De spil in het Qatar-omkoopschandaal was vooral ook een heel gewone man

De Italiaanse oud-vakbondsman Pier Antonio Panzeri, de spil in het Qatar-omkoopschandaal in het Europees Parlement, kon zijn corruptie voor zichzelf rechtvaardigen.

Mensen die vertellen dat ze gepest zijn, heb je meer dan mensen die vertellen dat ze pesten. Mensen die roepen dat hun land corrupt is, heb je meer dan mensen die roepen dat ze corrupt zijn. Waar slachtoffers rondlopen, moeten daders bestaan, maar klaarblijkelijk druipt zulk daderschap niet van mensen af. Ferdinand Marcos, Bernie Madoff en prins Bernhard werden dankzij corruptie wereldberoemd. Typisch voor de forse aantallen mensen die in het dagelijks leven bij corruptie betrokken zijn, is dat ze weinig met glamourschurken gemeen hebben.

Voor al die mensen bestaat een adjectief dat ook veel werd gebruikt voor de Italiaanse oud-vakbondsman en ex-Europarlementariër Pier Antonio Panzeri (67), namelijk gewoon. ‘De spil in het Qatar-omkoopschandaal in het Europees Parlement’, is de kortste omschrijving voor Panzeri sinds zijn arrestatie in Brussel op 9 december. In de decennia ervoor werd hij anders omschreven: aardige man, benaderbare man, discrete man. Een man met het hart op de goede plaats ook.

Sacharov-prijs

Deze arbeiderszoon uit Bergamo wist uit zijn jeugd hoe het is om een paar tientjes per maand tekort te komen. In zijn vakbondsjaren zorgde hij ervoor dat gezinnen die extra tientjes kregen, hij kon ze zelf gaan brengen. Hij klom op in de vakbond, ging de politiek in en begon zich te interesseren voor internationale kwesties. In 2004 kwam hij in het Europees Parlement en hield zich bezig met de mensenrechten in het Midden-Oosten. De Saoedische blogger Raif Badawi nomineerde hem voor de Sacharovprijs. Al die jaren bleef Panzeri eruitzien als zo’n doodgewone man die je treft in het kantoor van de vakbond in een Italiaanse provinciestad.

‘Een heel goede netwerker’, werd hij ook genoemd. Achteraf kun je dat een aanwijzing noemen, maar niet elke netwerker heeft 600 duizend euro cash uit Qatar in huis en leidt een op papier nobele ngo om geld van autoritaire regimes naar invloedrijke mensen te sluizen.

Ouderwets-socialistische Italiaanse commentatoren omschrijven Pier Antonio Panzeri als een product van de jaren negentig, de tijd dat linkse politici het grote geld omarmden. Je kreeg Tony Blair met zijn ‘derde weg’. Je kreeg Gerhard Schröder die na zijn kanselierschap miljoenen opstreek van Poetin. De goede socialist Panzeri werd in die jaren een corrupte kapitalist – zouden er mensen bestaan die dat geloven?

De gewone wereld

Heldere scheidslijnen maken het leven makkelijk, alleen zie je ze in de gewone wereld niet lopen, zeker niet in Italiaanse vakbonden en politieke partijen. Wie functioneerde in de wereld waaruit Panzeri afkomstig is, die kon onmogelijk elke minuut van de dag stilstaan bij wat onder de noemer corruptie viel.

Vakbondsjongens die knokten voor extra tientjes voor arme gezinnen, die konden óók openstaan voor vriendendiensten, steekpenningen, met een rotwoord. Hogere functies betekenden hogere bedragen. Als Europarlementariër werd Panzeri helemaal vaak om vriendendiensten gevraagd. Mensen zijn geen wezens uit één stuk, die kunnen goede en slechte dingen tegelijk doen, die kunnen zichzelf laten wegkomen met het aannemen van koffers cash met het argument dat ze óók idealen nastreven. Voor je het weet ben je een strijder voor arbeidersrechten die lobbyt voor een Arabisch emiraat waar arbeiders slaven zijn.

‘Het is cruciaal te beseffen dat het hier om een verwoest mens gaat die weinig meer van zijn leven over heeft’, zei zijn advocaat Marc Uyttendaele vorige week. Hij had nog meer nieuws: Panzeri heeft spijt en wordt de kroongetuige in het Qatar-omkoopschandaal. Hij zal de lijnen uit de doeken doen die van Qatar via zijn ngo naar Europarlementariërs als Eva Kaili liepen. Dat alles in ruil voor strafvermindering, want het leven is balanceren en voor wat hoort wat.