Deliveroo-koerier wil geen zekerheid: ‘Als ik in dienst moet, stop ik ermee’

De zzp’ende fietskoeriers van Deliveroo zijn schijnzelfstandigen, oordeelde de rechtbank vorige maand. Vakbond FNV, die de zaak had aangespannen, claimt een principiële overwinning op de oprukkende platformeconomie. Maar hoe gelukkig zijn de bezorgers met deze uitspraak?

Een maand is verstreken sinds de Amsterdamse rechtbank uitspraak deed en uw pizza wordt nog steeds bezorgd door een zzp’er. Maaltijdbezorgdienst Deliveroo is niet van plan van het zzp-model af te stappen en gaat in hoger beroep. Pas als een van de bezorgers zijn dienstverband zou opeisen, is het bedrijf gedwongen de uitspraak te volgen. Maar nog geen enkele rider (zoals Deliveroo zijn koeriers noemt) heeft zich gemeld.

De FNV stelt op te komen voor de zzp’ende bezorgers, die tal van zekerheden ontberen en risico’s dragen die bij Deliveroo zouden moeten liggen. De bond slaat de plank mis, zeggen vier jonge koeriers uit Nijmegen, een stad met circa vijftig Deliveroo-fietsers. ‘De vakbond claimt namens ons te spreken, maar dat is niet zo.’

David Olthaar (21, student business innovation), Martijn Müller (34, fulltime fietskoerier), Parvez Hossein (33, uit Bangladesh, student supplychain-management) en Peter Timko (32, Amerikaans, student stedelijke geografie) treffen elkaar halverwege de middag in een café in de binnenstad. Ze zijn de voorhoede van een nieuw type werker: de platform-zzp’er die zijn instructies ontvangt van een algoritme in een smartphone-app. Hoe denken ze over hun werk? En hoe kijken zij naar de zaak van FNV en de uitspraak van de rechter?

Olthaar: ‘Eerlijk is eerlijk, ik voel me geen échte ondernemer die volledig zelfstandig opereert en zijn eigen diensten verkoopt. Toch werk ik liever voor Deliveroo dan voor Thuisbezorgd (waar bezorgers in dienst zijn, red.) omdat ik kan werken wanneer ik wil en hier beter verdien.’

Hossein: ‘Ik werk twee dagen per week in een restaurant en de rest voor Deliveroo. Als ik met studiegenoten wil afspreken voor overleg, moet ik aan mijn baas in het restaurant van alles uitleggen. Bij Deliveroo kan ik gewoon de bestellingen weigeren.’

Müller: ‘Ik fiets fulltime. In een slechte maand verdien ik 1.800 euro, in een goede maand 2.300. Vorig jaar hield ik na belasting 14,80 euro per uur over.’

Olthaar: ‘Sommige tijdstippen zijn rustiger, dan verdien je minder, maar het is nog steeds beter dan regulier werk. Tijdens piekuren, vrijdag-, zaterdag- en zondagavond verdien ik vaak meer dan 20 euro per uur.’

Timko: ‘Ik doe dit nu een maand of acht. Het is lastig om werk te vinden buiten de platformeconomie als je geen Nederlands spreekt. Deliveroo maakte het me makkelijk, ze stuurden zelfs iemand naar Nijmegen om me te helpen met de papieren en me op weg te helpen.’

Hossein: ‘Het is niet alleen de taal. Ik wilde bij Burger King werken, maar dat ging niet omdat ze voor mij een extra vergunning nodig zouden hebben. Bij Deliveroo kan je zo beginnen. Per week fiets ik 20 tot 25 uur en verdien ruim 400 euro. Ik ken mensen die voor 5 euro per uur in de spoelkeuken stonden. Nu werken ze voor Deliveroo en het restaurant is zijn afwassers meer gaan betalen.’

Timko: ‘Je wordt als beginnende rider heel snel opgenomen in de community. Tijdens mijn eerste bestelling liep ik het restaurant binnen en werd meteen aangesproken door een andere bezorger. Die zei: je moet in de groepschat. Meteen leer je welke restaurants je moet vermijden, welke juist goed zijn, hoe het algoritme werkt.’

Hossein: ‘We helpen elkaar met de Kamer van Koophandel en de Belastingdienst. Martijn heeft het mij uitgelegd. Het is geen hogere wiskunde, je kijkt het één keer af en dan is het makkelijk. Sommige riders laten zich uitbetalen via een verloningsbedrijf. Dat kost je 5 procent inkomen, wij willen dat niet.’

Olthaar: ‘Ik vraag me af of de vakbond zich echt om ons bekommert. Volgens mij willen ze een principieel punt maken.’

Hossein: ‘We willen de vakbond niet. We zijn gelukkig met onze Whatsapp-groep.’

Müller: ‘De FNV zegt namens ons te spreken, maar dat is niet zo. De meeste riders willen blijven freelancen. Ik heb een enquête gehouden onder 27 bezorgers in Nijmegen. Slechts één iemand zei dat hij in dienst wil, maar ik geloof niet dat hij bij Deliveroo om een contract heeft gevraagd.’

Olthaar: ‘Ik hoop dat Deliveroo het hoger beroep wint. Als ik in dienst moet, neem ik meteen ontslag.’

Hossein: ‘Als je een vast bedrag per uur krijgt, is er niks meer aan.’

Olthaar: ‘Ik waardeer het dat de vakbond mensen probeert te beschermen tegen het freelancemodel. Maar wij willen niet worden beschermd.’

Timko: ‘Dit is geen traditionele werkplek, misschien werkt daarom het traditionele vakbondsmodel niet voor ons. Ik denk wel dat er op lange termijn risico’s kleven aan deze zzp-constructie. Voor mijn masterscriptie doe ik onderzoek naar de strategieën van Deliveroo-koeriers en wat ik zie is dat zij zich informeel organiseren. Deliveroo heeft een aantal werkomstandigheden verbeterd, zoals een eenvoudige ongevallenverzekering en een betere weergave van afstanden in de app. Dat deden ze niet omdat ze zo begaan zijn met hun bezorgers, maar omdat riders en vakbonden in verschillende landen druk uitoefenen.’

Hossein: ‘Ik ben het met Peter eens dat als we onze mond houden dingen slechter worden. Mijn grootste punt van kritiek op Deliveroo is het gebrek aan transparantie. De tarieven gaan langzaam omlaag zonder dat ze ons erover informeren.’

Olthaar: ‘Eerst kregen we 5 euro per order. Toen zijn ze overgestapt op een wisselend bedrag per afstand. We zeiden daar ja tegen omdat we meer konden verdienen. Maar stilletjes worden de vergoedingen lager en lager.’

Timko: ‘Dat heb ik ook gemerkt. Bij sommige bestellingen denk ik: daar kreeg ik drie maanden geleden een euro meer voor.’

Olthaar: ‘Ik heb de indruk dat Deliveroo zoveel mogelijk koeriers rekruteert om vervolgens te kunnen doen wat ze willen. Als er altijd iemand is die tegen elk tarief wil werken, maakt het geen indruk meer als wij bestellingen weigeren. En ik doe er zelf aan mee, ik heb Youtube-videos gemaakt om het werk te promoten. Als iemand zich aanmeldt via mij krijg ik een bonus.’

Müller: ‘De platformeconomie is nieuw, het zit eigenlijk tussen freelancen en het dienstverband in. De samenleving moet hier nog een antwoord op vinden. De vakbond zegt dat het leven beter wordt als Deliveroo ons in dienst neemt. Maar bijna niemand wil dat. Als de baas je per uur betaalt moet je elke opdracht uitvoeren. Dan ben je je vrijheid kwijt.’

Olthaar: ‘Ik droom van het echte ondernemerschap, ook na Deliveroo. Waarom zou ik me binden aan een werkgever? Ik krijg liever betaald per project. Je bent flexibel, je kan je eigen tarief bepalen en je bent gemotiveerd om goed werk te leveren.’

Timko: ‘Deliveroo profiteert van jonge mensen die nog niet hoeven na te denken over de langere termijn. Maar als dit model zich uitbreidt naar andere sectoren wordt het problematisch. Als je 45 bent, twee kinderen hebt en een kwakkelende gezondheid, wil je weten waar je de komende vijf jaar aan toe bent. Er zijn goede redenen om op onze hoede te zijn en niet zomaar te zeggen: laat alles maar freelance worden.’

Müller: ‘Natuurlijk, het gaat om de balans. Maar de platformeconomie is nog erg klein. Laat het platformwerk er zijn voor de mensen die ervan houden. Voor anderen zijn er genoeg banen met een regulier dienstverband.’

Reactie FNV

‘Het gaat er in deze rechtszaak niet om wat de riders willen zijn, maar wat ze feitelijk zijn. Het is een principieel vraagstuk. Er zijn wel meer werkenden die liever geen belasting betalen en liever minder bijdragen aan onze collectieve sociale zekerheid om netto meer over te houden. Iedereen snapt dat dit niet kan, tenzij je de maatschappij wil opzadelen met de risico's van ondernemen en arbeid. Het is evident dat de koeriers werknemers zijn en vallen onder de bescherming van het arbeidsrecht.’

Reactie Deliveroo

‘Veel riders laten ons weten dat ze graag als freelancer willen blijven werken. Nog geen enkele koerier heeft sinds de uitspraak gevraagd om een dienstverband. De tarieven zijn afhankelijk van de afstand die moet worden afgelegd: een hoger bedrag als de bestelling ver weg is, een lager tarief voor een korte afstand. Bezorgers zijn volledig vrij om bestellingen te accepteren of te weigeren. Wij willen graag meer doen voor bezorgers, zoals het bieden van opleidingen en hulp bij de administratie, zonder dat we moeten inleveren op flexibiliteit. Wij voeren hierover gesprekken met de politiek.’