Dick Westendorp was de ijverigste, en volgens sommigen ook de beste directeur die de Consumentenbond ooit had

Een laatste applaus voor Dick Westendorp? Zijn broer Tjebbe keek er, eerlijk gezegd, een beetje van op toen een van de sprekers daar om vroeg tijdens het laatste afscheid. Niet dat hij het hem misgunde, integendeel zelfs. Maar het leek allemaal zolang geleden.

Niettemin gingen de handen langdurig op elkaar voor de man die de Consumentenbond in de vorige eeuw opstuwde naar grote hoogten. Ruim 650 duizend leden telde de bond op zijn hoogtepunt. Nergens ter wereld maakten consumenten zo’n krachtige vuist. Nergens ter wereld zal hun vertegenwoordiger ook zo’n prominente rol hebben gespeeld in het publieke debat.

Frivool buitenbeentje

Dick Westendorp, die op 13 juni overleed, was een netwerker voordat dat als term bestond. Iedereen kende hem, hij kende iedereen. Tijdens een gezamenlijke wandeling hielden zijn kinderen wel eens bij hoe vaak hun vader werd begroet. Ze kwamen handen tekort. Tjebbe Westendorp werd op een vakantie staande gehouden door een landgenoot die hem herkende, maar niet kon thuisbrengen. ‘Denkt u maar aan de televisie’, had hij gezegd. O ja, natuurlijk.

Dick Westendorp was het frivole buitenbeentje in een plichtsgetrouw gezin dat wortelde in Friesland, maar woonde in Den Haag. Als uitzendkracht belandde hij in 1964 bij de Consumentenbond, die na de oorlog was opgericht. In een promotiefilmpje, dat werd gemaakt bij het zestigjarig bestaan, zegt Westendorp dat een Amerikaanse oom hem attent had gemaakt op het potentieel van zo’n organisatie. ‘Dat wordt groter dan de vakbeweging’, had die oom gezegd.

Met dat perspectief in zijn achterhoofd klom de jongste bediende op naar de hoogste rangen. Toen de toenmalige directeur in 1982 wegens ziekte moest opstappen, zei iemand tegen Dick Westendorp: waarom doe jij het niet? Terechte vraag, vond hij zelf. Maar niet iedereen was overtuigd van zijn capaciteiten. Nood brak uiteindelijk wet, bij gebrek aan serieuzere gegadigden.

Beste koop

Zo kon Dick Westendorp uitgroeien tot ‘de beste directeur die de Consumentenbond ooit heeft gehad’. Dat zegt Felix Cohen die hem opvolgde. In een tijd waarin de klant nog op zichzelf was aangewezen, werd de Consumentenbond zijn roerganger bij grote aankopen. De Consumentengids leidde hem door een woud van witgoed. Geen reclamecampagne kon in die tijd op tegen de aanprijzing ‘beste koop’.

Daarmee groeide Westendorp uit tot een boegbeeld, en liet hij zich ook horen in maatschappelijke kwesties. Niet voor niets verwees zijn broer Tjebbe naar de televisie toen een vakantieganger in hem een bekende Nederlander meende te herkennen.

Ijverig

Als hij al niet de beste bondsdirecteur was, dan in elk geval de ijverigste. Een paar keer per week moest Westendorp het land in voor een bijeenkomst. Hoe laat dat ook werd, ’s morgens vroeg was de directeur als eerste op kantoor. Niets ging de deur uit, zonder zijn fiat. Alle artikelen in de Consumentengids werden voor publicatie hoogstpersoonlijk door hem gecontroleerd.

Die betrokkenheid werd op een gegeven moment ervaren als bemoeizucht. Daaruit heeft Cohen voor zichzelf de belangrijke les uit getrokken: blijf als leidinggevende nooit te lang zitten. ‘Op een gegeven moment geeft dat toch wrijving.’ Die wrijving werd in de publiciteit uitvergroot tot het imago van een dictator. Volgens Cohen was dat absolute onzin.

Het zat de Consumentenbond gewoon op een aantal vlakken tegen. Voor het eerst daalde het ledenaantal en de overheid had de subsidie stopgezet. In Twee jaar hebben Cohen en Westendorp eendrachtig de bond er bovenop geholpen, waarna de eerste in 1999 alleen verder ging als directeur en de laatste van het toneel verdween.