De ziekenhuizen zijn veel voller dan verwacht, en nog twee symptomen van de nieuwe uitbraak

De herfstgolf is in volle gang. Nog geen maand na het afscheid van de anderhalvemeterregel roept het RIVM weer op tot afstand bewaren en zo veel mogelijk thuiswerken. Dat het coronavirus heviger zou gaan rondwaren in het najaar was voorspeld, maar het gaat harder dan gehoopt. Wat vertellen de coronacijfers over de huidige situatie?

De ziekenhuizen zijn veel voller dan recent voorspeld

De drukte in het ziekenhuis neemt een stuk sneller toe dan voorzien in de recentste prognoses. Door versoepeling van de maatregelen en de invallende herfst hield iedereen wel rekening met meer zieke coronapatiënten, maar zo’n rappe stijging was niet voorzien. Midden september lieten de modellen van het RIVM een ziekenhuisbezetting zien van zo’n 500 patiënten eind oktober. Het werkelijke aantal patiënten is inmiddels flink hoger, en komt steeds dichter bij de bovenkant van de ruime onzekerheidsmarge in de modellen.

Het Landelijk Netwerk Acute Zorg voorspelde dit weekend dat de ziekenhuisbezetting weleens kan oplopen tot zo’n 800 patiënten. Ook deze prognose is twee dagen later reeds achterhaald. Op dinsdagmiddag lagen in de Nederlandse ziekenhuizen 849 covidpatiënten. Van hen liggen er 192 op de ic en 657 op een gewone verpleegafdeling. De meeste ziekenhuispatiënten zijn niet of niet volledig gevaccineerd. De snel stijgende cijfers lijken ook het demissionaire kabinet te verrassen. De geplande persconferentie van 5 november wordt een week vervroegd. Volgende week dinsdag kondigt het kabinet mogelijk nieuwe maatregelen aan.

Steeds meer ouderen besmet

Bij de huidige uitbraak raken veel zestigers en zeventigers besmet, een leeftijdsgroep waarin het risico op ernstige coronasymptomen veel groter is dan bij jongeren. De corona-uitbraak in juli veroorzaakte vooral besmettingen bij twintigers, terwijl nu in alle leeftijdscategoriën sprake is van hogere aantallen. Afgelopen week stegen de besmettingscijfers sneller bij dertigers dan bij tieners en twintigers. Ook bij de alleroudsten neemt de besmettingsgraad toe. Dit is goed te zien in de verpleeghuizen, waar de afgelopen week het hoogste aantal besmettingen sinds dit voorjaar is geconstateerd.

Van alle positief geteste personen (dus mensen die niet in het ziekenhuis liggen meegerekend) is 48 procent volledig gevaccineerd. Ook in de leeftijdsgroepen waar een overgrote meerderheid twee prikken heeft gehad, wordt het virus dus weer vaker aangetroffen, hoewel nog steeds veel minder dan bij ongevaccineerden. Bovendien worden gevaccineerden veel minder vaak opgenomen in het ziekenhuis. ‘De vaccineffectiviteit tegen ernstig ziek worden lijkt nog niet af te zwakken’, laat een woordvoerder van het RIVM weten. Volgens de meest recente berekeningen van het instituut, van 15 oktober, heeft een gevaccineerde 33 keer minder kans om met corona op de intensive care terecht te komen dan een ongevaccineerd persoon.

Regionale brandhaarden

Het aantal gemelde besmettingen is in een maand toegenomen van zo’n 1.700 per dag tot ruim 5.500. Scherpenzeel, Staphorst, Zwartewaterland, Gennep en Neder-Betuwe zien een nog veel grotere uitbraak dan de rest van Nederland. In deze vijf gemeenten testen de afgelopen week meer dan 1 op de 100 inwoners positief. Met ruim 1.000 besmettingen per 100 duizend inwoners wordt het virus daar veel vaker aangetroffen dan elders; het landelijk gemiddelde is 223.

Over het algemeen kampen het noorden van Limburg en de Biblebelt met hoge besmettingscijfers. In de vier grote steden is het aantal positieve testen omgerekend naar inwonertal lager dan het landelijk gemiddelde. Tussen wijken zijn er wel grote verschillen. In de regio Rotterdam valt bovendien op dat het percentage positieve testen erg hoog is, dit kan erop wijzen dat de besmettingscijfers geen goed beeld van de uitbraak geven. Hoewel sommige regio’s beduidend meer besmettingen zien, is in heel Nederland het virus weer aan een opmars bezig. In de veiligheidsregio Gooi- en Vechtstreek verdubbelde het aantal meldingen zelfs ruimschoots in een week tijd.