De uitvinding die Eppo heet

Een invalidentoilet. Mij hoor je er niet over, en eenmaal invalide zal ik er dankbaar binnen rollen – maar noemen we dat een uitvinding? De roetsjstoel was al mooier, een soort zetel en slee ineen, maar hiervan vond ik het woord het knapste onderdeel van de uitvinding; het enige Nederlandse woord met ‘tsjst’ in het midden, en dan links en rechts daarvan ook nog die ‘oe’, ik stond te kijken van zoveel schoonheid. Geschikt woord voor in een gekmakende puzzel.

Wegdromen was alleen mogelijk bij de brief van Anton Mussert, de NSB-leider die eind 1945 in de gevangenis zat, en toen premier Schermerhorn liet weten een ‘revolutionaire maritieme uitvinding’ te hebben gedaan. Graag wilde hij die toelichten, liefst aan de Amerikaanse president Truman. Maar op 7 mei 1946 werd Mussert gefusilleerd, en nam het geheim mee in zijn graf. Het is een uitzondering op ‘Made in Holland’: een uitvinding waar alleen over is gesproken, en die niemand kent. Als zoiets ook al mag meedoen, dan opent dat mogelijkheden. Wanneer ik hier beweer dat ik een kabinet heb bedacht, geleid door Balkenende, dat – opgelet – gegarandeerd de eindstreep haalt, mogen we dan zeggen dat ik uitvinder ben, al verzwijg ik de oplossing totdat een informateur mij raadpleegt?

Uitvinden heeft iets te maken met durf die verder kan reiken dan gezond verstand zou toelaten. Afgelopen maandagavond was ik in de openbare bibliotheek DOK Delft, en hoorde daar veel over de afwezige directeur: Eppo van Nispen tot Sevenaer (1946). Aimabele man, zei mij het publiek op de literaire avond. Iedereen in Delft kijkt er erg van op dat hij per 1 juni de nieuwe directeur van de CPNB wordt, die de Boekenweek organiseert. En waarom? ‘Eppo heeft nog nooit een boek gelezen. Dat beweert hij zelf, en nog lachend ook. Toen hij hier de bibliotheek opende, begon hij met hossen op muziek van Frans Bauer.’

Dus de nieuwe baas Propaganda van het Nederlandse Boek leest zelf niet? Zoiets verzin je niet. Eppo, dat is nou een Hollandse uitvinding.