De vriend van vandaag is in Syrië de vijand van morgen

De leider van de nieuwe Syrische oppositiecoalitie, Ahmad al-Khatib, is veel minder gematigd dan wordt beweerd. Het Westen onderschat de risico's.

HALA NAOUM NÉHMÉ

In het profiel dat de Volkskrant publiceerde over Ahmad al-Khatib, de kersverse leider van de Syrische oppositie (Buitenland, 14 november), bewierookt arabiste Petra Stienen, deze imam uit Damascus. 'Khatib wordt door iedereen gerespecteerd, zelfs door mijn meest liberale en atheïstische vrienden', zegt ze. Stienen - die normaliter geen kans voorbij laat gaan om Shell zwart te maken - verkondigde vorig jaar bij EenVandaag nog dat Shell zich onmiddellijk diende terug te trekken uit Syrië, moest stoppen met de maffiazaken die het daar deed en de mensenrechten moest respecteren. En nu zingt zij dus halleluja voor Khatib, die sinds 1991 bij Shell Syrië werkt. Zou ze hem op die functie hebben aangesproken, vraag ik mij af.

Wat in het profiel ontbrak, was dat Khatib lange tijd het vak 'Sharia' doceerde aan het Sheikh Badr al-Din al-Husni Instituut in Damascus en 'Dawaa' (uitnodiging tot de Islam) aan het Tahzib Institute for Sharia Sciences. Onvermeld bleven ook de anti-westerse ideeën van Khatib, die hij onder meer in een essay van 7 november publiceerde op zijn website Darbuna.net: 'Niet de westerse democratie is onze droom want zij is gebaseerd op bedrog, diefstal, arrogantie, plundering, sluwheid en puinhopen.' Ook omschrijft Khatib de doelen van zijn website. Een daarvan is de verspreiding van de islam, want: 'De islam is een bekeringsboodschap voor de gehele mensheid.'

De vraag is waarom landen als de VS en Frankrijk hun uiterste best doen om dit soort figuren aan de macht te helpen. Vrij en eerlijk gekozen worden zij niet. Het Algemene Secretariaat van de Syrische oppositie, dat Khatib koos, telt 41 leden van wie er 23 gelieerd zijn aan de Moslimbroederschap en andere radicaal-islamitische groeperingen. Er zit niet één vrouw bij. Persbureau Associated Press (AP) was bij de verkiezing van Khatib in Qatar en beschreef hoe vrouwen het podium beklommen uit protest tegen hun buitensluiting. Toen Fariza Jahjah, een wiskundedocente uit de Syrische stad Sweida, riep: 'Waar zijn de vrouwen?', riepen de aanwezige mannen dat vrouwen de uitkomst van het overleg maar hadden te accepteren.

Radwan Ziadeth, woordvoerder van de Syrische oppositie, erkende dat het lastig is één oppositieblok te vormen dat alle groepen in Syrië vertegenwoordigt. Als dát al lastig is, hoe wil hij dan straks na het tijdperk-Assad een regering vormen die alle Syriërs vertegenwoordigt? Zijn antwoord op die vraag was kort en veelzeggend: 'Straks is straks.' Het getuigt van wijsheid dat de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans erkenning van de Syrische oppositie als enige legitieme vertegenwoordiger van de Syriërs een 'stapje te ver' vindt. Hij weet natuurlijk dat de ontvoerders van de Nederlandse persfotograaf Jeroen Oerlemans geen Syriërs waren, maar jonge Marokkanen en Algerijnen met Britse en Franse paspoorten.

Dat laatste zegt veel over de oppositie tegen Assad; zij wordt gevoerd door niet-Syriërs. Deze worden gefinancierd door soennitische landen, zoals Qatar en Saoedi-Arabië, die een ruw spel spelen met Syrië, met als hoofddoel: verkleining van de regionale invloed van het sjiitische Iran. Het heeft niets te maken met democratie en mensenrechten. Saoedi-Arabië beschikt niet over een grondwet of parlement, onderdrukt de demonstraties in eigen land met ijzeren vuist en heeft vorig jaar zijn leger naar Bahrein gestuurd om de demonstranten daar een les te leren.

Dat in Syrië een volksopstand gaande is tegen een bloeddorstige heerser en dat de Syriërs daarin gesteund moeten worden, is een romantisch idee, een idee dat thuishoort in de prullenmand. Aanvankelijk betrof het inderdaad een opstand van en door Syriërs tegen Assad. Maar al na zes maanden, vanaf september 2011, werd de opstand gekaapt door duistere islamitische krachten waarbij zelfs Al Qaida verbleekt.

Ieder verstandig mens hoort zich nu af te vragen wat het alternatief is voor Assad. Het antwoord is simpel: de Moslimbroeders en de salafisten. Niet anders dan in Tunesië en Egypte.

Het kwaad dat sommige westerse landen en Turkije aan het creëren zijn met het leveren van wapens aan het Syrische verzet en het trainen van rebellen langs de Turks-Syrische grens, zal straks veel groter blijken dan men zich nu kan voorstellen.

In een ontluisterend artikel in The New York Times over de oppositiekrachten en het Vrije Syrische Leger zette Anne Barnard eerder deze maand minutieus uiteen waaraan deze zich schuldig maken. Dat varieert van plunderingen, ontvoeringen en zinloze vernietiging tot oorlogsmisdaden en slachtingen van onschuldige burgers. Zullen deze criminele bendes straks Syrië besturen? Hoe krijg je al die wapens uit hun handen? Zullen zij zich, nadat ze Assad ten val hebben gebracht, richten op hun langgekoesterde wens om Israël te vernietigen?

Haytham Manaa, een gerespecteerd Syrisch oppositielid, zei dat het merendeel van de 31 fracties die deel uitmaken van de officiële Syrische oppositie gelieerd is aan de Moslimbroederschap en Jihadisten uit Libië, Jemen, Pakistan en Turkije. Het Vrije Syrische Leger is volgens hem 'niets meer dan een creatie van de Turkse inlichtingsdiensten'.

Vreemd toch hoe slecht het geheugen is van westerse politici. In de jaren tachtig stopten de VS de Afghaanse moedjahedien vol met wapens om de Sovjet-Unie te verslaan. Toen dat doel was gerealiseerd, kregen de VS het aan de stok met hun eigen vrienden van de moedjahedien. Nu dreigt hetzelfde te gebeuren in Syrië. Met één wezenlijk verschil: Afghanistan is vanuit politiek-strategisch oogpunt niet zo belangrijk als Syrië. Als Syrië ontploft, ontploft de hele regio. De grootste slachtoffers zijn de Syriërs, wier legitieme eisen gekaapt zijn door groeperingen die hun land willen omvormen tot een islamitische staat, gestoeld op de sharia.

undefined

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden