, en CDA) op voorhand zou blokkeren. Ik zei wel dat ik er niets in zag en ik vind het nog steeds een slechte oplossing. Maar de informateur heeft mij er nooit naar gevraagd. Ik zou wel aan tafel zijn gegaan.’

Komt u daar niet te laat mee?

‘Nee. Dat VVD en CDA mij verwijtend aankijken, is echt grote onzin. Een rechtse regering was nota bene de eerste voorkeur van Rutte, dat heeft hij eindeloos herhaald. En nu is het opeens mijn schuld dat hij met de PVV zit opgescheept? Kom op zeg!

Het is de VVD die alle andere kabinetten blokkeert. Rutte blijft vasthouden aan zijn piketpalen: 18 miljard bezuinigingen, niets veranderen aan de hypotheekrenteaftrek, geen kilometerheffing, geen lastenverzwaring.

‘Het CDA heeft een eigen verantwoordelijkheid. Verhagen had kunnen zeggen: dit vind ik een brug te ver. Hij is allesbehalve consistent. De ‘kopvoddentax’ (hoofddoekjesbelasting, red.), het Koranverbod, de etnische registratie – dat moest toch allemaal van tafel vóór het CDA ook maar met de PVV ging praten? Dat is geen meningsverschil over de kleur van de gordijnen!

‘Maar er is helemaal niets van tafel. Het CDA maakt een enorme ommezwaai. De achterban mag zich weleens flink achter de oren krabben.’

Ook u heeft informateur Lubbers toch geadviseerd een rechts kabinet te onderzoeken?

‘Zeker. Een rechts méérderheidskabinet, ja. Die optie was te vroeg afgeketst en niet grondig genoeg onderzocht. Maar een minderheidskabinet met gedoogsteun is iets totaal anders. Lubbers moest meerderheidsvarianten onderzoeken – dit past niet binnen zijn opdracht. Wonderlijk dat hij dit zomaar kan doen.

‘Wilders krijgt nu macht zonder verantwoordelijkheid. Hij hoeft alleen minzaam te knikken als de regeringspartijen iets willen; verder kan hij zijn eigen gang gaan.’

Had u niet beter enkele miljarden extra bezuinigingen kunnen slikken? Dan had u uw Paars-plus kabinet gekregen in plaats van een rechtse samenwerking met de PVV.

‘Moet ik Rutte in alles zijn zin geven zodat een rechts kabinet ons bespaard blijft? Nee, als je meedoet, moet je er in kunnen geloven. We waren al bereid tot forse concessies aan ons verkiezingsprogramma. Maar je kunt als PvdA niet meewerken aan een rechts kabinet.

‘Dit moet je Rutte nageven: hij haalt met dit rechtse kabinet zijn piketpalen binnen. 18 miljard euro bezuinigen: let eens op wat dat met de lonen, de uitkeringen en de zorg doet. Ze nemen grote risico’s. Ik houd m’n hart vast.’

Gaat u met zo’n kabinet zakendoen als VVD en CDA meerderheden zoeken buiten de PVV om?

‘Ik beoordeel een kabinet op zijn daden. Niet zo van: dit bevalt me niet, dus ik ben overal tegen. Geen veto’s.’