De VVD na Van Aartsen
Het onverwachte aftreden van VVD-fractievoorzitter Jozias van Aartsen brengt het leiderschapsprobleem bij de liberalen in volle omvang aan het licht....
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen verklaart dan ook slechtsten dele Van Aartsens onverwachte vertrek. Het respect voor zijn 'moedige'stap die hem gisteren ten deel viel, kan niet verhullen dat Van Aartsensleiderschap omstreden was, al was het maar omdat hij zich geen leider mochtnoemen.
Hoe zwak zijn positie was, bleek eens te meer toen hij zich gedwongenzag Hans Wiegel, de stokebrand uit Diever, te vragen zijn secondant teworden tijdens de campagne. Werd Van Aartsen lijsttrekker bij de Kamerverkiezingen, dan zou Wiegel worden gepresenteerd alskandidaat-premier. Een constructie die gedoemd was de reeds bestaandeonduidelijkheid over de koers en het leiderschap slechts te vergroten.
Na maandenlang te hebben gekoketteerd met zijn eventuele terugkeer naarDen Haag, zonder daarover uitsluitsel te geven, liet Wiegel gisteren wetendefinitief af te zien van een rentree in de landelijke politiek. Eenbesluit waarmee hij zijn partij zonder twijfel een grote dienst bewijst,al was die verdienste groter geweest als hij deze beslissing vóór 7 maarthad genomen.
Het gat dat Van Aartsen en Wiegel achterlaten, is niet eenvoudig tevullen. Achter de vraag wie de meest geschikte kandidaat is voor VanAartsens opvolging, gaat een al lang bestaande verdeeldheid schuil overde positionering van de partij, die het voor bijna iedere leider onmogelijkmaakt een duidelijk stempel te drukken. De opstelling van het LiberaalManifest heeft daar vooralsnog alleen op papier een einde aan gemaakt.
Een keuze voor staatssecretaris Mark Rutte, die overigens ookverantwoordelijk was voor de jongste campagne, betekent dat de VVD kiestvoor een sociaal-liberaal profiel - en daarmee voor het midden, waar zijook een concurrent kan worden voor de PvdA van Wouter Bos. Met Henk Kamp,nu minister van Defensie, zou de partij zich meer naar rechts richten omzo Wilders en, wellicht, Pastors de pas af te snijden.
Ook al lijkt Rutte voorlopig de enige kandidaat, daarmee geniet hij infractie en partijtop nog niet ieders steun. Het meest waarschijnlijk isdaarom dat de fractie de leiding voorlopig in handen legt van een'tussenpaus', totdat de leden zich hebben uitgesproken over wie de VVDuiteindelijk in de campagne voor de Kamerverkiezingen van 2007 moetaanvoeren. Premier Balkenende zal niet vrolijk worden van het vooruitzichtte moeten doorregeren met twee labiele coalitiepartners.Reageren? volkskrant.nl/commentaar
