'De wolf is niet alleen maar 'gaaf''

De wolf was ooit het meest wijdverspreide dier op aarde. Maar tegen de oprukkende mensheid was hij niet bestand. Inmiddels staat de soort op de rode lijst van beschermde diersoorten en duikt de wolf op steeds meer plekken weer op. Nu dus ook in Nederland - gesteld dat het kadaver dat bij Luttelgeest is gevonden niet uit Duitsland komt.

'Welkom wolf', zeggen natuurorganisaties en wetenschappers. Ze zien de terugkeer van de wolf als het bewijs dat het goed gaat met de Nederlandse natuur. Ze voegen eraan toe dat we niets te vrezen hebben, want de wolf is mensenschuw. Het is allebei waar. Ecoducten hebben verschillende natuurgebieden met elkaar verbonden. En de wolf ís ontzettend mensenschuw.

Toch gaan de professionals in hun enthousiasme voorbij aan de mogelijk negatieve gevolgen van de terugkeer van de wolf. Slechts een handjevol mensen durft te erkennen best een risico te zien. Want is de kinderboerderij nog veilig? Moet ik mijn hond nu aangelijnd houden? En wolven mogen mensenschuw zijn, maar zijn ze dat ook als je een roedel tegenkomt? En hoe zit dat met een kind van zes? Zulke reacties worden meteen afgedaan als complete onzin van mensen die duidelijk niet hebben opgelet, behalve toen Roodkapje werd voorgelezen. Wolven zijn niet gevaarlijk, weten de inmiddels 16 miljoen kenners. Wolven zijn gaaf.

Emoties
Zeker, wolven zijn gaaf. Maar het Nederland van nu is niet het Nederland van 150 jaar geleden. In een dichtbevolkt land met zoveel gemakkelijke prooien in de buurt van mensen kan de wolf snel minder schuw worden. Juist doordat Nederlanders zo weinig wolvenschuw zijn. 'Wild' roept bij ons geen associaties op met gevaar maar met een dagje uit. Niemand weet echter hoe het precies gaat lopen als de wolf werkelijk zijn rentree maakt. Juist die onzekerheid maakt dat emoties hoog kunnen oplopen.

De VVD meldde deze week dat als de wolf in groten getale terugkomt, moet worden overwogen de dieren af te schieten. 'Misschien moet worden overwogen om de geldwolven van de VVD af te schieten', werd als reactie daarop geopperd. Waaruit maar weer blijkt hoe snel zo'n discussie uit de hand loopt. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in Zweden. Daar wordt nog altijd fel, soms met uitwisseling van dreigementen, gediscussieerd over de inmiddels al tientallen jaren geleden teruggekeerde wolf.

Dat staat ons ook te wachten als de terugkeer van de wolf niet serieus wordt genomen. Wolvenliefhebbers gaan voorbij aan de bedenkingen van degenen die daadwerkelijk met de natuur leven, bijvoorbeeld op het platteland met schapen in de wei. De bezwaren van deze mensen zullen volop aandacht krijgen in de media. Zij zullen de wolf voor alle rampspoed verantwoordelijk houden. Voor hun tegenstanders zal de wolf uitgroeien tot het onaantastbare symbool van 'pro-natuur'.

Plannen
Op dit punt kan de politiek het nog een stapje erger maken, zoals in Zweden gebeurt. Door de massale aandacht voor het onderwerp, voelen politici de druk om bij het kleinste beetje wolvennieuws direct met grootse plannen te komen, om de kiezers te paaien.

Gelukkig vraagt de grootste groep Nederlanders zich vooral af of we niets beters te doen hebben dan ons bezighouden met één enkele verdwaalde wolf die inmiddels al dood is ook. Ze hebben gelijk. Een wolf is uiteindelijk ook maar een wolf. Velen zullen er helemaal niets van merken als de wolf zich daadwerkelijk in Nederland vestigt. Althans, mits we goed worden voorgelicht en politici zich niet door emoties laten leiden. Dat betekent: ook de negatieve kanten van de eventuele terugkeer inzien en passende maatregelen daartegen nemen. Uiteindelijk is ook de wolf daar het meest mee geholpen.

^{Lotte Krijnen studeerde als antropoloog af op de wolvendiscussie in Zweden.}