De Volkskrant tv-selectie voor maandag 29 mei

Wildernis onder water
NPO 2, 19.20 uur

Natuurserie over het leven onder de waterspiegel. In aflevering één, 'Overleven onder het ijs', is te zien hoe de natuur in actie komt als de winter zijn intrede doet: de paling verlaat zo snel mogelijk het land, de boerenaal vindt de kou heerlijk.

2Doc: De jacht op de match
NPO 2, 20.25 uur

Documentaire van Hans Pool over de rol en het belang van dna-onderzoek in strafzaken. Aan de hand van de zaak rond de Utrechtse serieverkrachter (in 2014 aangehouden dankzij een dna-match) behandelt Pool ethische dilemma's.

Rik over de grens
Net 5, 21.55 uur

In Noorwegen bezoekt Rik van de Westelaken de comfortabelste gevangenissen ter wereld. Halden heeft een geluidsstudio waar gevangenen muziek kunnen maken. Op het eiland Bastoy wonen gedetineerden in een soort bungalowpark.

Trippers
NPO 3, 21.55 uur

In de BNN-reisserie ontdekt Linda Hakeboom dat veel Japanse mannen dol zijn op jonge meisjes, wat 'Lolicon' wordt genoemd. Jan Versteegh spreekt in Roemenië vrouwen die in de seksindustrie aan de armoede proberen te ontsnappen.

The murder of Sadie
Canvas, 22.55 uur

Documentaire waarin de politie van het Britse graafschap Lancashire wordt gevolgd tijdens het onderzoek naar de moord op zakenvrouw Sadie Hartley in januari 2016. De kijker is getuige van de aanhouding van de hoofdverdachte.

Lekker laat!
NPO 1, 23.15 uur

Paul de Leeuw begint met wat hij het leukste zomerbaantje ooit noemt: een dagelijkse latenightshow waarin hij vanuit de studio in Artis Amsterdam de dag doorneemt met gasten en publiek. Pauw begint nu al om 22.10 uur.

Sous le soleil de Satan (Maurice Pialat, 1987)
TV 5, 23.35-01.10 uur.

Een zaal vol boegeroep. Dat was wat regisseur Maurice Pialat over zich heen kreeg toen hij in 1987 op het filmfestival van Cannes de Gouden Palm in ontvangst nam voor Sous le soleil de Satan. Deze verfilming van Georges Bernanos' gelijknamige roman (1926), waarin Gérard Depardieu een labiele dorpspastoor speelt die onder de invloed van de duivel lijkt te komen, hoorde volgens de joelende Franse filmjournalisten blijkbaar niet thuis op het erepodium van Cannes. Pialat reageerde met een onmiddellijk klassieke dankspeech. 'Boven alles ben ik vandaag blij met het geschreeuw en gefluit dat u tot mij richt', sprak hij de zaal toe. 'En als u mij niet mag, dan kan ik u verzekeren dat die gevoelens wederzijds zijn.' Om vervolgens eerst nog een baldadige vuist op te steken voor hij met de Gouden Palm het podium verliet.

Deze slechte reputatie van het vanavond met Nederlandse ondertitels vertoonde Sous le soleil de Satan werd welhaast bekender dan de film zelf. Onterecht: na dertig jaar is het nog steeds een stekelige, aartsdonkere parabel over geloof, goed en kwaad, barstend van de bloedserieuze dialogen ('Het innerlijke leven is een slagveld van instincten') en leunend op een extreem krachtige hoofdrol. Depardieu, in zijn derde van vier samenwerkingen met Pialat, speelt priester Donissan als een ziel die alsmaar verdrinkt in dat zware lijf, terwijl in zijn ogen iets gloeit dat even heilig als duivels en krankzinnig zou kunnen zijn. Deze introverte en toch ook hyper-intense vertolking krijgt veel steun van Willy Kurants camerawerk, dat Donissans gezicht als een bleek masker uit de duisternis laat opdoemen en het Franse platteland transformeert in een helse woestenij.

Onvergetelijk zijn de lange, nachtelijke scènes waarin Donissan van heuvel naar heuvel voortstrompelt; naarmate hij zich van God verwijdert en Satan nadert, wordt zijn blik wilder en zijn soutane smeriger. Wat is vervolgens dan nog zijn doel op aarde, wanneer hij de minderjarige moordenaar Mouchette (Sandrine Bonnaire) ontmoet of een gestorven jongetje uit de dood wil halen? De Franse filmjournalisten die de film destijds uitjouwden, hadden geen gelijk. Niettemin is hun reactie eenvoudig te begrijpen. Sous le soleil, zo zwart als gal en zo koud als de gure vertrekken waarin de personages zich ophouden, wil de toeschouwer nog geen seconde welgevallig zijn.

The Hobbit: The Desolation of Smaug (Peter Jackson, 2013)
Veronica, 20.30-00.11 uur

Van de opstartproblemen waaraan de eerste aflevering van de tot trilogie opgerekte verfilming van The Hobbit leed, heeft deel twee geen last. Dat begint met een flashback waarin tovenaar Gandalf (Ian McKellen) met dwerg Thorin (Richard Armitage) plannen smeedt om een schat terug te veroveren die de draak Smaug ooit heeft gestolen van het dwergvolk.

De film gaat verder waar deel een, An Unexpected Journey, was geëindigd. Midden in het avontuur zit het reisgezelschap rond hobbit-inbreker Bilbo (Martin Freeman), die wordt verondersteld handig genoeg te zijn om de schat aan de draak te ontfutselen. Een roedel wolfachtigen is nauwelijks verslagen of de groep verdwaalt in een giftig bos en wordt belaagd door levensgrote spinnen. Uitzonderlijk fraai in beeld gebracht spektakel levert dat op, waarbij Jacksons vaste cameraman Andrew Lesnie het gevoel creëert dat het gevaar letterlijk uit alle hoeken komt. Boven, onder, links, rechts, veraf en dichtbij: sierlijk zwiept Lesnie rond de actie, alsof hij naast zijn camera ook de zwaartekracht bestuurt.